ਕੁਸ਼ਾਨ ਨਾਚ ਜਾਂ ਕੁਸ਼ਾਨ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਜਾਂ ਕੁਸ਼ਾਨ ਗਾਨ ਕ੍ਰਿਤਿਵਾਸੀ ਰਾਮਾਇਣ ' ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਰਾਜਬੋਂਸ਼ੀ ਲੋਕ ਨਾਟਕ ਰੂਪ ਹੈ। ਕਲਾਕਾਰ ਰਮਾਇਣ ਦੀ ਕਥਾ ਨੂੰ ਕਾਮਤਾਪੁਰੀ ਜਾਂ ਰਾਜਬੋਂਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤਕ ਛੰਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਸ਼ਾਨ ਲੋਕ ਰੰਗਮੰਚ 15ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਚ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਅਸਾਮ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਉੱਤਰੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਨਾਮ, ਕੁਸ਼ਨ, ਦੇ ਸਰੋਤ ਸੀਤਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੁੱਤਰ ਕੁਸ਼ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਹਨ।[1][2][3]

ਪੁਰਸ਼, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੋਕਰਾ ਜਾਂ ਚੋਕਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਗਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਨੱਚਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਕਲਾਕਾਰ ਨੂੰ ਮੂਲ ਜਾਂ ਗੀਡਲ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਉਹ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਰੀ, ਜੈਸਟਰ, ਟਿੱਪਣੀਆਂ, ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਅਤੇ ਚੁਟਕਲਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਮੂਲ ਅਤੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਚੋਲੇ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬੇਨਾ, ਆਰ ਬੰਸ਼ੀ (ਬਾਂਸ ਦੀ ਬੰਸਰੀ), ਮੋਂਡੀਰਾ, ਸਰਿੰਜਾ, ਅਖਰਾਈ, ਵਾਇਲਨ ਅਤੇ ਹਰਮੋਨੀਅਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਂਸ ਦਾ ਬਣਿਆ ਇੱਕ ਸਾਜ਼ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਸ਼ਰ ਬੰਦਨਾ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ੁਭ ਗੀਤ।[1][2]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. 1.0 1.1 "A struggle for survival for folk performance, Kushan". The Bengal Story - English (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2018-06-11. Retrieved 2020-11-17."A struggle for survival for folk performance, Kushan". The Bengal Story - English. 2018-06-11. Retrieved 2020-11-17.
  2. 2.0 2.1 "Kushan Gaan". INDIAN CULTURE (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-17."Kushan Gaan". INDIAN CULTURE. Retrieved 2020-11-17.
  3. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :2