ਸਹਿਜੀਵਨ
ਸਹਿ-ਜੀਵਨ ( ਯੂਨਾਨੀ συμβίωσις ਤੋਂ , symbíōsis, ਸਿਮਬਾਇਓਸਿਸ "ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣਾ", σύν ਤੋਂ , sýn , "ਇਕੱਠੇ", ਅਤੇ βίωσις , bíōsis, "ਜੀਵਤ") ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਪੀਸੀਆਂ ਦੇ ਦੋ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੰਬੀਓਂਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਆਪਸੀ, ਇੱਕਪਾਸੜ, ਜਾਂ ਪਰਜੀਵੀ ਹੋਵੇ। [2] 1879 ਵਿੱਚ, ਹੇਨਰਿਕ ਐਂਟੋਨ ਡੀ ਬੇਰੀ ਨੇ ਇਸਨੂੰ "ਅੱਡ ਅੱਡ ਬੇਮੇਲ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ" ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਈ ਵਾਰ ਇੱਕ ਆਪਸੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਸੀਮਤ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ ਸਿੰਬੀਓਂਟ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। [2]
ਸਹਿ-ਜੀਵਨ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਸਿੰਬੀਓਂਟ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿਣ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਵਿਕਲਪਿਕ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਹਿ-ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਲਗਾਓ ਮੁਤਾਬਕ ਵੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਿੰਬੀਓਂਟ ਇੱਕ ਸਰੀਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਯੋਜਕ ਸਹਿ-ਜੀਵਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ-ਮੁਕਤ ਸਹਿ-ਜੀਵਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [3] ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਜੀਵ ਦੂਜੇ ਜੀਵ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਦੀਆਂ ਜੂੰਆਂ, ਇਸ ਨੂੰ ਐਕਟੋਸਿਮਬਿਓਸਿਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਦੂਜੇ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਰਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਿੰਬਿਓਡੀਨੀਅਮ, ਇਸਨੂੰ ਐਂਡੋਸਿਮਬਿਓਸਿਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [4] [5]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Intricate Relationship Allows the Other to Flourish: the Sea Anemone and the Clownfish". AskNature. The Biomimicry Institute. Retrieved 15 February 2015.
- ↑ 2.0 2.1 "symbiosis". ਆਕਸਫ਼ੋਰਡ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ (Online ed.). Oxford University Press. (Subscription or participating institution membership required.)
- ↑ "symbiosis." Dorland's Illustrated Medical Dictionary. Philadelphia: Elsevier Health Sciences, 2007. Credo Reference. Web. 17 September 2012
- ↑ Moran 2006
- ↑ Paracer & Ahmadjian 2000