ਆਦਿ-ਧਰਮੀ
ਆਦਿ-ਧਰਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਸੰਪਰਦਾ ਹੈ [1] [2] ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 11.48% ਆਦਿ-ਧਰਮੀ ਹੈ। [3] [4] [5]
ਮੂਲ
ਸੋਧੋਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਆਦਿ ਦ੍ਰਵਿੜ ਅੰਦੋਲਨ ਵਾਂਗ ਹੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਪਛਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ 1920 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਆਦਿ-ਧਰਮ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਆਦਿ-ਧਰਮ ਲਹਿਰ ਦੇ ਮੋਢੀ ਮੰਗੂ ਰਾਮ ਮੁਗੋਵਾਲੀਆ (ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੋਢੀ ਮੈਂਬਰ), ਮਾਸਟਰ ਗੁਰਬੰਤਾ ਸਿੰਘ (ਸੀਨੀਅਰ ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਗੂ) ਬੀ.ਐਲ.ਘੇੜਾ ਅਤੇ ਪੰਡਤ ਹਰੀ ਰਾਮ (ਪੰਡੋਰੀ ਬੀਬੀ) ਵੀ ਸਨ ਜੋ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਸਨ। [6]
ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ, 14ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਗਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਸੰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਵੱਖਰੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਕਿਤਾਬ ਆਦਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੱਸਿਆ। ਆਦਿ-ਧਰਮੀ ਦਲਿਤ 1925 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਸੀ।
1931 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਵਿੱਚ, 450,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਦਿ ਧਰਮ (ਜਾਂ ਮੂਲ ਧਰਮ ) ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਨਵੇਂ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਧਰਮ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਜੋਂ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਾ। [7] ਪਰ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦਾ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਨੀਤੀ ਸਿਰਫ ਹਿੰਦੂ, ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਬੋਧੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਨੀਵੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਲਈ ਮੁੱਖ ਤੌਰ `ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। [8]
ਧਰਮ
ਸੋਧੋਹਾਲਾਂਕਿ ਆਦਿ-ਧਰਮੀ ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ( ਹੁਣ ਰਵਿਦਾਸੀਆ ਧਰਮ ) ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹਨ, [9] [10] ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। [11] ਵਿਆਨਾ ਵਿਖੇ ਰਾਮਾਨੰਦ ਦਾਸ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੱਖਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਬਾਣੀ ਅਤੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਬਣਾ ਲਏ। [12]
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਰੇਕ ਬੰਦੋਬਸਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਰਵਿਦਾਸ ਭਵਨ ਹਨ, ਜੋ ਪੂਜਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ
ਸੋਧੋ- ਮੰਗੂ ਰਾਮ ਮੁਗੋਵਾਲੀਆ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਗਦਰ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਆਦਿ ਧਰਮ ਲਹਿਰ ਦੇ ਮੋਢੀ ਮੈਂਬਰ [13]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
ਸੋਧੋ- ਚਮਾਰ
- ਰਾਮਦਾਸੀਆ
- ਰਵਿਦਾਸੀਆ ਧਰਮ
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Deras and Dalit Consciousness". Mainstream Weekly. 13 June 2009. Retrieved 6 January 2016.
- ↑ "'Ad-Dharm Movement was the Revolt Against the Hinduism' – Saheb Kanshi Ram's Speech at Sikri, Punjab, 12th February 2001 | Velivada". velivada.com. Retrieved 2021-06-27.
- ↑ "Punjab Data Highlights: The Scheduled Castes" (PDF).
- ↑ Singh, IP (July 13, 2020). "Give 'Adi-dharmi' as religion in 2021 census: Ravidassia leaders". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-09-12.
- ↑ "Why Everyone in Punjab loves a Dalit CM". NewsClick (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2021-09-22. Retrieved 2022-09-12.
- ↑ pg 20, Sikh Identity: An Exploration Of Groups Among Sikhs by Opinderjit Kaur Takhar
- ↑ "India's 'untouchables' declare own religion". CNN.com. Retrieved 6 January 2016.
- ↑ Gill, Manmohan Singh (December 2, 2015). Punjab Society. ISBN 9788180690389. Retrieved January 6, 2016.
- ↑ "Mention Ravidasia as religion: Dera Sachkhand to followers". Indian Express. Retrieved 6 January 2016.
- ↑ Gupta, Dipankar (December 2, 2015). Like the other Sikh gurudwaras, Ad-Dharmis too keep the Guru Granth Sahib at their Ravidas Gurudwaras- Caste in Question. ISBN 9788132103455. Retrieved January 6, 2016.
- ↑ Singh, IP (4 February 2010). "Ravidassia leaders reject new religion". The Times of India. Retrieved 6 January 2016.
- ↑ "The strong differences within the Adi-dharmi/ Ravidassia community have taken another twist with a Phagwara-based century-and-a-half-old Dera of the community moving Punjab and Haryana High Court alleging that Dera Ballan indulged in plagiarism in preparing "Amrit Bani Satguru Guru Ravidass" Granth as it announced founding of a separate religion - Ravidassia- over three years back. - Times of India". The Times of India. Retrieved 2020-05-21.
- ↑ Teltumbde, Anand (2016-08-19). Dalits: Past, present and future (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Taylor & Francis. ISBN 978-1-315-52644-7.