ਤਾਂਬਾ

ਤਾਂਬਾ (ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ: Copper) ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪਰਮਾਣੂ-ਅੰਕ 29 ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸੰਕੇਤ Cu ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪਰਮਾਣੂ-ਭਾਰ 63.546 amu ਹੈ।

ਤਾਂਬਾ

ਕਾਪਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਕੰਡਕਟਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਬਿਲਡਿੰਗ ਸਾਮੱਗਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਮੋਟਲ ਅਲੌਇਲਾਂ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਹਿਣੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਟਰਲਿੰਗ ਚਾਂਦੀ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਅਤੇ ਸਿੱਕੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਪਰੋਨੀਕਲ ਅਤੇ ਥਰਮਾਕੋਪਲਜ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਮਾਪਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ

ਭੌਤਿਕ

ਕਾਪਰ, ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਸੋਨਾ ਨਿਯਮਿਤ ਸਾਰਣੀ ਦੇ 11ਵੇਂ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਇਹ ਤਿੰਨ ਧਾਤਾਂ ਇੱਕ ਭਰੇ ਹੋਏ ਡੀ-ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨ ਦੇ ਸ਼ੈਲ ਦੇ ਉਪਰ ਇੱਕ ਆਬਜੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਉੱਚ ਲਚਕੀਲੇਪਨ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਥਰਮਲ ਵਹਾਅ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਤੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰਪੂਰ ਡੀ-ਸ਼ੈੱਲ ਇੰਟਰਟੋਮਿਕ ਇੰਟਰੈਕਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਧਾਤੂ ਬਾਂਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਐਸ-ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਧੂਰੇ ਡੀ-ਸ਼ੈੱਲਾਂ ਨਾਲ ਧਾਤ ਦੇ ਉਲਟ, ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਧਾਤੂ ਬਾਂਡ ਇੱਕ ਸਹਿਕਾਰਾਤਮਕ ਚਰਿੱਤਰ ਦੀ ਘਾਟ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹਨ। ਇਹ ਅਲੋਚਨਾ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿੱਤਲ ਦੇ ਸਿੰਗਲ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਸਖਤਤਾ ਅਤੇ ਉੱਚ ਲਚਕਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਰਸਾਇਣਕ

Unoxidized copper wire (left) and oxidized copper wire (right)

The East Tower of the Royal Observatory, Edinburgh. The contrast between the refurbished copper installed in 2010 and the green color of the original 1894 copper is clearly seen.

ਕਾਪਰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਪਰ ਇਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹਵਾ ਦੇ ਆਕਸੀਜਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਭੂਰੇ-ਕਾਲੇ ਤੌਹ ਆਕਸੀਾਈਡ ਦੀ ਇੱਕ ਪਰਤ ਬਣ ਜਾਵੇ ਜੋ ਕਿ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਹਵਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਣਦੀ ਜੰਗਾਲ ਤੋਂ ਉਲਟ ਹੈ, ਹੋਰ ਮੋਰਚੇ (ਪੈਸਿਵੈਸ਼ਨ) ਤੋਂ ਮੁਢਲੇ ਧਾਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਰਦੀਗਰਸ ਦੀ ਇੱਕ ਹਰਾ ਪਰਤ (ਪਿੱਤਲ ਕਾਰਬੋਨੇਟ) ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਤੌਣ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਜਿਵੇਂ ਕਈ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸਟੈਚੂ ਆਫ ਲਿਬਰਟੀ ਦੀ ਛੱਤ ਆਦਿ ਤੇ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਕੁਝ ਸਲਫਰ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤੌਹੜੇ ਦੇ ਸਲੱਫਾਈਡ ਬਣਦੇ ਹਨ।

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀ

• National Pollutant Inventory - Copper and compounds fact sheet Archived 2008-03-02 at the Wayback Machine.
• Copper Resource Page. Includes 12 PDF files detailing the material properties of various kinds of copper, as well as various guides and tools for the copper industry.
• The Copper Development Association has an extensive site of properties and uses of copper; it also maintains a web site dedicated to brass, a copper alloy.
• The Third Millennium Online page on Copper Archived 2010-09-17 at the Wayback Machine.
• The WebElements page on Copper
• Picture in the Element collection from Heinrich Pniok Archived 2011-08-13 at the Wayback Machine.
• [1]