ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

▲[[ਤਸਵੀਰ:Religious_syms.svg|thumb| ਵੱਖ ਵੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ]]

▲'''ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ''', ਜਿਸ ਨੂੰ '''ਧਰਮ ਦਾ ਅਧਿਐਨ''' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ '''ਹੈ''', ਇਕ ਅਕਾਦਮਿਕ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜੋ [[ਧਰਮ|ਧਾਰਮਿਕ]] ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ, ਵਿਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਧਰਮ ਦੀ ਚਰਚਾ, ਤੁਲਨਾ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰਣਾਲੀਬੱਧ, ਇਤਿਹਾਸ-ਅਧਾਰਤ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪਰਿਪੇਖਾਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

▲ਜਦੋਂ ਕਿ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਪਾਰ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਜਾਂ ਅਲੌਕਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ (ਜਿਵੇਂ [[ਦੇਵਤਾ|ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ]] ) ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਾਰਮਿਕ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਹੱਟ ਕੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ ਕਈ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ, [[ਧਰਮ ਦਾ ਸਮਾਜ ਸਾਸ਼ਤਰ|ਸਮਾਜ]] - [[ਧਰਮ ਦਾ ਸਮਾਜ ਸਾਸ਼ਤਰ|ਸ਼ਾਸਤਰ]], ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ, [[ਧਰਮ ਦਾ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ|ਦਰਸ਼ਨ]] ਅਤੇ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

▲ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ [[ਬਾਈਬਲ]] ਦੇ ਵਿਦਵਤਾਪੂਰਵਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ [[ਹਿੰਦੂ]] ਅਤੇ ਬੋਧੀ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲ ਯੂਰਪੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੁਢਲੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ [[ਮੈਕਸ ਮੂਲਰ|ਫ੍ਰੀਡਰਿਕ ਮੈਕਸ ਮੁਲਰ]] ਅਤੇ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਰਨਲੀਅਸ ਪੀ ਟਿਏਲ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਅੱਜ ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ. <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=2UMfAQAAQBAJ&pg=PA67|title=The Limits of Tolerance: Indian Secularism and the Politics of Religious Freedom|last=C.S. Adcock|publisher=Oxford University Press|year=2013|isbn=9780199995448|pages=67–70}}</ref> ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ " ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਧਰਮ " ਜਾਂ ਧਰਮ ਦੇ '''ਵਿਗਿਆਨ''' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਹਨ (ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਲੱਭੀਆਂ ਗਈਆਂ ਵਿਧੀਗਤ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਆਮ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ 1950 ਵਿਆਂ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ 1980 ਵਿਆਂ ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਮਿਰਸੀਆ ਏਲੀਅਡ) ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਧਰਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਜੋਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ।

▲ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਦਵਾਨ ਵਾਲਟਰ ਕੈਪਸ ਨੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ "... ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸੰਚਾਲਨ ਵਿੱਚ ...ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ" ਦੱਸਿਆ।{{Sfn|Capps|1995}} ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਕੈਪਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸਦਾ ਦੂਸਰਾ ਉਦੇਸ਼ "ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਯੋਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ" ਨਿਰਧਾਰਤ andੰਗਾਂ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਸੀ। " {{Sfn|Capps|1995}} ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਦਵਾਨ ਰਾਬਰਟ ਏ ਸੇਗਲ ਨੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ "ਵਿਸ਼ਾ ਵਸਤੂ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਜੋ "ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਹੈ", ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਰੁਤਬੇ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਨ ਲਈ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਢੰਗ ਜਾਂ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਵਿਆਖਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।" {{Sfn|Segal|2006}}

▲ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਇਰਾਦੇ ਹਨ; ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਕੁਝ ਧਰਮ ਦੀ ਹਿਫਾਜ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦ ਕਿ ਦੂਸਰੇ ਇਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੂਸਰੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।{{Sfn|Capps|1995}} ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਉਸ ਧਰਮ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ।{{Sfn|Herling|2016}}