ਇਥੋਪੀਆ
ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼
ਇਥੋਪੀਆ (ਗੇ'ਏਜ਼: ኢትዮጵያ ਇਤਯੋਪਿਆ), ਦਫ਼ਤਰੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਥੋਪੀਆ ਦਾ ਸੰਘੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ, ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਸਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵਸਿਆ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਏਰੀਟਰੀਆ, ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਜੀਬੂਤੀ ਅਤੇ ਸੋਮਾਲੀਆ, ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਸੂਡਾਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸੂਡਾਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਕੀਨੀਆ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਮਹਾਂਦੀਪ ਉੱਤੇ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਬਾਦੀ[3] (84,320,000) ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਦਸਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਰਫਲ (1,100,000 ਵਰਗ ਕਿ.ਮੀ.) ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਦਿਸ ਅਬਬਾ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
| ਇਥੋਪੀਆ ਦਾ ਸੰਘੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ਯੇ-ਇਤਯੋਪਿਆ ਫ਼ੇਦੇਰਲਵੀ ਦੀਮੋਕ੍ਰਾਸਿਆਵੀ ਰੀਪੇਬਲਿਕ |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ਐਨਥਮ: Wodefit Gesgeshi, Widd Innat Ityopp'ya ("ਅੱਗੇ ਵੱਧ, ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਇਥੋਪੀਆ") |
||||||
.svg) |
||||||
| ਰਾਜਧਾਨੀ | ਆਦਿਸ ਆਬਬਾ 9°1.8′N 38°44.4′E / 9.0300°N 38.7400°E | |||||
| ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ | ਰਾਜਧਾਨੀ | |||||
| ਐਲਾਨ ਬੋਲੀਆਂ | ਅਮਹਾਰੀ[1] | |||||
| ਕਦਰ ਹਾਸਲ ਖੇਤਰੀ ਬੋਲੀਆਂ | ਬਾਕੀ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰਕ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |||||
| ਜ਼ਾਤਾਂ | ||||||
| ਡੇਮਾਨਿਮ | ਇਥੋਪੀਆਈ | |||||
| ਸਰਕਾਰ | ਸੰਘੀ ਸੰਸਦੀ ਗਣਰਾਜ1 | |||||
| • | ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ | ਜਿਰਮਾ ਵੋਲਡ-ਜਿਆਰਜਿਸ | ||||
| • | ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ | ਹੇਲੇਮਰੀਅਮ ਡੇਸਾਲੇਨੀ | ||||
| ਕਾਇਦਾ ਸਾਜ਼ ਢਾਂਚਾ | ਸੰਘੀ ਸੰਸਦੀ ਸਭਾ | |||||
| • | ਉੱਚ ਮਜਲਸ | ਸੰਘ ਦਾ ਸਦਨ | ||||
| • | ਹੇਠ ਮਜਲਸ | ਲੋਕ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧੀਆਂ ਦਾ ਸਦਨ | ||||
| ਸਥਾਪਨਾ | ||||||
| • | ਦ'ਮਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ | 980 ਈ.ਪੂ. | ||||
| • | ਇਥੋਪੀਆ ਦੀ ਸਲਤਨਤ | 1137 | ||||
| • | ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ | ਅਗਸਤ 1995 | ||||
| ਰਕਬਾ | ||||||
| • | ਕੁੱਲ | 1 km2 (27ਵਾਂ) 426 sq mi |
||||
| • | ਪਾਣੀ (%) | 0.7 | ||||
| ਅਬਾਦੀ | ||||||
| • | 2012 ਅੰਦਾਜਾ | 84,320,987[3] (14ਵਾਂ) | ||||
| • | 2007 ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ | 73,918,505 | ||||
| • | ਗਾੜ੍ਹ | 76.4/km2 (123ਵਾਂ) 194/sq mi |
||||
| GDP (PPP) | 2011 ਅੰਦਾਜ਼ਾ | |||||
| • | ਕੁੱਲ | $94.878 ਬਿਲੀਅਨ[4] | ||||
| • | ਫ਼ੀ ਸ਼ਖ਼ਸ | $1,092[4] | ||||
| GDP (ਨਾਂ-ਮਾਤਰ) | 2011 ਅੰਦਾਜ਼ਾ | |||||
| • | ਕੁੱਲ | $31.256 ਬਿਲੀਅਨ[4] | ||||
| • | ਫ਼ੀ ਸ਼ਖ਼ਸ | $360[4] | ||||
| ਜੀਨੀ (1999–00) | 30 ਗੱਬੇ |
|||||
| HDI (2010) | 
0.328Error: Invalid HDI value · 157ਵਾਂ |
|||||
| ਕਰੰਸੀ | ਬਿਰਰ (ETB) |
|||||
| ਟਾਈਮ ਜ਼ੋਨ | EAT (UTC+3) | |||||
| • | ਗਰਮੀਆਂ (DST) | ਨਿਰੀਖਤ ਨਹੀਂ (UTC+3) | ||||
| ਡਰਾਈਵ ਕਰਨ ਦਾ ਪਾਸਾ | right | |||||
| ਕੌਲਿੰਗ ਕੋਡ | +251 | |||||
| ਇੰਟਰਨੈਟ TLD | .et | |||||
| 1. | ਦ ਇਕਾਨੋਮਿਸਟ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਸੂਚਕ ਮੁਤਾਬਕ ਇਥੋਪੀਆ ਇੱਕ ਦੋਗਲਾ ਰਾਜ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਹਾਵੀ-ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਮੁਖੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ "ਇਥੋਪੀਅਨ ਪੀਪਲਜ਼ ਰੈਵੋਲਿਊਸ਼ਨਰੀ ਡੈਮੋਕ੍ਰੈਟਿਕ ਫ਼ਰੰਟ। | |||||
| 2. | ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ 2005 ਦੇ ਅਬਾਦੀ ਅੰਦਾਜ਼ਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸਥਾਨ। | |||||
ਇਥੋਪੀਆ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਹੋਂਦ ਲਈ ਜਾਣੀਆਂ-ਪਛਾਣੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[5] ਇਹ ਉਹ ਖੇਤਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਮਾਨਵ ਜਾਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੱਧ-ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਉਸਤੋਂ ਅਗਾਂਹ ਜਾਣ ਲਈ ਕਦਮ ਪੁੱਟੇ।[6][7][8] ਇਹ ਆਪਣੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸੇ ਲਈ 1974 ਵਿੱਚ ਹੇਲ ਸੇਲਾਸੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਰਾਜਕੁੱਲ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੱਕ ਇੱਕ ਰਾਜਤੰਤਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇਥੋਪੀਆਈ ਰਾਜਕੁੱਲ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ 2 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਉਲੀਕਦਾ ਹੈ।[9] ਰੋਮ, ਇਰਾਨ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ[10], ਆਕਸੁਮ ਦਾ ਰਾਜ ਤੀਜੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੀ ਮਹਾਨ ਤਾਕਤਾਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਸਦੀ 'ਚ ਇਸਾਈਅਤ ਨੂੰ ਮੁਲਕੀ ਧਰਮ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਅਪਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਲਤਨਤ ਸੀ।[11][12][13]
ਖੇਤਰ, ਜ਼ੋਨਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇਸੋਧੋ
| ਇਲਾਕਾ ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਰ | ਰਾਜਧਾਨੀ | ਖੇਤਰਫਲ (ਵਰਗ ਕਿ.ਮੀ.) | ਅਬਾਦੀ 11 ਅਕਤੂਬਰ 1994 ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਵੇਲੇ |
ਅਬਾਦੀ 28 ਮਈ 2007 ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਵੇਲੇ |
ਅਬਾਦੀ 1 ਜੁਲਾਈ 2012 ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ |
|---|---|---|---|---|---|
| ਅਦਿਸ ਅਬਬਾ (ਅਸਤੇਦਾਦੇਰ) | ਅਦਿਸ ਅਬਬਾ | 526.99 | 2,100,031 | 2,738,248 | 3,041,002 |
| ਅੱਫ਼ਰ (ਕਿਲਿਲ) | ਅੱਯਸਾ'ਈਤਾ | 72,052.78 | 1,051,641 | 1,411,092 | 1,602,995 |
| ਅਮਹਾਰਾ (ਕਿਲਿਲ) | ਬਹੀਰ ਦਰ | 154,708.96 | 13,270,898 | 17,214,056 | 18,866,002 |
| ਬੇਨੀਸ਼ੰਗੁਲ-ਗੁਮੁਜ਼ (ਕਿਲਿਲ) | ਅਸੋਸ | 50,698.68 | 460,325 | 670,847 | 982,004 |
| ਦੀਰੇ ਦਵ (ਅਸਤੇਦਾਦੇਰ) | ਦੀਰੇ ਦਵ | 1,558.61 | 248,549 | 342,827 | 387,000 |
| ਗੰਬੇਲਾ (ਕਿਲਿਲ) | ਗੰਬੇਲਾ | 29,782.82 | 162,271 | 306,916 | 385,997 |
| ਹਰਾਰੀ (ਕਿਲਿਲ) | ਹਰਰ | 333.94 | 130,691 | 183,344 | 210,000 |
| ਓਰੋਮੀਆ (ਕਿਲਿਲ) | ਫ਼ਿਨਫ਼ਿਨੇ | 298,164.29 | 18,465,449 | 27,158,471 | 31,294,992 |
| ਸੋਮਾਲੀ (ਕਿਲਿਲ) | ਜਿਜਿਗਾ | 327,068.00 | 3,144,963 | 4,439,147 | 5,148,989 |
| ਦੱਖਣੀ ਮੁਲਕਾਂ, ਕੌਮਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖੇਤਰ (ਕਿਲਿਲ) | ਅਵੱਸਾ | 105,887.18 | 10,377,028 | 15,042,531 | 17,359,008 |
| ਤੀਗਰੇ (ਕਿਲਿਲ) | ਮੇਕੇਲੇ | 85,366.53 | 3,134,470 | 4,314,456 | 4,929,999 |
| ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗਿਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਜੋਨਾਂ | 96,570 | 112,999 | |||
| ਕੁਲ | 1,127,127.00 | 51,766,239 | 73,918,505 | 84,320,987 |
ਸਰੋਤ: CSA, ਇਥੋਪੀਆ
ਹਵਾਲੇਸੋਧੋ
- ↑ "Ethiopian Constitution". Article 5 Ethiopian constitution. APAP. Retrieved 3 December 2011.
- ↑ CIA – Ethiopia – Ethnic groups. Cia.gov. Retrieved on 2012-03-03.
- ↑ 3.0 3.1 Central Statistical Agency of Ethiopia. Central Statistical Agency of Ethiopia
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Ethiopia". International Monetary Fund. Retrieved 2012-04-18.
- ↑ Michael Hopkin (16 February 2005). "Ethiopia is top choice for cradle of Homo sapiens". Nature. doi:10.1038/news050214-10.
- ↑ Li, J. Z.; Absher, DM; Tang, H; Southwick, AM; Casto, AM; Ramachandran, S; Cann, HM; Barsh, GS; Feldman, M (2008). "Worldwide Human Relationships Inferred from Genome-Wide Patterns of Variation". Science. 319 (5866): 1100–1104. Bibcode:2008Sci...319.1100L. PMID 18292342. doi:10.1126/science.1153717.
- ↑ "Humans Moved From Africa Across Globe, DNA Study Says". Bloomberg.com. 2008-02-21. Retrieved 2009-03-16.
- ↑ Karen Kaplan (2008-02-21). "Around the world from Addis Ababa". Los Angeles Times. Startribune.com. Retrieved 2009-03-16.
- ↑ Speaking after his signing the disputed treaty between Ethiopia and Italy in 1889, Emperor Menelik II made clear his position: "We cannot permit our integrity as a Christian and civilized nation to be questioned, nor the right to govern our empire in absolute independence. The Emperor of Ethiopia is a descendant of a dynasty that is 3,000 years old – a dynasty that during all that time has never submitted to an outsider. Ethiopia has never been conquered and she never shall be conquered by anyone." J.E.C. Hayford, Ethiopia Unbound: Studies In Race Emancipation, Taylor & Francis, 1969, ISBN 0714617539, p. xxv
- ↑ Ancient India, A History Textbook for Class XI, Ram Sharan Sharma, National Council of Educational Research and Training, India
- ↑ Stuart Munro-Hay, Aksum: An African Civilization of Late Antiquity. Edinburgh: University Press, 1991, p. 57 ISBN 0-7486-0106-6.
- ↑ Aksumite Ethiopia. Workmall.com (2007-03-24). Retrieved on 2012-03-03.
- ↑ Paul B. Henze, Layers of Time: A History of Ethiopia, 2005 ISBN 1-85065-522-7.