ਹਿਮਰੂ
ਹਿਮਰੂ ਰੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਕਪਾਹ ਦਾ ਬਣਿਆ ਇੱਕ ਫੈਬਰਿਕ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿਮਰੂ ਨੂੰ ਮੁਹੰਮਦ ਤੁਗਲਕ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਦੌਲਤਾਬਾਦ, ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਹਿਮਰੂ ਸ਼ਬਦ ਫਾਰਸੀ ਸ਼ਬਦ ਹਮ-ਰੂਹ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਸਮਾਨ'। ਹਿਮਰੂ ਕਿੰਖਵਾਬ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਧਾਗਿਆਂ ਨਾਲ ਬੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਸੀ।
ਹਿਮਰੂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦਿੱਖ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਹੈ। ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਤੋਂ ਹਿਮਰੂ ਆਪਣੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਲਈ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਿਮਰੂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਫਾਰਸੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨਕ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀ ਕਾਢ ਸੀ।
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਕਲਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪਰਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਹਿਮਰੂ 14ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁਹੰਮਦ ਤੁਗਲਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਤੁਗਲਕ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਦੌਲਤਾਬਾਦ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੁਲਾਹੇ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਵਸ ਗਏ। ਪਰਵਾਸ ਦੌਰਾਨ ਜੁਲਾਹੇ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਪਰਤਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਥੇ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਵਾਪਸ ਦਿੱਲੀ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਮਲਿਕ ਅੰਬਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਵੱਸ ਗਏ। ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਗਵਰਨਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜੁਲਾਹੇ ਨੂੰ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ। ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਦਸਤਕਾਰੀ ਉਦਯੋਗ ਨੇ ਸੈਂਕੜੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਕੁਲੀਨ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਹੀਮਰੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਹਿਮਰੋ ਦੀ ਬੁਣਾਈ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਦੇ ਫੈਬਰਿਕ ਅਤੇ ਸ਼ਾਲਾਂ ਆਪਣੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਹਨ।[1]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Qureshi, Dulari (1999). Tourism Potential in Aurangabad. Delhi: Bhartiya Kala Prakashan. p. 65. ISBN 81-86050-44-2.