ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ (ਸਰਹਿੰਦ)
ਨਵਾਬ ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ (ਮੌਤ 1710, ਅਸਲ ਨਾਮ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਸਕਰੀ) ਭਾਰਤ ਦੇ (ਹੁਣ ਦੇ ਹਰਿਆਣਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ) ਕਰਨਾਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ ਕੁੰਜਪੁਰੇ ਦਾ ਵਾਸੀ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਮੁਗ਼ਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਰਹਿੰਦ (ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਯਮੁਨਾ ਦਰਿਆ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਇਲਾਕਾ) ਦਾ ਫ਼ੌਜਦਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[1][2]
ਜੀਵਨੀ ਸੋਧੋ
ਸਿੱਖ ਸਰੋਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਸਕਰੀ (ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ) ਅਜੋਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਰਨਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕੁੰਜਪੁਰਾ ਦਾ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਸੀ।
ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 1704 ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰਾਂ (ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਫ਼ਤਹਿ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ) ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੇਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਣ ਲਈ ਬਦਨਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਸਰਹਿੰਦ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦੋ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਾ ਇੱਟਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿਣਵਾ ਦੇਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ।
ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਨੂੰ 12 ਮਈ 1710 ਨੂੰ ਚੱਪੜਚਿੜੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖ ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੇ ਇੱਕ ਯੋਧੇ ਫ਼ਤਿਹ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਨੇ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਸਿਰ ਕਲਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪਲੀਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇੱਕ ਬਲਦ ਦੁਆਰਾ ਖਿੱਚਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।