ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਐਸ ਐਸ ਮਿਰਾਜਕਰ

ਸ਼ਾਂਤਾਰਾਮ ਸਵਲਾਰਾਮ ਮਿਰਾਜਕਰ (8 ਫਰਵਰੀ, 1899– 15 ਫਰਵਰੀ 1980) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਗਾਰਡ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਕਈ ਸਾਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਬੰਬਈ ਦੇ ਮੇਅਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਰੰਭਕ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲਹਿਰ

ਸੋਧੋ

1920 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਮਿਰਾਜਕਰ, ਐਸ.ਏ. ਡਾਂਗੇ ਅਤੇ ਐਸ.ਵੀ ਘਾਟੇ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉੱਭਰਨ ਵਾਲੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੇ 1920 ਵਿੱਚ ਤਾਸ਼ਕੰਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇਮੀਗਰ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ `ਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ। [1] ਉਸਨੇ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। [2] ਜਦੋਂ ਜਨਵਰੀ 1927 ਵਿੱਚ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਮਿਰਾਜਕਰ ਇਸ ਦਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਬਣਿਆ। [3] ਮਿਰਾਜਕਰ 'ਤੇ ਮੇਰਠ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। [4] [5]

 
25 ਮੇਰਠ ਦੇ ਕੈਦੀ, ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਬੈਠੇ ਹਨ ਪਿੱਛੇ ਵਾਲੀ ਕਤਾਰ:(ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ) ਕੇ ਐਨ ਸਹਿਗਲ, ਐਸ.ਐਸ. ਜੋਸ਼, ਐਚ ਲੈਸਟਰ ਹਚਿਸਨ, ਸ਼ੌਕਤ ਉਸਮਾਨੀ, ਐਫ਼ ਬਰੈਡਲੇ, ਕੇ ਪ੍ਰਸਾਦ, ਫ਼ਿਲਿਪੁੱਸ ਸਪਰਾਟ, ਅਤੇ ਜੀ. ਅਧਿਕਾਰੀ ਮਿਡਲ ਕਤਾਰ : ਕੇ ਆਰ ਮਿੱਤਰਾ, ਗੋਪਨ ਚੱਕਰਵਰਤੀ, ਕਿਸ਼ੋਰ ਲਾਲ ਘੋਸ਼, ਕੇ ਐਲ ਕਦਮ, ਡੀ.ਆਰ. ਥੇਂਗਦੀ, ਗੌਰਾ ਸ਼ੰਕਰ, ਸ ਬੈਨਰਜੀ, ਕੇ ਐਨ ਜੋਗਲੇਕਰ, ਪੀ ਸੀ ਜੋਸ਼ੀ, ਅਤੇ ਮੁਜ਼ੱਫਰ ਅਹਿਮਦ. ਸਾਹਮਣੀ ਕਤਾਰ : ਐਮ ਜੀ ਦੇਸਾਈ, ਜੀ ਗੋਸਵਾਮੀ, ਆਰ ਐਸ ਨਿੰਬਕਰ, ਐਸ ਐਸ ਮਿਰਾਜਕਰ, ਐਸ ਏ ਡਾਂਗੇ, ਜੀ ਵੀ ਘਾਟੇ ਅਤੇ ਗੋਪਾਲ ਬਸਕ

1940-1941 ਵਿੱਚ ਮਿਰਾਜਕਰ ਨੂੰ ਅਜਮੇਰ-ਮੇਰਵਾੜਾ ਦੇ ਦਿਓਲੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [4] 1949 ਦੇ ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਹੋਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟਾਂ ਸਮੇਤ ਦੁਬਾਰਾ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। [6]

ਏਆਈਟੀਯੂਸੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਮੇਅਰ

ਸੋਧੋ

ਮਿਰਾਜਕਰ 1957 ਤੋਂ 1973 ਦਰਮਿਆਨ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਿਹਾ। [7] [8] ਮਿਰਾਜਕਰ 1958 ਵਿੱਚ ਬੰਬਈ ਦਾ ਮੇਅਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। [9]

ਸੀ.ਪੀ.ਆਈ. ਦੀ ਦੁਫੇੜ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲ

ਸੋਧੋ

ਜਦੋਂ 1964 ਵਿੱਚ ਅਖੌਤੀ 'ਡਾਂਗੇ ਲੈਟਰਸ' ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ, ਮਿਰਾਜਕਰ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਹਨ। [10] ਮਿਰਾਜਕਰ ਨੇ 1964 ਵਿੱਚ ਸੀ.ਪੀ.ਆਈ. ਦੁਫੇੜ ਵੇਲ਼ੇ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ। [11] [12] ਪਰ, ਸੀਪੀਆਈ ਦੀ ਵੰਡ ਵਿੱਚ ਖੱਬੇਪੱਖੀਆਂ ਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਦਾ ਮਿਰਾਜਕਰ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਐਸਏ ਡਾਂਗੇ ਨਾਲ ਨਿੱਜੀ ਟਕਰਾਅ ਦਾ ਸੀ। [13] ਵੰਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਰਾਜਕਰ ਪਾਰਟੀ ਵਿਚ ਡਾਂਗੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਧੜੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸੀ। [14] ਜਦੋਂ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਪੋਲਿਟ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਗੁੰਟੂਰ ਵਿੱਚ ਜਨਵਰੀ 1970 ਦੇ ਏਆਈਟੀਯੂਸੀ ਸੈਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਈਕਾਟ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਮਿਰਾਜਕਰ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। [12] ਮਿਰਾਜਕਰ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [15]

ਉਹ 1973 ਵਿੱਚ ਸੀ. ਰਾਜੇਸ਼ਵਰ ਰਾਓ ਦੇ ਮਨਾਉਣ `ਤੇ ਸੀਪੀਆਈ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ 1973 ਵਿੱਚ ਏ.ਆਈ.ਟੀ.ਯੂ.ਸੀ. ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਡਾ. ਰਾਨੇਨ ਸੇਨ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ। [16] ਮਿਰਾਜਕਰ ਦੀ 79 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 15 ਫਰਵਰੀ 1980 ਨੂੰ ਬੰਬਈ ਦੇ ਇੱਕ ਨਰਸਿੰਗ ਹੋਮ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ [17]

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000013-QINU`"'</ref>" does not exist.
  2. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000014-QINU`"'</ref>" does not exist.
  3. ↑ M.V.S. Koteswara Rao. Communist Parties and United Front - Experience in Kerala and West Bengal. Hyderabad: Prajasakti Book House, 2003. p. 93
  4. ↑ 4.0 4.1 FRONTLINE. MAKING OF A THESIS
  5. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000015-QINU`"'</ref>" does not exist.
  6. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000016-QINU`"'</ref>" does not exist.
  7. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000017-QINU`"'</ref>" does not exist.Trade Union Record. All-India Trade Union Congress. 1980. p. 11.
  8. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000018-QINU`"'</ref>" does not exist.
  9. ↑ TIME. INDIA: Volunteering into the Vacuum
  10. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.
  11. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001A-QINU`"'</ref>" does not exist.
  12. ↑ 12.0 12.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001B-QINU`"'</ref>" does not exist.
  13. ↑ Crouch, Harold (1966). "AITUC and the Split in the Communist Party". Economic and Political Weekly. 1 (5): 199–202. ISSN 0012-9976. JSTOR 4356954 – via JSTOR.
  14. ↑ Sharma, T.R. (1978). "The Indian Communist Party Split of 1964: The Role of Factionalism and Leadership Rivalry☆". Studies in Comparative Communism. 11 (4, Winter 1978): 388–409. doi:10.1016/0039-3592(78)90003-0. Retrieved 14 August 2020.
  15. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  16. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000020-QINU`"'</ref>" does not exist.World Trade Union Movement. World Federation of Trade Unions. 1973. p. 15.
  17. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000021-QINU`"'</ref>" does not exist.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਐਸ_ਐਸ_ਮਿਰਾਜਕਰ&oldid=679545" ਤੋਂ ਲਿਆ