ਜਮੀਲ ਅਹਿਮਦ ਪਾਲ

ਜਮੀਲ ਅਹਿਮਦ ਪਾਲ ਇੱਕ ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ, ਅਨੁਵਾਦਕ, ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣਕਾਰ ਹੈ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ

ਜਮੀਲ ਅਹਿਮਦ ਪਾਲ ਦਾ ਜਨਮ 21 ਮਾਰਚ, 1958 ਨੂੰ ਲਾਲਾਮੂਸਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੀਵਨ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਕੁਝ ਪੜ੍ਹਾਈ ਢਾਕਾ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1974 ਵਿੱਚ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ 1976 ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਕੀਤੀ। ਜਮੀਲ ਪਾਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐਮਏ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਡਾਕਟਰੇਟ ਖੋਜ-ਨਿਬੰਧ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ ਸ਼ਰੀਫ ਕੁੰਜਾਹੀ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਉਹ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ ਸਾਹੀਵਾਲ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਇਸਲਾਮੀਆ ਕਾਲਜ ਗੁਜਰਾਂਵਾਲਾ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਲੈਕਚਰਾਰ ਰਿਹਾ ਅਤੇ 1994 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਐਫ.ਸੀ. ਕਾਲਜ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ 1999 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਗਸਤ 2018 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਸ਼ਾਲੀਮਾਰ ਕਾਲਜ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਰਿਹਾ।

ਜਮੀਲ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਨੌਜਵਾਨ ਵਾਂਗ ਕਵੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਦਸਵੀਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਲੇਖਣੀ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਹ ਵਾਰਤਕ ਲੇਖਣ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਵਰਕਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਰਸਾਲੇ 'ਲਹਿਰਾਂ' ਦੇ ਉਪ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਪੱਤਰਕਰੀ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬੀ ਰਸਾਲੇ 'ਰਵੇਲ' ਅਤੇ 'ਸਵੇਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ' ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਉਹ ਇਕਲੌਤਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸੀ ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਚਾਰੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖਬਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਿਹਾ। 'ਸੱਜਣ' ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ 1989 ਵਿੱਚ, 'ਭੁਲੇਖਾ' ਵਿੱਚ 1997 ਵਿੱਚ, 'ਖਬਰਾਂ' ਵਿੱਚ 2003 ਵਿੱਚ ਅਤੇ 'ਲੋਕਾਈ' ਵਿੱਚ 2011 ਵਿੱਚ ਛਪਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਪੰਨੇ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਕਾਲਮ ਲੇਖਕ ਵੀ ਸੀ। ਅਖ਼ਬਾਰ ‘ਲੋਕਾਈ’ ਉਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਘਰ 'ਪੰਜਾਬ ਮਰਕਜ਼' ਤੋਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਛਾਪਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਹਾਊਸ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸੰਬੰਧਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮਮੁਖੀ ਦੋਨਾਂ ਲਿਪੀਆਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਉਸਦੀ ਪਹੁੰਚ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵੀ ਜਾਣੂ ਹੈ।

ਜਮੀਲ ਅਹਿਮਦ ਪਾਲ ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬੀ, ਉਰਦੂ, ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 26 ਹੈ। ਜਮੀਲ ਅਹਿਮਦ ਦੀਆਂ ਅਨੁਵਾਦਿਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਉਸ ਦਾ ਨਾਵਲ "ਅਜ਼ਬ ਦਿਨ ਅਜ਼ਬ ਰਤਨ" ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਏ। ਇੱਕ ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਛਪਿਆ, ਨਾਵਲੈਟ, ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਵੇਲੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ।