ਅੱਲਾਮਾ ਇਕਬਾਲ ਦਾ ਮਕਬਰਾ
ਅੱਲਾਮਾ ਇਕਬਾਲ ਦਾ ਮਕਬਰਾ, ਜਾਂ ਮਜ਼ਾਰ-ਏ-ਇਕਬਾਲ ( Urdu: مزارِ اقبال ) ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ੂਰੀ ਬਾਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। [1]
ਪਿਛੋਕੜ
ਸੋਧੋਇਕਬਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰੇਰਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮੁਫ਼ਕਿਰ-ਏ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਚਿੰਤਕ) ਜਾਂ ਸ਼ਾਇਰ-ਏ-ਮਸ਼ਰਿਕ (ਪੂਰਬ ਦਾ ਕਵੀ) ਵਜੋਂ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [2] ਇਕਬਾਲ ਦੀ ਮੌਤ 21 ਅਪ੍ਰੈਲ 1938 ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਹੋਈ। ਕਵੀ-ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੈਲਾਨੀ ਮਕਬਰੇ 'ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। [3] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸਤਫਾ ਕਮਾਲ ਅਤਾਤੁਰਕ ਨੇ ਮੌਲਾਨਾ ਰੂਮੀ ਦੀ ਕਬਰ ਤੋਂ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਇਸ ਕਬਰ 'ਤੇ ਧੂੜਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ [4]
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਇਕਬਾਲ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਇਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਚੌਧਰੀ ਮੁਹੰਮਦ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਕੀਤੀ। [5]
ਇਸ ਮਕਬਰੇ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਲੋੜੀਂਦੇ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ। ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਫੰਡ ਨਾ ਲੈਣ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਕਬਾਲ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ, ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨਾਲ਼ ਫੰਡ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੇ ਗਏ। [6]
ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ
ਸੋਧੋਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਗਲ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਢਾਂਚਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਲ ਰੇਤਲੇ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਹੈ, [7] ਜੋ ਜੈਪੁਰ, ਤੋਂ ਅਤੇ ਮਕਰਾਨਾ, ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਤੋਂ ਸੰਗਮਰਮਰ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1947 ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਲਾਲ ਪੱਥਰ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ ਉਸਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਕ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੇ ਛੇ ਦੋਹੇ ਇਕਬਾਲ ਦੀ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾ <i id="mwOg">ਜ਼ਬੁਰ-ਏ-ਆਜਮ</i> (ਫ਼ਾਰਸੀ ਜ਼ਬੂਰ) ਤੋਂ ਮਕਬਰੇ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪਾਸਿਆਂ 'ਤੇ ਉੱਕਰੇ ਗਏ ਹਨ। [8] ਬਾਹਰ, ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਬਾਗ ਹੈ, ਛੋਟੇ ਪਲਾਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਮਕਬਰੇ ਨੂੰ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਆਰਕੀਟੈਕਟ, ਨਵਾਬ ਜ਼ੈਨ ਯਾਰ ਜੰਗ ਬਹਾਦਰ ਨੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਲੱਖ (100,000 ਰੁਪਏ) ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਸਾਲ ਲੱਗੇ ਸਨ। ਦੇਰੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜੈਪੁਰ ਤੋਂ ਲਾਲ ਪੱਥਰ ਦਾ ਰੁਕਣਾ ਸੀ। [4]
ਸੰਭਾਲ
ਸੋਧੋਮਕਬਰਾ ਕੰਪਲੈਕਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਿਰਾਸਤੀ ਮਕਬਰਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। [9]
ਗੈਲਰੀ
ਸੋਧੋ-
ਮਕਬਰੇ ਦੀ ਉੱਤਰੀ ਕੰਧ -
ਮਕਬਰੇ ਦੇ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ -
ਇਕਬਾਲ ਦੇ ਮਕਬਰੇ ਅੰਦਰ, ਸੰਗਮਰਮਰ ਦਾ ਸੀਨੋਟਾਫ਼ -
ਮਕਬਰੇ 'ਤੇ ਪਹਿਰਾ, ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨਾਲ -
ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਦੀ ਇਕਬਾਲ ਦਾ ਮਕਬਰਾ -
ਮੁਹੰਮਦ ਇਕਬਾਲ ਦਾ ਮਕਬਰਾ -
ਪੁਰਾਣੇ ਇਕ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ 'ਤੇ ਇਕਬਾਲ ਦਾ ਮਕਬਰਾ
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
ਸੋਧੋ- ਆਸਿਫ ਖਾਨ ਦੀ ਕਬਰ
- ਜਹਾਂਗੀਰ ਦਾ ਮਕਬਰਾ
- ਨੂਰਜਹਾਂ ਦਾ ਮਕਬਰਾ
- ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਪੋਰਟਲ
- ਇਕਬਾਲੀਅਤ
- ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇਕਬਾਲ ਵਿਦਵਾਨ
- ਮਕਬਰੇ ਦੀ ਸੂਚੀ
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Mazar-e-Iqbal, Lahore | Directorate General of Archaeology".
- ↑ Annemarie Schimmel, Muhammad Iqbal 1873–1938: The Ascension of the Poet, Die Welt des Islams, New Ser., Vol. 3, Issue 3/4. 1954. pp. 145–157
- ↑ Mushirul Hasan, H., A Nationalist conscience: M. A. Ansari, the Congress and the Raj, Manohar New Delhi. 1987
- ↑ 4.0 4.1 Iqbal’s final resting place, Amna Nasir Jamal, 20 April 2002, Dawn
- ↑ Muhammad Baqir, Lahore, Past and Present. University of the Panjab. Panjab University Press. 1952. p.429
- ↑ A great eastern poet, philosopher, Subhash Parihar, The Tribune India, 10 July 1999
- ↑ Mohammad Waliullah Khan, Lahore and Its Important Monuments, Department of Archaeology and Museums, Government of Pakistan. 1964. p.89-91
- ↑ Annemarie Schimmel, Islam in the Indian Subcontinent (Handbuch Der Orientalistik), Brill. 1980. ISBN 978-90-04-06117-0
- ↑ Pakistan Environmental Protection Agency. "Guidelines for Critical & Sensitive Areas" (PDF). Government of Pakistan. pp. 12, 47, 48. Archived from the original (PDF) on 14 October 2013. Retrieved 6 June 2013.