ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਝੀਲ

ਨਜਫ਼ਗੜ੍ਹ ਝੀਲ, ਨਜਫ਼ਗੜ੍ਹ ਮਾਰਸ਼ ਜਾਂ ਨਜਫ਼ਗੜ੍ਹ ਝੀਲ (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਝੀਲ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਇੱਕ ਝੀਲ), ਸਾਹਿਬੀ ਨਦੀ ਦੁਆਰਾ ਖੁਆਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਨਜਫ਼ਗੜ੍ਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਝੀਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੋਂ ਨਾਮ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਖੋਖਲੇ ਨਾਲੇ ਜਾਂ ਨਾਲੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਨਾਲਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਹੜ੍ਹ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਹੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਡਰੇਨ ਨੂੰ ਚੌੜਾ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਮੀਰ ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਝੀਲ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਿਕਾਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਝੀਲ ਜਾਂ ਝੀਲ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੇ 300 square kilometres (120 sq mi) ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਮੰਦਭਾਗੀ ਨਿਕਾਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ.

ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਸ਼ਾਲ ਝੀਲ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੇ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪੂਰੇ ਜਲਵਾਯੂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਇਸ ਨਾਲ ਭੂਮੀਗਤ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਹੇਠਾਂ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਘਣੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਝੀਲ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਝੀਲ ਦੇ ਅਮੀਰ ਵੈਟਲੈਂਡ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਮੁੱਲ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਜਲ ਟੇਬਲ ਨੂੰ ਰੀਚਾਰਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਵਜੋਂ ਇਸਦਾ ਮੁੱਲ। ਸੁੱਕੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਜਲਵਾਯੂ ਉੱਤੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ਾਲ ਝੀਲ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਅਣਗੌਲਿਆ ਅਤੇ ਅਣਗੌਲਿਆ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਆਮ ਜਨਤਾ, ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀਆਂ ਜਾਂ ਸਬੰਧਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਭਾਗ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਅਤੇ ਅਣਜਾਣ ਸਨ ਕਿ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ . ਹੁਣ ਵੀ ਇਹ ਤੱਥ ਕਿ ਇੱਥੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਝੀਲ ਕਦੇ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜ਼ਿੰਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਲੋੜ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਅਣਜਾਣ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਚਰਚਾ ਵਾਲਾ ਮੁੱਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਝੀਲ ਦੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਿਕਾਸ ਨੇ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਵੈਟਲੈਂਡ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਹੋਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਝੀਲ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜ਼ਿੰਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਝੀਲ ਬੇਸਿਨ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਅਧੀਨ ਹਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਡਿਵੈਲਪਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੇ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਾਬਕਾ ਝੀਲ ਬੇਸਿਨ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਊਸਿੰਗ ਕੰਪਲੈਕਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਹਾਊਸਿੰਗ ਕਲੋਨੀਆਂ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇ ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਡਰੇਨ, ਜੋ ਕਿ ਮੂਲ ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਝੀਲ ਜਾਂ ਝੀਲ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਲਈ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਕਦੇ ਵੀ ਇਸਦੇ ਚੌੜੇ ਬੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇਹਨਾਂ ਵਿਕਸਤ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਅਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਕਲੋਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਆ ਜਾਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੁਰਾਣੇ ਨੀਵੇਂ ਝੀਲ ਜਾਂ ਝੀਲ ਦੇ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਏ ਹਨ।

1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਹੜ੍ਹ ਕੰਟਰੋਲ ਅਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਡਰੇਨ ਨੂੰ ਚੌੜਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਝੀਲ ਦੇ ਮੰਦਭਾਗੇ ਪੂਰਨ ਨਿਕਾਸੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਝੀਲ ਨੇ 300 square kilometres (120 sq mi) ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਦਬਾਅ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਦਿਹਾਤੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਮੀਰ ਵੈਟਲੈਂਡ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਸੀ ਜੋ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪਨਾਹ ਬਣਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਝੀਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਤੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪੈ ਰਹੀ ਸਾਈਬੇਰੀਅਨ ਕਰੇਨ ਦੇ ਆਖਰੀ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਤੋਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪਤਵੰਤੇ ਹਰ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲਈ ਵੱਡੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ^[1] ^[2] ^[3]

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

ਭਲਸਵਾ ਘੋੜਸਵਾਰ ਝੀਲ
ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਸ਼ਹਿਰ, ਦਿੱਲੀ
ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਡਰੇਨ, ਦਿੱਲੀ
ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਡਰੇਨ ਬਰਡ ਸੈਂਚੁਰੀ, ਦਿੱਲੀ
ਨੈਸ਼ਨਲ ਜ਼ੂਲੋਜੀਕਲ ਪਾਰਕ ਦਿੱਲੀ
ਓਖਲਾ ਸੈੰਕਚੂਰੀ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ
ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ, ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਗੁੜਗਾਓਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ

ਹਵਾਲੇ

↑ Najafgarh marsh: "The (Najafgarh) marsh was a favored duck-shoot ground of the British, but was eventually drained out into the Najafgarh Nallah." Strategy Framework for Delhi beyond the Commonwealth Games 2010 Archived 2013-10-29 at the Wayback Machine., BY DANNY CHERIAN, 2004
↑ [A Guide to the Birds of the Delhi Area (1975) by Usha Ganguli, a member of the Delhi Birdwatching Society.]
↑ [Birdwatching Articles from 1961 -70 from Najafgarh lake by Usha Ganguli in "Newsletter for Birdwatchers" edited by Zafar Futehally]