ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਜਵੰਸ਼

ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਦੇ - ਕਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਰਣਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਦੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਆਪ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਅੱਗੇ ਵਧਕੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੰਭਾਲ ਲਈ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕੋਈ ਵੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਆਪਣੀ ਇੱਛਿਆ ਵਲੋਂ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਅਕਸਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਦੇ ਨਵਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਤਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਲੇਕਿਨ ਉਹ ਕੁੱਝ ਅਰਸੇ ਤੱਕ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਲੋਂ ਸਥਾਪਤ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਵਲੋਂ ਲੜਾਇਯਾਂ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਦੇ ਕੋਈ ਹਾਰ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਹਾਰਨੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕੁੱਝ ਇਲਾਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭੁਤਵ ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਾ ਸਿੰਹਾਸਨ ਵਾਪਸ ਖੋਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਜੁਟਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। 

ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ੋਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਅੰਤਰਿਤ ਖੇਤਰ

ਉਦਹਾਰਣ ਲਈ ਸੰਨ 1644 ਵਿੱਚ ਮਾਂਚੁ ਨਸਲ ਵਾਲੇ ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਬੀਜਿੰਗ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਜਮਾਂ ਲਿਆ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਲੇਕਿਨ ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸੰਨ 1636 ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਵਲੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਨ 1616 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਾਮ (ਉੱਤਰਕਾਲੀਨ ਜਿਹਨਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼) ਦੇ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਅਸਤੀਤਵ ਵਿੱਚ ਆ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਰਾਜਸੱਤਾ ਵਲੋਂ ਤਾਂ 1644 ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠਾ, ਲੇਕਿਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ 1662 ਤੱਕ ਸਿੰਹਾਸਨ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਜਤਲਾਤੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।

ਰਾਜਵੰਸ਼ 

ਵੰਸ਼			ਸ਼ਾਸਕ	ਇਸਵੀ
ਤਿੰਨ ਅਧੀਪਤਿ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰਾਟ	三皇五帝	sān huáng wǔ dì	(ਸੂਚੀ)	2070 ਈਸਾਪੂਰਬ ਤੋ ਪਿਹਲਾਂ	-----
ਸ਼ਿਆ ਰਾਜਵੰਸ਼	夏	xià	(ਸੂਚੀ)	2070–1600 ਈਸਾਪੂਰਬ	470
ਸ਼ਾਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼	商	shāng	(ਸੂਚੀ)	1600–1046 ईसापूर्व	554
ਪੱਛਮੀ ਝੋਓੂ ਕਾਲ	西周	xī zhōu	(ਸੂਚੀ)	1046–771 ਈਸਾਪੂਰਬ	275
ਪੂਰਬੀ ਝੋਓੂ ਕਾਲ ਇਸਨੂੰ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:- ਬਸੰਤ ਅਤੇ ਸਰਦ ਕਾਲ ਝਗੜਦੇ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਕਾਲ	東周 / 东周 春秋 戰國 / 战国	dōng zhōu chūn qiū zhàn guó	(ਸੂਚੀ) (ਸੂਚੀ) (ਸੂਚੀ)	770–256 ਈਸਾਪੂਰਬ 722–476 ਈਸਾਪੂਰਬ 475–221 ਈਸਾਪੂਰਬ ईसापूर्व	514 246 254
ਚਿਨ ਰਾਜਵੰਸ਼	秦	qín	(ਸੂਚੀ)	221–206 ਈਸਾਪੂਰਬ	15
ਪੱਛਮੀ ਹਾਨ ਰਾਜਵੰਸ਼	西漢 / 西汉	xī hàn	(ਸੂਚੀ)	206 ਈਸਾਪੂਰਬ – 9 ਇਸਵੀ	215
ਸ਼ਿਨ ਰਾਜਵੰਸ਼	新	xīn	(सूची)	9–23	14
ਹਾਨ ਰਾਜਕਾਲ	東漢 / 东汉	dōng hàn	(ਸੂਚੀ)	25–220	195
ਤਿੰਨ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀਆਂ	三國 / 三国	sān guó	(ਸੂਚੀ)	220–265	45
ਪੱਛਮੀ ਜਿਨ ਰਾਜਵੰਸ਼	西晉 / 西晋	xī jìn	(ਸੂਚੀ)	265–317	52
ਜਿਨ ਰਾਜਵੰਸ਼	東晉 / 东晋	dōng jìn	(ਸੂਚੀ)	317–420	103
ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਰਾਜਵੰਸ਼	南北朝	nán běi cháo	(ਸੂਚੀ)	420–589	169
ਸੂਈ ਰਾਜਵੰਸ਼	隋	suí	(ਸੂਚੀ)	581–618	37
ਤੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼	唐	táng	(ਸੂਚੀ)	618–907	289
ਪੰਜ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਅਤੇ ਦਸ ਰਾਜਸ਼ਾਹਿਆਂ	五代十國 / 五代十国	wǔ dài shí guó	(ਸੂਚੀ)	907–960	53
ਸੋਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼	北宋	běi sòng	(ਸੂਚੀ)	960–1127	167
ਦੱਖਣੀ ਸੋਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼	南宋	nán sòng	(ਸੂਚੀ)	1127–1279	152
ਲਿਆਓ ਰਾਜਵੰਸ਼	遼 / 辽	liáo	(ਸੂਚੀ)	916–1125	209
ਜਿੰਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ (1115–1234)	金	jīn	(ਸੂਚੀ)	1115–1234	119
ਯੂਆਨ ਰਾਜਵੰਸ਼	元	yuán	(ਸੂਚੀ)	1271–1368	97
ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼	明	míng	(ਸੂਚੀ)	1368–1644	276
ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼	清	qīng	(ਸੂਚੀ)	1644–1911	268

ਸਮਾਂ ਦੀ ਰੇਖਾ 

ਇਹ ਸਮਾਂ ਰੇਖਾ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ੋਂ ਦੇ ਕਾਲ ਦਰਸ਼ਾਦੀ ਹੈ -

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ 

• ਚੀਨ ਦਾ ਇਤਹਾਸ 
• ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼