ਤਕਸ਼ਿਲਾ
ਤਕਸ਼ਿਲਾ (Taxila) (ਉਰਦੂ: ٹیکسلا);ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ’ਚ : ٹيکسلا , ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਕਸਬਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਖੁਦਾਈ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬਹੁਤ ਵਸਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗਾਂਧਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨਤਮ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਦਿਆਲਿਆਂਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਬੋਧੀ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ਚਾਣਕਿਆ ਇੱਥੇ ਆਚਾਰਿਆ ਸਨ। ੪੦੫ ਈ ਵਿੱਚ ਫਾਹੀਯਾਨ ਇੱਥੇ ਆਇਆ ਸੀ।
| ਤਕਸ਼ਿਲਾ | |
|---|---|
| Punjabi: ٹيکسلا/ਤਕਸ਼ਿਲਾ | |
 Dharmarajika, ੧ ਪੁਰਾਣਾ ਸ਼ਤੁੱਪਾ | |
  | |
| ਟਿਕਾਣਾ | ਰਾਵਲਪਿੰਡੀਜ਼ੀਲ੍ਹਾ, ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ |
| ਗੁਣਕ | 33°44′45″N 72°47′15″E / 33.74583°N 72.78750°E |
| ਕਿਸਮ | Settlement |
| ਅਤੀਤ | |
| ਸਥਾਪਨਾ | ਸ਼ਹਿਦ ੩੭੦’ਕ ਸਾਲ ਈਸਾ ਮਸੀਹ ਜੀ ਦੇ ਜਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ [1] |
| ਉਜਾੜਾ | ਪੰਜ ਵੀਂ ਸਦੀ |
| ਦਫ਼ਤਰੀ ਨਾਂ: Taxila | |
| ਕਿਸਮ | ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ |
| ਮਾਪਦੰਡ | iii, vi |
| ਅਹੁਦਾ-ਨਿਵਾਜੀ | ੧੯੮੦ (ਚੌਥੀ session) |
| ਹਵਾਲਾ ਨੰਬਰ | 139 |
| ਅੱਸਥਾਨ | Southern Asia |
ਤਕਸ਼ਿਲਾ ਮਲਕੀਅਤ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਮਹਤਤਾ ਕਰਕੇ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਰਾਜ ਨਾਲ ਬਦਲਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸੌਦਾਗਰੀ ਰਾਹ ਦੀ ਵੁੱਕਤ ਘਟ ਗਈ ਤਕਸ਼ਿਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵੀ ਅਰਥਹੀਣ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਇਸਨੂੰ ਪੰਜਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹਿਊਨ ਫਿਰਤੂ ਕਬੀਲਿਆਂ ਨੇ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।੧੯ ਵੀੰ ਸਦੀ ਵਿਚ ਇਸਦੇ ਅਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿਧ ਪੁਰਾਤਤਵ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਰ ਅਲੈਗਜੇਂਡਰ ਘਨਿਗਮ ਨੇ ੧੯ ਵੀੰ ਸਦੀ ਦੇ ਮਧ ਵਿੱਚ ਫਿਰ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਲਿਆ। ੧੯੮੦ ਵਿੱਚ ਯੂਨੇਸਕੋ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਟਿਕਾਣੇ ਵਜੋਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।.[2] ੨੦੦੬ ਵਿੱਚ ਦਾ ਗਾਰਡੀਅਨ ਅਖਬਾਰ ਵਲੋਂ ਤਕਸ਼ਿਲਾ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਡਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ।[3]
ਕੁਝ ਹਲਕਿਆਂ ਵਲੋਂ ਤਕਸ਼ਿਲਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯੁਨਿਵਰਸਟੀਆਂ ਵਿਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[4][5][6][7][8]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
ਸੋਧੋਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000013-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ UNESCO World Heritage Site, 1980. Taxila: Multiple Locations. Retrieved 13 January 2007.
- ↑ Windsor, Antonia (17 October 2006). "Out of the rubble". The Guardian. London. Retrieved 24 May 2010.
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedNeedham - ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000016-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Balakrishnan Muniapan, Junaid M. Shaikh (2007), "Lessons in corporate governance from Kautilya's Arthashastra in ancient India", World Review of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development 3 (1):
"Kautilya was also a Professor of Politics and Economics at Taxila University. Taxila University is one of the oldest known universities in the world and it was the chief learning centre in ancient India."
- ↑ Radha Kumud Mookerji (2nd ed. 1951; reprint 1989), ''Ancient Indian Education: Brahmanical and Buddhist (p. 478), Motilal Banarsidass Publ., ISBN 81-208-0423-6:
"Thus the various centres of learning in different parts of the country became affiliated, as it were, to the educational centre, or the central university, of Taxila which exercised a kind of intellectual suzerainty over the wide world of letters in India."
- ↑ Radha Kumud Mookerji (2nd ed. 1951; reprint 1989), Ancient Indian Education: Brahmanical and Buddhist (p. 479), Motilal Banarsidass Publ., ISBN 81-208-0423-6:
"This shows that Taxila was a seat not of elementary, but higher, education, of colleges or a university as distinguished from schools."
<ref> tag defined in <references> has no name attribute.ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ
- Taxila: An Ancient Indian University Archived 2017-05-16 at the Wayback Machine. by S. Srikanta Sastri
- Explore Taxila with Google Earth on Global Heritage Network
- Guide to Historic Taxila by Professor Dr. Ahmad Hasan Dani in 10 chapters Archived 2017-06-05 at the Wayback Machine.
- "Taxila", by Jona Lendering
- [ Some photos by Umayr Sahlan Masud]
- Taxila page from punjab-info
- Travel With Young – Taxila 한글
- Map of Gandhara archeological sites, from the Huntington Collection, Ohio State University (large file) Archived 2005-12-31 at the Wayback Machine.
- "Taxila Museum and Jaulian Monastery", by Saadullah Bashir
- John Marshall, A guide to Taxila (1918) on Archive.org