ਦਿੱਲੀ : ਇੱਕ ਨਾਵਲ
ਦਿੱਲੀ: ਏ ਨਾਵਲ (ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ 1990) ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ ਖੁਸ਼ਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਵਲ ਹੈ।
ਟੈਕਸਟ
ਸੋਧੋਨਾਵਲ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਰਾਹੀਂ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਪਿੱਛੇ ਪਿੱਛੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਪਿੱਠਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਬੁਢੇਪੇ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਰਹੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ (ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ-ਮੂਲਕ ) ਅਤੇ ਭਾਗਮਤੀ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿਜੜੇ (ਖੁਸਰੇ) ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ।
ਲਿਖਣਾ
ਸੋਧੋਲੇਖਕ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 25 ਸਾਲ ਲੱਗੇ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਹੁਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਨੀਲੋਫਰ ਬਿਲੀਮੋਰੀਆ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ। 'ਇਤਿਹਾਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਪਿੰਜਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ', ਉਹ ਮਜ਼ਾਕ ਨਾਲ਼ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, 'ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮਾਸ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਪਾਇਆ'।
ਨਾਵਲ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਐਵਰਗਰੀਨ ਰਿਵਿਊ ਅਤੇ ਦਿ ਇਲਸਟ੍ਰੇਟਿਡ ਵੀਕਲੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਉਰਦੂ ਅਨੁਵਾਦ
ਸੋਧੋਇਰਫਾਨ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ, ਲਾਹੌਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਉਰਦੂ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੁਦ ਖਾਨ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਰਾਇਲਟੀ ਵਸੂਲਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ। ਉਰਦੂ ਅਨੁਵਾਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਅਕਤੂਬਰ 1998, ਅਪ੍ਰੈਲ 1999, ਜਨਵਰੀ 2000, ਮਈ 2000, ਫਰਵਰੀ 2005 ਵਿੱਚ ਛਪੇ ਸਨ।