ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ

ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ ਉੱਤਰੀ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਇਹ ਪੂਰਬੀ ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾ, ਮੈਥਿਲੀ, ਉੜੀਆ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਨਾਲ਼ ਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ।

'ਅਸਾਮੀ(Assamese)'
Asamiya
ਜੱਦੀ ਬੁਲਾਰੇ	ਭਾਰਤ ਤੋ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼
ਇਲਾਕਾ	ਅਸਮ, ਅਰੁਨਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਨਾਗਾਲੈਂਡ
Native speakers	15 ਮਿਲੀਅਨ (2007)
ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ	ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ ਹਿੰਦ-ਈਰਾਨੀ ਹਿੰਦ-ਆਰੀਅਨ ਪੂਰਬੀ ਆਰੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੰਗਾਲੀ-ਅਸਾਮੀ ''ਅਸਾਮੀ(Assamese)''
ਉੱਪ-ਬੋਲੀਆਂ	ਕਾਮਪੁਰੀ, ਗੋਲਪਰੀਯਾ
ਲਿਖਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧ	'ਅਸਾਮੀ ਵਰਣਮਾਲਾ' 'ਅਸਾਮੀ ਬ੍ਰੇਲ'
ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਥਿਤੀ
ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ	ਭਾਰਤ (ਅਸਮ)
ਰੈਗੂਲੇਟਰ	'ਅਸਾਮ ਸਾਹਿਤਯ ਸਭਾ' (ਅਸਾਮ ਦੀ ਸਾਹਿਤਯ/ਅਲੰਕਾਰਿਕ(Rhetorical) ਕਾਂਗਰਸ)
ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੋਡ
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3	–
ਭਾਸ਼ਾਈਗੋਲਾ	59-AAF-w

ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਪੀਲ਼ੇ ਰੰਗ ਦਾ ਖ਼ੇਤਰ ਆਸਾਮੀ ਬੋਲੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦਾ ਹੈ

ਇਤਿਹਾਸ

ਅਸਾਮੀ(ਅਸਮਿਆ) ਸਾਹਿਤ ਦੀ 16ਵੀ ਸਦੀ ਵਲੋਂ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਧਾਰਾ ਨੂੰ ਛੇ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਸਕਦੇ ਹਨ।

• ਮਹਾਂਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ
• ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ
• ਗੀਤ
• ਨਿਰਪੇਖ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗਤਾਵਾਦੀ ਕਵਿਤਾ
• ਜੀਵਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਕਵਿਤਾ
• ਧਾਰਮਿਕ ਕਥਾ ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਸੰਗ੍ਰਹਿ

ਗੱਦ ਤੇ ਪਦ-ਰਚਨਾ

ਅਸਮਿਆ ਦੀ ਪਾਰੰਪਰਕ ਕਵਿਤਾ ਉੱਚਵਰਗ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ। ਭਰਤ੍ਰਦੇਵ (1558 - 1638) ਨੇ ਅਸਮਿਆ ਗੱਦ-ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਸੁਗਠਿਤ ਰੂਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਦਾਮੋਦਰ ਦੇਵ ਨੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜੀਵਨੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਪੁਰੁਸ਼ੋੱਤਮ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਵਿਆਕਰਨ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਅਠਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਵਦੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਸ਼ਕ(ਦਹਾਕਿਆਂ) ਤੱਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚਾਲ੍ਹੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਸਮਿਆ ਸਾਹਿਤ ਉੱਤੇ ਬੰਗਲਾ ਦਾ ਵਰਚਸਵ ਬਣਾ ਰਿਹਾ। ਅਸਮਿਆ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਅੱਗਰਵਾਲ (1858 - 1938), ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥ ਬੇਜਬਰੁਆ (1867 - 1838), ਅਤੇ ਹੇਮਚੰਦਰ ਗੋਸਵਾਮੀ (1872 - 1928) ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ। ਅਸਮਿਆ ਵਿੱਚ ਛਾਇਆਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਛੇੜਨੇ ਵਾਲੀ ਮਾਸਿਕ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਜੋਨਾਕੀ ਦਾ ਅਰੰਭ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨੀਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੇ ਉਪੰਨਿਆਸਕਾਰ 'ਪਦਮਨਾਭ ਗੋਹੇਨ ਬਰੁਆ' ਅਤੇ 'ਰਜਨੀਕੰਤ ਬਾਰਦੋਲੋਈ' ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਿਖੇ। ਸਮਾਜਿਕ ਉਪਨਿਆਸ(ਨਾਵਲ) ਦੇ ਖ਼ੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵਾਚੰਦਰ ਤਾਲੁਕਦਾਰ ਅਤੇ ਬੀਨਾ ਬਰੁਆ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵਲੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬਿਰੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਭੱਟਾਚਾਰਿਆ ਨੂੰ ਮ੍ਰਤਿਅੰਜੈ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਈ ਗਿਆਨਪੀਠ ਇਨਾਮ ਵਲੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਨਿਆਸ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। 40ਵੇਂ ਅਤੇ 50ਵੇਂ ਦਸ਼ਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗੱਦ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਲੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ

ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਆਰਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾ, ਮੈਥਲੀ, ਉੜੀਆ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸਮਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਸਤਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਲੋਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਅਭਿਰੁਚੀਆਂ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਰੁਦਰ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਦਰੋਣ ਪਰਵ (ਮਹਾਂਭਾਰਤ) ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਕਿਸ਼ਨ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਰਾਮਾਇਣ ਵਲੋਂ ਅਰੰਭ ਹੋਇਆ। ਵੈਸ਼ਣਵੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਰਾਜਸੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੰਕਰ ਦੇਵ (1449 - 1568) ਨੇ ਆਪਣੀ ਲੰਮੀ ਜੀਵਨ-ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਸਵਰਚਿਤ ਕਵਿਤਾ, ਨਾਟਯ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਵਲੋਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਿਆ।

ਖ਼ੇਤਰ

ਅਸਾਮੀ ਪੂਰਬ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਸਮ(ਅਸਾਮ) ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਮ ਦੀ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੂਰਬੋਤ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਸਮਿਆ ਆਧਾਰਿਤ ਕਰਯੋਲ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਅਤੇ ਅਸਮ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸਮਿਆਵਕਤਾਵਾਂਦੀ ਛੋਟੀ ਗਿਣਤੀ ਭੁਟਾਨ ਅਤੇ ਬਾਂਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ 13 ਲੱਖ ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਦੇਸ਼ੀ ਵਕਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ

• Candrakānta abhidhāna: Asamiyi sabdara butpatti aru udaharanere Asamiya-Ingraji dui bhashara artha thaka abhidhana. second ed. Guwahati: Guwahati Bisbabidyalaya, 1962.
• A Dictionary in Assamese and English (1867) First Assamese dictionary by Miles Bronson from (books.google.com)
• English-Assamese Online Dictionary Archived 2009-11-27 at the Wayback Machine.
• English translation - Assamese Literature Archived 2017-09-17 at the Wayback Machine.
• The Creative Visionary: Jyoti Prasad Agarwalla (1903-1951)
• Ethnologue report for Assamese
• Assamese – UCLA-Phonetics Lab Data
• Assamese computing resources at TDIL
• Bharatiya Bhasha Jyoti: Asamiya —a textbook for learning Assamese through Hindi from the Central Institute of Indian Languages.
• Learn Assamese (Organization teaching grammar vocabulary and phrases)