ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਵੈਨਸ ਡਰੱਮੰਡ

ਵੈਨਸ ਡਰੱਮੰਡ, ਡੀ. ਐੱਫ. ਸੀ., ਏ. ਐੱਫ਼. ਸੀ. (22 ਫਰਵਰੀ 1927-17 ਮਈ 1967) ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਜੰਮਿਆ ਇੱਕ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਪਾਇਲਟ ਸੀ ਜੋ ਕੋਰੀਆਈ ਅਤੇ ਵੀਅਤਨਾਮ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਲੜਿਆ ਸੀ।   ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਪਰ 1949 ਵਿੱਚ ਰਾਇਲ ਆਸਟਰੇਲੀਅਨ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਅਤੇ 1951 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਰਜੈਂਟ ਪਾਇਲਟ ਵਜੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਏ। ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ 77 ਸਕੁਐਡਰਨ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ, ਉਸਨੇ ਗਲੌਸਟਰ ਮੀਟੀਓਰ ਜੈੱਟ ਲਡ਼ਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਏ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲਡ਼ਾਈ ਦੇ ਹੁਨਰ ਲਈ ਯੂਐਸ ਏਅਰ ਮੈਡਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1951 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਕੋਯਾਨ-ਗੁਰੇਵਿਚ ਮਿਗ-15 ਦੁਆਰਾ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਕੈਦ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਸੀ. ਏ. ਸੀ. ਸੇਬਰ ਜੈੱਟਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦਸੰਬਰ 1961 ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ 75 ਸਕੁਐਡਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਫਲਾਈਟ ਕਮਾਂਡਰ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਸਕੁਐਡਰਨਾਂ ਦੀ ਬਲੈਕ ਡਾਇਮੰਡਸ ਏਅਰੋਬੈਟਿਕ ਟੀਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1965 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਕਰਾਸ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਵੈਨਸ ਡਰੱਮੰਡ
Informal half portrait of blond man in flying gear in front of aircraft
ਵੈਨਿਸ ਡਰੱਮੰਡ1951ਵਿੱਚ ਕਿੰਪੋ,ਕੋਰੀਆ ਵਿਖੇ
ਜਨਮ22 ਫਰਵਰੀ 1927
ਮੌਤ17 ਮਈ 1967(1967-05-17) (ਉਮਰ 40)

ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1965 ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਵਿੰਗ ਕਮਾਂਡਰ ਵਜੋਂ ਤਰੱਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸਟਾਫ ਡਿਊਟੀਆਂ 'ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਜੁਲਾਈ 1966 ਵਿੱਚ ਯੂਐਸ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਦੇ 19ਵੇਂ ਟੈਕਟੀਕਲ ਏਅਰ ਸਪੋਰਟ ਸਕੁਐਡਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ, ਜੋ ਸੇਸਨਾ ਬਰਡ ਡੌਗ ਜਹਾਜ਼ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸ ਮਹੀਨੇ ਉਸ ਨੇ ਵੀਅਤ ਕਾਂਗ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਡਿਸਟਿੰਗੁਇਸ਼ਡ ਫਲਾਇੰਗ ਕਰਾਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਲਵਰ ਸਟਾਰ ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਵੀਅਤਨਾਮੀ ਕਰਾਸ ਆਫ਼ ਗੈਲੇਂਟਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਡਰੱਮੰਡ ਨੇ ਫਰਵਰੀ 1967 ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਅਮਟਾਊਨ, ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦਸੌਲਟ ਮਿਰਾਜ IIIO ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਲਡ਼ਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਡਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਨੰਬਰ 3 ਸਕੁਐਡਰਨ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਸੰਭਾਲੀ। ਉਸ ਦਾ ਮਿਰਾਜ 17 ਮਈ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਖਲਾਈ ਅਭਿਆਸ ਦੌਰਾਨ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਡਰੱਮੰਡ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜਹਾਜ਼ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। 

ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾ

ਸੋਧੋ

ਲਿਓਨਾਰਡ ਹੈਨਰੀ ਵੈਨਸ ਡਰੱਮੰਡ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀਨੀ ਡੋਰੋਥੀ ਜੋਸਫੀਨ ਮੇਅ, ਨੀ ਮੈਕਨਾਈਟ ਦੇ ਤੀਜੇ ਬੱਚੇ, ਵੈਨਸ ਡਰੰਮੰਡ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਫਰਵਰੀ 1927 ਨੂੰ ਹੈਮਿਲਟਨ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਰਾ ਅਤੇ ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਸਨ। ਹੈਮਿਲਟਨ ਅਤੇ ਤੇ ਅਵਾਮੁਤੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਕਰ ਸਕੇ। ਡਰੱਮੰਡ ਮਈ 1944 ਵਿੱਚ ਰਾਇਲ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਏਅਰ ਫੋਰਸ (RNZAF) ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨੇਵੀਗੇਟਰ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ-ਉਸਨੇ ਸਤੰਬਰ 1945 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਸਾਰਜੈਂਟ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਛੁੱਟੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।[1] ਉਹ ਮਾਰਚ 1946 ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਮਿਲਟਰੀ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ ਤੱਕ ਜੇ ਫੋਰਸ, ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਆਕੂਪੇਸ਼ਨ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।[1][2]

ਅਕਤੂਬਰ 1948 ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਰੱਮੰਡ ਨੇ ਇੱਕ ਟ੍ਰੇਨੀ ਪਾਇਲਟ ਵਜੋਂ ਆਰਐਨਜ਼ੈਡਏਐਫ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਉਸਨੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਰਾਇਲ ਆਸਟਰੇਲੀਅਨ ਏਅਰ ਫੋਰਸ (ਆਰਏਏਐਫ) ਵਿੱਚ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਅਗਸਤ 1949 ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਇਆ।[1] ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ ਫਰੈਡਰਿਕ ਐਗਨੂ ਵੈਨਸ ਡਰੱਮੰਡ (1921-1941) ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ RAAF ਨਾਲ ਸਰਗਰਮ ਸੇਵਾ 'ਤੇ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ।[1][3] 

ਆਰ. ਏ. ਏ. ਐੱਫ. ਉਡਾਣ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਕੋਰੀਆਈ ਯੁੱਧ

ਸੋਧੋ
 
ਡਰੱਮੰਡ (ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ) ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਪਾਇਲਟ ਬਰੂਸ ਥੌਮਸਨ ਵਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਦੌਰਾਨ ਪਾਈਆਂ ਸਨ, ਸਤੰਬਰ 1953

23 ਅਕਤੂਬਰ 1950 ਨੂੰ, ਜਦੋਂ ਪੁਆਇੰਟ ਕੁੱਕ , ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ 1 ਫਲਾਇੰਗ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਸਕੂਲ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਸੀਏਸੀ ਵਿਰਾਰਵੇ ਨੂੰ ਕੋਰੰਗਮਾਈਟ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ।[4][5] ਉਹ 200 ਫੁੱਟ (61 ਮੀਟਰ) ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੰਪਾਸ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਕਰਨ ਲਗਿਆ ਅਤੇ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਾਲਮ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਰਾਰਵੇ ਡੁੱਬ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਗਿਆ। ਡਰੱਮੰਡ ਕਿਸ਼ਤੀ ਦੁਆਰਾ ਬਚਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਫਲੋਟਿੰਗ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਰਿਹਾ। ਆਰ. ਏ. ਏ. ਐੱਫ. ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਡਰੱਮੰਡ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨੁਕਸਦਾਰ ਸੀ, ਪਰ ਪਾਣੀ ਦੀ "ਗਲਾਸ ਵਾਲੀ" ਸਤਹ ਅਤੇ ਵਿਰਾਰਵੇਅ ਵਿੱਚ ਕੰਪਾਸ ਦੀ ਅਜੀਬ ਸਥਿਤੀ ਉਸ ਦੇ "ਜਲ ਸਾਹਸ" ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸਨ।[2] ਉਸ ਨੂੰ ਔਸਤ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਗਲਤੀ ਲਈ ਅਨੁਸ਼ਾਸਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[6]

ਫਰਵਰੀ 1951 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ ਨੰਬਰ 78 (ਫਾਈਟਰ ਵਿੰਗ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਰਜੈਂਟ ਪਾਇਲਟ ਵਜੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਿੰਗ ਨੇ ਵਿਲੀਅਮਟਾਊਨ, ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਤੋਂ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕੀ ਪੀ-51 ਮਸਟੈਂਗਸ ਅਤੇ ਡੀ ਹੈਵਿਲੈਂਡ ਵੈਮਪਾਇਰਜ਼ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕੀਤਾ।[1][7] ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ, ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਕਿੰਪੋ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਨੰਬਰ 77 ਸਕੁਐਡਰਨ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਕੁਐਡਰਨ ਜੂਨ 1950 ਵਿੱਚ ਕੋਰੀਆਈ ਯੁੱਧ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਹਰਕਤ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਮਸਟੈਂਗਸ ਤੋਂ ਗਲੌਸਟਰ ਮੀਟੀਓਰ ਜੈੱਟ ਲਡ਼ਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।[8] ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਚੀਨੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੇ ਸੋਵੀਅਤ ਮਿਕੋਯਾਨ-ਗੁਰੇਵਿਚ ਮਿਗ-15 ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਨਵੇਂ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕੀ ਐਫ-86 ਸਾਬਰੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਲਡ਼ਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਪਛਾਡ਼ ਦਿੱਤਾ।[9][10] ਮਿਗ ਅਕਸਰ ਸੋਵੀਅਤ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਪਾਇਲਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਡਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੁਆਰਾ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[11] ਮੀਟੀਓਰ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਨੰਬਰ 77 ਸਕੁਐਡਰਨ ਨੇ ਯੂਐਸਏਐਫ ਸੇਬਰਜ਼, ਬੰਬਾਰ ਐਸਕਾਰਟ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਲਡ਼ਾਈ ਹਵਾਈ ਗਸ਼ਤ ਨਾਲ ਯਾਲੂ ਨਦੀ ਨੂੰ ਹਮਲਾਵਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ।[12] 

ਡਰੱਮੰਡ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ 1 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 28 ਅਕਤੂਬਰ 1951 ਤੱਕ ਦੇ ਅਪਰੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ "ਹਿੰਮਤ, ਹਮਲਾਵਰਤਾ, ਰਣਨੀਤਕ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ" ਲਈ ਯੂਐਸ ਏਅਰ ਮੈਡਲ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[13]   ਉਸ ਨੂੰ 30 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਬੇਸ਼ਨਰੀ ਪਾਇਲਟ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1][14]  1 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ, ਉਹ ਸੋਵੀਅਤ-ਪਾਇਲਟ ਮਿਗ ਦੀ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਫੋਰਸ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਾਰਾਂ ਮੀਟੀਅਰਾਂ ਦੇ ਗਠਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਰੱਮੰਡ ਸਮੇਤ ਤਿੰਨ ਮੀਟੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[15] ਉਹ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਪਰ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫਡ਼ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੈਦੀ-ਜੰਗੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ। ਡਰੱਮੰਡ ਅਤੇ ਚਾਰ ਹੋਰ ਕੈਦੀ ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਵਿੱਚ ਕੈਂਪ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਡ਼ ਕਾਬੂ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਡਰੱਮੰਡ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਭੱਜਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੁੱਟਿਆ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕੱਦਮੇ 'ਤੇ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਡਰੱਮਮਾਂਡ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।[16] ਉਸ ਨੂੰ 30 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਫਲਾਇੰਗ ਅਫਸਰ ਵਜੋਂ ਤਰੱਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[17]  27 ਜੁਲਾਈ 1953 ਨੂੰ ਇੱਕ ਜੰਗਬੰਦੀ ਨੇ ਲੜਾਈ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਕੈਦੀਆਂ ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਈ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ।[18][19] ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ 1 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[20]  ਉਸ ਦੇ ਯੂਐਸ ਏਅਰ ਮੈਡਲ ਦੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ 30 ਅਕਤੂਬਰ 1953 ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 5 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਆਫ਼ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਗਜ਼ਟ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[21]  

 
ਆਰ. ਏ. ਏ. ਐੱਫ. ਦੀ ਬਲੈਕ ਡਾਇਮੰਡਸ ਏਅਰੋਬੈਟਿਕ ਟੀਮ

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਰੱਮੰਡ ਨੇ ਨੰਬਰ 8 ਐਡਵਾਂਸਡ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਕੋਰਸ ਕੀਤਾ।[22]  ਅਪ੍ਰੈਲ 1954 ਵਿੱਚ ਉਹ ਛੇ ਨੇਵੀਗੇਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਈਸਟ ਸੇਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਉਡਾਣ ਭਰੀ-ਜੋ ਕਿ ਆਰਏਏਐਫ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਏਅਰ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਦਾ ਘਰ ਹੈ-ਜੋ ਕਿ ਐਵਰੋ ਲਿੰਕਨ ਬੰਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਗਿਆ ਸੀ।[23][24] ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਲੀਅਮਟਾਊਨ ਵਿਖੇ ਨੰਬਰ 2 ਅਪਰੇਸ਼ਨਲ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਯੂਨਿਟ (ਓ. ਟੀ. ਯੂ.) ਨਾਲ ਉਡਾਣ ਦੀਆਂ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲਈ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਨੰਬਰ 3 ਲਡ਼ਾਕੂ ਲਡ਼ਾਈ ਇੰਸਟ੍ਰਕਟਰਜ਼ ਕੋਰਸ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਡਰੱਮੰਡ ਸਾਬਰੇ ਟਰਾਇਲਜ਼ ਫਲਾਈਟ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਨਵੰਬਰ 1954 ਵਿੱਚ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ 77 ਸਕੁਐਡਰਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕਮਾਂਡਿੰਗ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਿੰਗ ਕਮਾਂਡਰ ਡਿਕ ਕ੍ਰੇਸਵੈਲ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨੰਬਰ 2 ਓਟੀਯੂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1][25]   ਸੀ. ਏ. ਸੀ. ਸਾਬਰੇ ਆਰ. ਏ. ਏ. ਐਫ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਵੀਪ-ਵਿੰਗ, ਟਰਾਇਲਜ਼ ਫਲਾਈਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਟ੍ਰਾਂਜ਼ੋਨਿਕ ਜਹਾਜ਼ ਸੀ, ਜੋ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਆਰ. ਏ[5] ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ 30 ਮਈ 1955 ਨੂੰ ਫਲਾਈਟ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਵਜੋਂ ਤਰੱਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[26] 9 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਜ਼ ਐਂਗਲੀਕਨ ਚਰਚ, ਨਿਊਕੈਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨ ਕਲਰਕ ਮਾਰਗਰੇਟ ਬੱਖਮ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਇਸ ਜੋਡ਼ੇ ਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। [1]

ਫਰਵਰੀ 1959 ਵਿੱਚ, ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ ਗਲੇਨਬਰੂਕ, ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਆਪਰੇਸ਼ਨਲ ਕਮਾਂਡ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[22][27] ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਦਸੰਬਰ 1961 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਕੈਨਬਰਾ ਦੇ ਆਰਏਏਐਫ ਸਟਾਫ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ 15 ਦਾ ਕੋਰਸ ਕੀਤਾ।[1][28]  ਫਿਰ ਉਹ ਇੱਕ ਫਲਾਈਟ ਕਮਾਂਡਰ ਵਜੋਂ ਨੰਬਰ 75 ਸਕੁਐਡਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ 1962 ਨੂੰ ਸਕੁਐਡਰਨਾ ਲੀਡਰ ਬਣ ਗਿਆ।[3][29]  ਨੰਬਰ 75 ਸਕੁਐਡਰਨ ਨੇ ਸੇਬਰਸ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਹ ਬਲੈਕ ਡਾਇਮੰਡਸ ਐਰੋਬੈਟਿਕ ਡਿਸਪਲੇਅ ਟੀਮ ਦਾ ਘਰ ਸੀ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਸੀ. ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ ਅਕਤੂਬਰ 1962 ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦਾ ਨੇਤਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[3]  ਉਸਨੇ ਸਕੁਐਡਰਨ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਅਭਿਆਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।[30] ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1964 ਵਿੱਚ ਕੈਨਬਰਾ ਵਿੱਚ ਹਵਾਈ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਟਾਫ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[3] 1 ਜਨਵਰੀ 1965 ਨੂੰ, ਨੰਬਰ 75 ਸਕੁਐਡਰਨ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ "ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਅਤੇ ਡਿਊਟੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਣ, ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਉੱਚੀ ਭਾਵਨਾ" ਲਈ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਕਰਾਸ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1]  

ਵੀਅਤਨਾਮ ਜੰਗ

ਸੋਧੋ
 
"ਸਨੂਪੀ", ਯੂ. ਐੱਸ. ਏ. ਐੱਫ. ਸੇਸਨਾ ਬਰਡ ਡੌਗ ਦੇ ਨਾਲ ਡਰੱਮੰਡ ਨੇ ਅਗਸਤ 1966 ਵਿੱਚ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਾਰਵਰਡ ਏਅਰ ਕੰਟਰੋਲਰ ਵਜੋਂ ਉਡਾਣ ਭਰੀ।

ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ 16 ਦਸੰਬਰ 1965 ਨੂੰ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਵਿੰਗ ਕਮਾਂਡਰ ਵਜੋਂ ਤਰੱਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਏਅਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ (ਯੂ. ਐੱਸ. ਏ. ਐੱਫ.) ਦੇ ਸਟਾਫ 'ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।  ਸੈਗੋਨ ਵਿੱਚ ਅਧਾਰਤ, ਉਸ ਨੇ ਹਵਾਈ ਆਵਾਜਾਈ, ਜਾਸੂਸੀ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨੀ ਸੀ।[31][32] ਜੁਲਾਈ 1966 ਵਿੱਚ-ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ' ਤੇ, ਵੀਅਤਨਾਮ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਆਰਏਏਐਫ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ-ਉਹ 19 ਵੀਂ ਟੈਕਟੀਕਲ ਏਅਰ ਸਪੋਰਟ ਸਕੁਐਡਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਾਰਵਰਡ ਏਅਰ ਕੰਟਰੋਲਰ (ਐਫਏਸੀ) ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਉਸਨੇ "ਸਨੂਪੀ" ਨਾਮਕ ਦੋ ਸੀਟਾਂ ਵਾਲੇ ਸੇਸਨਾ ਬਰਡ ਡੌਗ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਸੀ।[1][33] ਡਰੱਮੰਡ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਯੂਐਸਏਐਫ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੇ ਕਈ ਆਰਏਏਐਫ ਐਫਏਸੀਜ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸੀ।[34] ਐਫਏਸੀ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਆਰਏਏਐਫ ਦੇ ਲਡ਼ਾਕੂ ਪਾਇਲਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮੌਕਾ ਸੀ।[4] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਹੇਠਾਂ ਉੱਡਣਾ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣਾ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਕੰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ, ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਇਤਿਹਾਸ ਅਨੁਸਾਰ, "ਐਫਏਸੀਜ਼ ਕੋਲ ਸ਼ਾਇਦ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਰਏਏਐਫ ਹਵਾਈ ਅਮਲੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਕੰਮ ਸੀ।[5][34]

24 ਜੁਲਾਈ 1966 ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ, ਉਸ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਰੱਮੰਡ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਯੂਐਸ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਵੀਅਤ ਕਾਂਗ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।  ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਅਤੇ ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਭਾਰੀ ਜਹਾਜ਼-ਵਿਰੋਧੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਬੱਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਦੋਸਤਾਨਾ ਫੌਜਾਂ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਦੁਆਰਾ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ। ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ, ਬਰਡ ਡੌਗ ਚਾਲਕ ਦਲ ਨੇ ਕਈ ਉਡਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਆਰਾਂ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਸੀ।[1][35] ਡਰੱਮੰਡ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਉਸ ਦੇ "ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਾਹਸ ਅਤੇ ਡਿਊਟੀ ਪ੍ਰਤੀ ਨਿਰਸੁਆਰਥ ਸਮਰਪਣ" ਲਈ ਡਿਸਟਿੰਗੁਇਸ਼ਡ ਫਲਾਇੰਗ ਕਰਾਸ (ਡੀ. ਐੱਫ. ਸੀ.) ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[36] ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਨ 'ਤੇ, ਡਰੱਮੰਡ ਨੇ ਇੱਕ ਵੀਅਤ ਕਾਂਗ ਫੋਰਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਯੂਐਸ ਗਸ਼ਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ-ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਝੰਡੇ' ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਡਰੱਮੋਂਡ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਭੇਜਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਨੇ ਇਸ ਨੂੱਕ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਯੁੱਧ ਸਮਾਰਕ, ਕੈਨਬਰਾ.[37] ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ 27 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਸਿਲਵਰ ਸਟਾਰ ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਵੀਅਤਨਾਮੀ ਕਰਾਸ ਆਫ਼ ਗੈਲੇਂਟਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1]  ਉਸਨੇ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਯੂਐਸਏਐਫ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਡਿਊਟੀ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ 381 ਉਡਾਣਾਂ ਭਰੀਆਂ।[1][2][35]

ਘਾਤਕ ਦੁਰਘਟਨਾ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਦੀ ਅਦਾਲਤ

ਸੋਧੋ
 
ਨੰਬਰ 2 ਓਸੀਯੂ ਦੇ ਮਿਰਾਜ III (1980 ਵਿੱਚ ਤਸਵੀਰ)  

ਡਰੱਮੰਡ ਦਾ ਵਿੰਗ ਕਮਾਂਡਰ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਦਰਜਾ 1 ਜਨਵਰੀ 1967 ਨੂੰ ਠੋਸ ਬਣ ਗਿਆ।[1][38]  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 3 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਨੰਬਰ 3 ਸਕੁਐਡਰਨ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਸੰਭਾਲੀ।[39]  ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਬਟਰਵਰਥ ਵਿਖੇ ਡਿਊਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਲੀਅਮਟਾਊਨ ਵਾਪਸ ਆਇਆ, ਯੂਨਿਟ ਨੂੰ ਸਾਬਰਸ ਤੋਂ ਡਸਾਲਟ ਮਿਰਾਜ IIIO ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਲਡ਼ਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨਾ ਸੀ।[3][40] ਡਰੱਮੰਡ ਨੇ 10 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਨੰਬਰ 2 ਅਪਰੇਸ਼ਨਲ ਕਨਵਰਜ਼ਨ ਯੂਨਿਟ (ਓ. ਸੀ. ਯੂ.) ਨਾਲ 9 ਮਿਰਾਜ ਕੋਰਸ ਕੀਤਾ।[41]    ਉਹ 17 ਮਈ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਮਿਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਉੱਚਾਈ ਉੱਤੇ ਲਡ਼ਾਈ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਵਿਲੀਅਮਟਾਊਨ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 50 ਸਮੁੰਦਰੀ ਮੀਲ (93 ) ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਗੋਤਾ ਲਗਾਇਆ।  ਡਰੱਮੰਡ ਨੇ ਕੋਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਨਾ ਹੀ ਜੈੱਟ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਢਾਂਚਾਗਤ ਅਸਫਲਤਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਮਿਰਾਜਜ਼ ਨੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਭਾਲ ਕੀਤੀ ਪਰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਤੇਲ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ-ਇੱਕ ਹਵਾ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਭਾਲ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ ਪਰ ਡਰੱਮੰਡ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਿਆ।[4][40]

ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇੰਜਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਆਕਸੀਜਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਪਾਇਲਟ ਦੀ ਅਸਮਰੱਥਾ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸੰਭਾਵਿਤ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਮਿਰਾਜ ਉਡਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੇਵਾ ਯੋਗ ਸੀ। ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਡਰੱਮੰਡ ਦੀ ਉਡਾਣ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਉੱਤੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਹਾਲ ਹੀ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਦੌਰਾਨ ਯੂ. ਐੱਸ. ਏ. ਐੱਫ. ਦੁਆਰਾ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ "ਬੇਮਿਸਾਲ ਅਗਵਾਈ ਯੋਗਤਾਵਾਂ" ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਔਸਤ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੇ ਪਾਇਲਟ ਸਨ। ਉਸ ਦੇ ਮੈਡੀਕਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਗਵਾਹੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਡਰੱਮੰਡ ਦਾ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ। ਮਾਰਗਰੇਟ ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ ਵੀ ਗਵਾਹ ਵਜੋਂ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਛੇ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਦੋਹਰੀ ਨਜ਼ਰ, ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਜਲਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਮੈਡੀਕਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡਰੱਮੰਡ ਨੂੰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪਿਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇੱਕ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਮੁੱਦਾ ਜੋ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਯੋਗ ਸੀ, ਉਡਾਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਪਾਇਲਟ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਮਲਾ ਹਾਦਸੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਭਾਵਤ ਵਿਆਖਿਆ ਸੀ-ਏਅਰ ਅਫਸਰ ਕਮਾਂਡਿੰਗ ਆਪਰੇਸ਼ਨਲ ਕਮਾਂਡ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ "ਇਹ ਮੰਨਣਾ ਵਾਜਬ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਪਾਇਲਟ ਦੀ ਅਸਮਰੱਥਾ ਕਾਰਨ ਸੀ"।[40] ਉਸ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਚੀਫ਼ ਆਫ਼ ਸਟਾਫ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਏਅਰ ਚੀਫ਼ ਮਾਰਸ਼ਲ ਸਰ ਫਰੈਡਰਿਕ ਸ਼ੇਰਗਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹ "ਇੱਕ ਪਾਇਲਟ ਦੇ ਢਹਿ ਜਾਣ ਵਰਗਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ"।[42] ਏਅਰ ਕਮੋਡੋਰ ਮਾਰਕ ਲਕਸ਼ ਨੇ 2017 ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਪੌਟਲਾਈਟ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਡਰੱਮੰਡ "ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਨ ਦੇ ਰਾਹ ਉੱਤੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ" ਅਤੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਉਡਾਣ ਉੱਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਲੱਛਣਾਂ ਬਾਰੇ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ।[1][40]

ਵਿੰਗ ਕਮਾਂਡਰ ਜੇਕ ਨਿਊਹੈਮ ਨੇ ਨੰਬਰ 3 ਸਕੁਐਡਰਨ ਦੇ ਕਮਾਂਡਿੰਗ ਅਫਸਰ ਵਜੋਂ ਡਰੱਮੰਡ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ।[39]  ਡਰੱਮੰਡ ਦਾ ਡੀ. ਐੱਫ. ਸੀ. 26 ਸਤੰਬਰ 1967 ਨੂੰ ਗਜ਼ਟਿਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।   ਮਾਰਗਰੇਟ ਡਰੱਮੰਡ, ਜੋਡ਼ੇ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਹਾਊਸ, ਕੈਨਬਰਾ ਵਿਖੇ ਸਜਾਵਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[1]

2013 ਅਤੇ 2014 ਵਿੱਚ, ਸਥਾਨਕ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੇ ਵਿਰਾਰਵੇ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜੋ ਡਰੱਮੰਡ ਨੇ 1950 ਵਿੱਚ ਕੋਰੰਗਮਾਇਟ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[43][44] ਅਗਸਤ 2021 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਗੈਂਟਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਝੀਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵਾਇਰਾਵੇ ਦੇ ਧਡ਼ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[45]

ਨੋਟਸ

ਸੋਧੋ
  1. ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 Newton, Dennis. "Vance Drummond (1927–1967)". Australian Dictionary of Biography. Australian National University. Archived from the original on 9 July 2018. Retrieved 22 June 2018.
  2. ↑ Gillespie, The Pacific, p. 307 Archived 5 October 2018 at the Wayback Machine.
  3. ↑ "Drummond, Frederick Agnew Vance". World War Two Nominal Roll. Department of Veterans' Affairs. Archived from the original on 9 July 2018. Retrieved 6 July 2018.
  4. ↑ "Pilot clings to plane in lake for 2½ hours". The Herald. Melbourne. 23 October 1950. p. 1. Retrieved 27 June 2018 – via National Library of Australia.
  5. ↑ RAAF Headquarters, Accident to Wirraway A20-714, p. 6
  6. ↑ RAAF Headquarters, Accident to Wirraway A20-714, p. 11
  7. ↑ No. 78 Wing, Operations Record Book, p. 214
  8. ↑ Stephens, Going Solo, pp. 224–225, 231–233
  9. ↑ Stephens, Going Solo, pp. 229–230
  10. ↑ Hurst, The Forgotten Few, pp. 67, 83
  11. ↑ Hurst, The Forgotten Few, pp. 107, 140
  12. ↑ Stephens, Going Solo, pp. 234–236
  13. ↑ "Recommendation: United States Air Medal". Australian War Memorial. Archived from the original on 9 July 2018. Retrieved 18 June 2018.
  14. ↑ "Royal Australian Air Force". Commonwealth of Australia Gazette. Canberra. 14 August 1952. p. 3426. Retrieved 28 June 2018 – via National Library of Australia.
  15. ↑ Hurst, The Forgotten Few, p. 171
  16. ↑ O'Neill, Combat Operations, p. 552
  17. ↑ "Royal Australian Air Force". Commonwealth of Australia Gazette. Canberra. 23 July 1953. p. 2066. Retrieved 28 June 2018 – via National Library of Australia.
  18. ↑ Stephens, Going Solo, p. 242
  19. ↑ "Exchange of prisoners near end". The Advertiser. Adelaide. 2 September 1953. p. 4. Retrieved 18 August 2018 – via National Library of Australia.
  20. ↑ "Pilot tells of death march". The Daily Telegraph. Sydney. 14 September 1953. p. 7. Retrieved 6 July 2018 – via National Library of Australia.
  21. ↑ "United States Air Medal". Commonwealth of Australia Gazette. Canberra. 5 November 1953. p. 2993. Retrieved 3 July 2018 – via National Library of Australia.
  22. ↑ 22.0 22.1 "Awarded the Air Force Cross: Squadron Leader Vance Drummond" (PDF). Australia and the Vietnam War. Canberra: Department of Veterans' Affairs. Archived from the original (PDF) on 2013-09-20. Retrieved 30 June 2018.
  23. ↑ "6 RAAF men in special flight". The Herald. Melbourne. 30 April 1954. p. 2. Retrieved 7 July 2018 – via National Library of Australia.
  24. ↑ Stephens, Going Solo, pp. 149–150
  25. ↑ Stephens, Going Solo, p. 348
  26. ↑ "Royal Australian Air Force". Commonwealth of Australia Gazette. Canberra. 28 July 1955. p. 2299. Retrieved 28 June 2018 – via National Library of Australia.
  27. ↑ Stephens, Going Solo, p. 69
  28. ↑ Hurst, Strategy and Red Ink, p. 185
  29. ↑ "Royal Australian Air Force". Commonwealth of Australia Gazette. Canberra. 20 December 1961. p. 4707. Retrieved 28 June 2018 – via National Library of Australia.
  30. ↑ "Nineteen in honours list". RAAF News. 7: 3. January–February 1965.
  31. ↑ "Royal Australian Air Force". Commonwealth of Australia Gazette. Canberra. 13 January 1966. p. 101. Retrieved 28 June 2018 – via National Library of Australia.
  32. ↑ (Press release). Canberra. 
  33. ↑ Coulthard-Clark, The RAAF in Vietnam, pp. 262–263
  34. ↑ 34.0 34.1 Stephens, Going Solo, p. 305
  35. ↑ 35.0 35.1 (Press release). Canberra. 
  36. ↑ "Awarded the Distinguished Flying Cross: The late Wing Commander Vance Drummond" (PDF). Australia and the Vietnam War. Canberra: Department of Veterans' Affairs. Archived from the original (PDF) on 2013-09-20. Retrieved 30 June 2018.
  37. ↑ "Latest souvenir for Memorial". The Canberra Times. Canberra. 7 October 1966. p. 4. Retrieved 21 July 2018 – via National Library of Australia.
  38. ↑ "Royal Australian Air Force". Commonwealth of Australia Gazette. Canberra. 27 October 1966. p. 5349. Retrieved 28 June 2018 – via National Library of Australia.
  39. ↑ 39.0 39.1 RAAF Historical Section, Fighter Units, pp. 6–7
  40. ↑ 40.0 40.1 40.2 40.3 Lax, Mark (April 2017). "A lack of oxygen or something else?" (PDF). Aviation Safety Spotlight. Defence Aviation and Air Force Safety: 38–42. Archived from the original (PDF) on 18 September 2017. Retrieved 24 April 2024.
  41. ↑ Susans, The RAAF Mirage Story, p. 128
  42. ↑ "Fuel part seen as jet fault". The Sydney Morning Herald. Fairfax Media. 16 October 1967. p. 1. Retrieved 22 August 2018.
  43. ↑ "Wirraway to surface". Camperdown Chronicle. Camberdown, Victoria: WD News Publications. 21 November 2013. Archived from the original on 19 August 2018. Retrieved 18 August 2018.
  44. ↑ "Ocean Grove diver's 15-year bid to rescue a sunken war plane". Geelong Advertiser. Geelong, Victoria: News Corp Australia. 13 February 2014. Retrieved 18 August 2018.
  45. ↑ Coates, Jessica (2021-08-31). "Ditched World War II plane recovered from Lake Corangamite". Geelong Advertiser. Retrieved 2021-09-01.

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000005B-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000005C-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000005D-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000005E-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000005F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000060-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000061-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000062-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000063-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000064-QINU`"'</ref>" does not exist.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

ਸੋਧੋ
 
ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਕਾਮਨਜ਼ ਉੱਤੇ Vance Drummond ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੀਡੀਆ ਹੈ।
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਵੈਨਸ_ਡਰੱਮੰਡ&oldid=769997" ਤੋਂ ਲਿਆ