ਕੈਂਡੀ ਝੀਲ
ਕੈਂਡੀ ਝੀਲ ( ਸਿੰਹਾਲਾ: නුවර වැව ), ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿਰੀ ਮੁਹੁਦਾ ਜਾਂ ਦੁੱਧ ਦਾ ਸਾਗਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਸ਼ਹਿਰ ਕੈਂਡੀ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਝੀਲ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 1807 ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਕਰਮਾ ਰਾਜਸਿੰਘੇ ਨੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਕੋਲ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਗੁਜ਼ਰਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਆਕਾਰ ਛੋਟਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਇਹ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਝੀਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀ ਫੜਨ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹੈ।
| ਕੈਂਡੀ ਝੀਲ | |
|---|---|
| ਕਿਰੀ ਮੁਹੁਦਾ | |
.jpg) ਕੈਂਡੀ ਝੀਲ | |
| ਸਥਿਤੀ | ਕੈਂਡੀ |
| ਗੁਣਕ | 7°18′N 80°38′E / 7.300°N 80.633°E |
| Type | ਸਰੋਵਰ |
| Primary inflows | Creek from Ampitiya |
| Primary outflows | Creek leading to Mahaweli River |
| Basin countries | ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ |
| ਬਣਨ ਦੀ ਮਿਤੀ | 1807–1812 |
| Surface area | 19.01 ha (47.0 acres) |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੂੰਘਾਈ | 18 m (59 ft) |
| Water volume | 867×103 m3 (30.6×106 cu ft) |
| Shore length1 | 3.4 km (2.1 mi) |
| Surface elevation | 529 m (1,736 ft) |
| Islands | one |
| 1 Shore length is not a well-defined measure. | |
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਟੂਥ ਦੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਝੀਲ ਪਹਿਲਾਂ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਫੈਲਾਅ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਤਿਗੋਲਵੇਲਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ 1807 ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਕਰਮਾ ਰਾਜਸਿੰਘਾ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਿਗੋਲਵੇਲਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਰੀ-ਮੁਹੁਦਾ (ਇੱਕ "ਦੁੱਧ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ") ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਤਾਲਾਬ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣੀ ਝੀਲ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਕਿਰੀ-ਮੁਹੁਦਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਦੇਵਦਾ ਮੂਲਾਚਾਰੀਆ ਨੂੰ ਕੈਂਡੀ ਝੀਲ ਦਾ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਜੇ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਥਥੀਰਿਪੁਵਾ (ਅਸ਼ਟਭੁਜ) ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡੈਮ ਬਣਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਮਹਾਮਾਲੁਵਾ (ਐਸਪਲੇਨੇਡ) ਦੁਆਰਾ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਅਜੇ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਪੋਆ-ਮਾਲੂਵਾ ਤੱਕ ਫੈਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਡੈਮ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਸੜਕ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਮਾਲਵਤੇ ਵਿਹਾਰੇ ਤੱਕ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ। ਡੀ'ਓਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਡੈਮ 1810 ਅਤੇ 1812 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਝੀਲ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਥਾਨਕ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਛੋਟਾ ਟਾਪੂ ਰਾਜੇ ਦੇ ਹਰਮ ਦੁਆਰਾ ਇਸ਼ਨਾਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੁਪਤ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਮਹਿਲ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਵਰਣਨ
ਸੋਧੋਕੈਂਡੀ ਝੀਲ ਦਾ ਘੇਰਾ 6,544 ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਹੈ। ਘੇਰਾ 3.21 ਹੈ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਡੂੰਘਾਈ 18.5 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਪੈਰਾਪੇਟ ਦੀਵਾਰ, ਇੱਕ ਬੱਦਲ ਦੀ ਦਿੱਖ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਾਲਕੁਲੂ ਬੇਮਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 633.82 ਮੀਟਰ ਮਾਪਦਾ ਹੈ। ਝੀਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇਮਾਰਤ, ਕੁਝ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਖੰਡਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਦਯਾਤਿਲਕਾ ਮੰਡਪਾਇਆ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਮੰਡਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਰਾਮ ਲਈ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਕੈਂਡੀ ਝੀਲ ਸੈਰ ਕਰਨ ਜਾਂ ਜੌਗ ਕਰਨ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਝੀਲ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਛਾਂਦਾਰ ਰਸਤਾ ਪਹਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਾਲਵਾਟੇ ਮੰਦਿਰ, ਥਰਵਾੜਾ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਸਿਆਮ ਨਿਕਾਇਆ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਵੀ ਝੀਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਦਯਾਤਿਲਕਾ ਮੰਡਪਯਾ
ਸੋਧੋਸ਼੍ਰੀ ਵਿਕਰਮਾ ਰਾਜਸਿੰਘੇ ਨੇ ਝੀਲ ਦੇ ਉਲਟ ਪਾਸੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਡੈਮ ਬਣਾਇਆ। ਰਾਜੇ ਨੇ ਮਹਿਲ ਦੇ ਸਿਰੇ ਅਤੇ ਮਲਵਤੇ ਵਿਹਾਰੇ ਦੇ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਮਿੱਟੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ, ਇੱਕ ਟਾਪੂ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਰਾਣੀ ਅਤੇ ਦਰਬਾਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਇਲ ਸਮਰ ਹਾਊਸ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਅਸਲੇ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਇਸਦੇ ਘੇਰੇ ਦੇ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਕਿਲੇ ਦੇ ਵਰਗੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਪੈਰਾਪੇਟ ਜੋੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਵਾਲਕੁਲਾ ਬੰਮਾ
ਸੋਧੋਝੀਲ ਇੱਕ ਕੰਧ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਵਾਲਕੁਲੂ ਬਾਮਾ (ਸਿੰਘੀ:වළාකුළු බැම්ම) ਜਾਂ ਕਲਾਉਡਸ ਵਾਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੈਂਡੀ ਝੀਲ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਝੀਲ ਦੇ ਅੱਧੇ ਹਿੱਸੇ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੁਨਰਮੰਦ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਕਰਮਾ ਰਾਜਾਸਿੰਘੇ ਨੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਹਿਰ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੰਧ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਕੈੰਡੀਅਨ ਰਾਜ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਾਲਕੁਲੂ ਬਾਮਾ ਅਜੇ ਵੀ ਅਧੂਰਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਤਿਕੋਣੀ ਆਕਾਰ ਦੇ ਮੋਰੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਤੇਲ ਦੀਵੇ ਜਗਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ
ਉਲਪੰਗੇ
ਸੋਧੋਉਲਪੈਂਜ ਜਾਂ ਕੁਈਨਜ਼ ਬਾਥਿੰਗ ਪਵੇਲੀਅਨ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੈਂਡੀ ਝੀਲ ਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਕਰਮਾ ਰਾਜਸਿੰਘੇ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਅਤੇ ਰਖੇਲਾਂ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਨਹਾਉਣ ਵੇਲੇ ਮੰਡਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਜੋੜਿਆ ਅਤੇ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ। ਇਸ ਨੂੰ ਫਿਲਹਾਲ ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਝੀਲ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੁੱਖ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨੂਗਾ ਦਰੱਖਤ, ਪਾਮ ਦੇ ਦਰੱਖਤ, ਫਲਾਂ ਦੇ ਦਰੱਖਤ, ਸਾਲ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਅਤੇ ਮਾਰਾ ਦਰੱਖਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕੁਝ ਦਰੱਖਤ 74 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਹੁਣ ਕੈਂਡੀ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਝੀਲ 'ਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਕੋਰਮੋਰੈਂਟ, ਵ੍ਹਾਈਟ ਈਗ੍ਰੇਟ ਕ੍ਰੇਨ, ਵੁੱਡ ਸਟਾਰਕ ਅਤੇ ਪੈਲੀਕਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਝੀਲ ਬਾਰੇ ਤੱਥ
ਸੋਧੋ.jpg)
- ਉੱਪਰ ਫੈਲਣ ਦਾ ਪੱਧਰ: 1740 MLS[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ][ <span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2019)">ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ</span> ]
- ਸਮਰੱਥਾ: 704 ਏਕੜ-ਫੁੱਟ[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ][ <span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2019)">ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ</span> ]
- ਟੈਂਕ ਦਾ ਘੇਰਾ: 3.4 [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2019)">ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ</span> ]ਕਿਲੋਮੀਟਰ (2.1 ਮੀਲ)[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
- ਅਧਿਕਤਮ ਡੂੰਘਾਈ: 18 ਮ[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2019)">ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ</span> ]ੀਟਰ (59 ਫੁੱਟ)[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
- ਸਜਾਵਟੀ ਕੰਧ ਦੀ ਲੰਬਾਈ: 630 [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2019)">ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ</span> ]ਮੀਟਰ (2,070 ਫੁੱਟ)[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
- ਕੈਚਮੈਂਟ ਖੇਤਰ: 1.045 QMI[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ][ <span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2019)">ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ</span> ]