ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ (Punjabi: شاہ مُکھی, pronounced [ʃäː(ɦ)˦.mʊ.kʰiː], ਸ਼ਾ.ਅ. 'ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਜਾਂ ਰਾਜੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਤੋਂ') ਸੱਜੇ-ਤੋਂ-ਖੱਬੇ ਅਬਜਦ-ਆਧਾਰਿਤ ਲਿਪੀ ਹੈ ਜੋ ਪਰਸੋ-ਅਰਬੀ ਵਰਣਮਾਲਾ ਤੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1][2][3][4] ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਸਤਾਲੀਕ ਕੈਲੀਗ੍ਰਾਫਿਕ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,[3][4] ਜੋ ਫ਼ਾਰਸੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[5] ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦੋ ਮਿਆਰੀ ਲਿਪੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਦੂਜੀ ਗੁਰਮੁਖੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[3][6][4]

ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ
شاہ مُکھی
ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ (ਨਸਤਾਲੀਕ) ਵਿੱਚ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕਵਿਤਾ[lower-alpha 1]
ਲਿਪੀ ਕਿਸਮ
ਸਮਾਂ ਮਿਆਦ
17ਵੀਂ ਸਦੀ–ਵਰਤਮਾਨ
ਦਿਸ਼ਾRight-to-left Edit on Wikidata
ਖੇਤਰਪੰਜਾਬ, ਹਜ਼ਾਰਾ, ਆਜ਼ਾਦ ਕਸ਼ਮੀਰ
ਭਾਸ਼ਾਵਾਂਪੰਜਾਬੀ (ਬੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਕਿਸਮਾਂ ਸਮੇਤ)
ਸਬੰਧਤ ਲਿਪੀਆਂ
ਮਾਪੇ ਸਿਸਟਮ
ਯੂਨੀਕੋਡ
ਯੂਨੀਕੋਡ ਸੀਮਾ
 This article contains phonetic transcriptions in the International Phonetic Alphabet (IPA). For an introductory guide on IPA symbols, see Help:IPA. For the distinction between [ ], / / and ⟨ ⟩, see IPA § Brackets and transcription delimiters.

ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਨੂੰ ਸੱਜੇ ਤੋਂ ਖੱਬੇ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਗੁਰਮੁਖੀ ਨੂੰ ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[7] ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੋਰ ਵਾਧੂ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ 36 ਮੁੱਢਲੇ ਅੱਖਰ ਹਨ।[8][4]

ਗੈਲਰੀ

ਸੋਧੋ

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ=

ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. Romanized Punjabi
    Tussee'n vee uchhay, Tuhadi zaat vee uchhee
    Tussee'n vich Uch day rehnday
    Asee'n Kasoori, Saadi zaat Kasoori
    Asee'n vich Kasur day rehnday


    Approximate English translation
    "You are also high, your self is also high
    You live inside Uch
    We are poor, our self is poor
    We live inside Kasur"
  1. Evans, Lorna Priest; Malik, M.G. Abbas (1 May 2019). "Unicode Proposal for ArLaam" (PDF). Unicode. Punjabi Parchar. Archived (PDF) from the original on 21 April 2020. Retrieved 21 April 2020.
  2. Singh Saini, Tejineder; Singh Lehal, Gurpreet; S Kalra, Virinder (August 2008). "Shahmukhi to Gurmukhi Transliteration System". Aclweb.org. Coling 2008 Organizing Committee: 177–180. Archived (PDF) from the original on 14 August 2017. Retrieved 21 April 2020.
  3. 3.0 3.1 3.2 Sharma, Saurabh; Gupta, Vishal (May 2013). "Punjabi Documents Clustering System" (PDF). Journal of Emerging Technologies in Web Intelligence. 5 (2): 174. doi:10.4304/JETWI.5.2.171-187. S2CID 55699784. Archived from the original (PDF) on 21 April 2020. Retrieved 21 April 2020.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 Dhanju, Kawarbir Singh; Lehal, Gurpreet Singh; Saini, Tejinder Singh; Kaur, Arshdeep (October 2015). "Design and Implementation of Shahmukhi Spell Checker" (PDF). Learnpunjabi.org. Archived (PDF) from the original on 21 December 2018. Retrieved 2 May 2020.
  5. Malik, Muhammad Ghulam Abbas; Boitet, Christian; Bhattcharyya, Pushpak (27 June 2012) [2010]. "Analysis of Noori Nasta'leeq for Major Pakistani Languages". King AbdulAziz University. Penang, Malaysia. p. 4. Archived (PDF) from the original on 15 August 2017. Retrieved 21 April 2020.
  6. Dorren, Gaston (2018). Babel: Around the World in Twenty Languages. Profile Books. ISBN 978-1782832508.
  7. Sharma, Saurabh; Gupta, Vishal (May 2013). "Punjabi Documents Clustering System" (PDF). Journal of Emerging Technologies in Web Intelligence. 5 (2): 174. doi:10.4304/JETWI.5.2.171-187. S2CID 55699784. Archived from the original (PDF) on 21 April 2020. Retrieved 21 April 2020.
  8. Handbook of Literacy in Akshara Orthography. Springer. 2019. p. 142. ISBN 978-3030059774.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

ਸੋਧੋ