ਬੀਬੀ ਆਇਸ਼ਾ
ਬੀਬੀ ਆਇਸ਼ਾ ( ਪਸ਼ਤੋ: بي بي عایشه ; 'ਬੀਬੀ' ਸਤਿਕਾਰ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਲੇਡੀ"; ਜਨਮ ਆਇਸ਼ਾ ਮੁਹੰਮਦਜਈ,[1] ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਨਾਮ: ਆਏਸ਼ਾ ਮੁਹੰਮਦਜਈ ) ਇੱਕ ਅਫ਼ਗਾਨ ਔਰਤ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਵਿਕ੍ਰਿਤ ਚਿਹਰਾ ਗਰਮੀਆਂ 2010 ਦੇ ਟਾਈਮ ਰਸਾਲੇ ਦੇ ਕਵਰ ਉੱਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦਸੰਬਰ 2009 ਵਿਚ ਦ ਡੇਲੀ ਬੀਸਟ ਵਿਚ ਛਪੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮੁਫ਼ਤ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ, ਲਿਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿਚ ਗ੍ਰਾਸਮੈਨ ਬਰਨ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਨੇ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਸਰਜਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਾਲ 2010 ਦੀ ਬਸੰਤ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਵੀਜ਼ੇ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਏਬੀਸੀ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਡਾਇਨ ਸਾਏਅਰ ਨੇ ਅਸਲ ਵਿਚ ਮਾਰਚ 2010 ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 2014 ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਕਵਰ ਕੀਤਾ।
ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਸੋਧੋਆਇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿਚ ਹੀ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਝੱਲਣੇ ਪਏ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਇਕ ਜਵਾਨ ਲੜਕੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[1] 'ਬਾਦ' ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੇ ਇਕ ਅਭਿਆਸ ਵਿਚ ਆਇਸ਼ਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਤਾਲਿਬਾਨ ਲੜਾਕੂ ਨੂੰ ਵਾਅਦੇ ਵਜੋਂ ਸੌਂਪਿਆ ਜਦੋਂ ਉਹ 12 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ, ਉਸ ਕਤਲ ਦੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਵਜੋਂ ਜੋ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇਕ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ 14 ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨਾਲ ਬਦਸਲੂਕੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਉਹ ਬਦਸਲੂਕੀ ਤੋਂ ਬੱਚਣ ਲਈ ਭੱਜ ਗਈ ਪਰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫੜ੍ਹ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪੰਜ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਵਾਪਿਸ ਪਰਤ ਗਈ। [2] ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਵਾਪਿਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਭੱਜਣ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ, ਉਸਦੇ ਸਹੁਰੇ, ਪਤੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਆਇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ, ਜਿਥੇ ਉਸਦੇ ਨੱਕ ਅਤੇ ਕੰਨ ਕੱਟ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਮਰਨ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। [3] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਆਇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ। ਕੁਝ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਵਾਦ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਹਰ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਵਿਵਾਦਤ ਦੱਸਿਆ। [4][5]
ਟਾਈਮ ਰਸਾਲੇ ਵਿਚ ਦਿੱਖ
ਸੋਧੋਆਇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਟਾਈਮ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਅਗਸਤ 2010 ਦੇ ਕਵਰ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੇਖ, "ਅਫ਼ਗਾਨ ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਵਾਪਸੀ" ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[6] ਕਵਰ ਤਸਵੀਰ ਨੇ ਬਹੁਤ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ।[7] ਤਸਵੀਰ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਕਵਰ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ, "ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਜੇ ਅਸੀਂ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ" ਨੇ ਅਫ਼ਗਾਨ ਯੁੱਧ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਬਾਰੇ ਬਹਿਸ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਕੀਤਾ। [8]
ਇਹ ਫੋਟੋ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਜੋਡੀ ਬੀਬਰ ਨੇ ਲਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸਾਲ 2010 ਲਈ ਵਰਲਡ ਪ੍ਰੈਸ ਫੋਟੋ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [9] ਕਈ ਵਾਰ ਆਇਸ਼ਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਸਟੀਵ ਮੈਕਕਰੀ ਦੁਆਰਾ ਲਈ ਗਈ ਸ਼ਰਤ ਗੁਲਾ ਦੀ ਅਫ਼ਗਾਨ ਗਰਲ ਤਸਵੀਰ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। [10]
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਸੋਧੋਅਗਸਤ 2010 ਵਿਚ ਟਾਈਮ ਦੇ ਕਵਰ ਵਿਚ ਤਸਵੀਰ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਆਇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਸਰਜਰੀ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[7] ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਅਸੰਤੁਲਨ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਉਸਨੂੰ ਗੈਰ-ਮਿਰਗੀ ਦੇ ਦੌਰੇ, ਪੈਨਿਕ ਅਟੈਕ ਅਤੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਿਸ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ। ਸਰਜਨ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਸਰਜਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ‘ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ’ ਤੇ ਤਿਆਰ’ ਨਹੀਂ ਸੀ। [11] ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਪੁਨਰ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਸਰਜਰੀ ਵਿਚ ਦੇਰੀ ਹੋਈ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਕੁਈਨਜ਼ ਵਿਚ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪਨਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਸਟਾਫ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਸਨੀਕਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਨਾਹ ਘਰ ਵਿਚ ਰੱਖੇ ਗਏ ਰੂਮਮੇਟ ਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾਲ ਆਇਸ਼ਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਦੌਰੇ ਪੈਣੇ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ।
ਬਾਅਦ ਵਿ ਆਇਸ਼ਾ ਦੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਇੰਨਾ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਸਕੀ। 2012 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਆਇਸ਼ਾ ਲਈ ਵਿਕ੍ਰਿਤ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਮੁੜ ਉਸਾਰੀ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।[11] ਨਵੀਂ ਨੱਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਟਿਸ਼ੂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦੇ ਮੱਥੇ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਸਦੀ ਨਵੀਂ ਨੱਕ ਦਾ ਅਕਾਰ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਉਪਾਸਥੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂ ਵੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪਰਤ ਲਈ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਆਇਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਕੁੱਲ 12 ਮੁਕੰਮਲ ਸਰਜਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। [12]
2014 ਵਿੱਚ ਏਬੀਸੀ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਆਇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਨਵੀਂ ਨੱਕ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਦੀ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਆਇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਫ਼ਗਾਨ-ਅਮਰੀਕੀ ਜੋੜੇ ਗੋਦ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹੁਣ ਮੈਰੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।[13] ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਣਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।[11]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 "For Aesha, healing comes in many forms". CNN. 20 December 2012. Retrieved 11 February 2015.
- ↑ Grenoble, Ryan (27 February 2013). "Afghan Woman Who Had Nose, Ears Cut Off By Taliban Recovers". Huffington Post. Retrieved 11 February 2015.
- ↑ Bates, Karen Grigsby (13 October 2010). "Bibi Aisha, Disfigured Afghan Woman Featured On 'Time' Cover, Visits U.S." National Public Radio blog: The Two-Way. Archived from the original on 12 November 2010. Retrieved 27 November 2010.
- ↑ Ann Jones, 'Afghan Women Have Already Been Abandoned', The Nation (12 August 2010).
- ↑ Ahmad Omed Khpalwak, 'Taliban Not Responsible for Cutting Aisha's Nose, Ear', Uruknet (6 December 2010).
- ↑ Baker, Aryn (29 July 2010). "Afghan Women and the Return of the Taliban". Time. Archived from the original on 2010-08-16. Retrieved 27 November 2010.
- ↑ 7.0 7.1 "Disfigured Afghan on Cover of Time Heads to US". AOL News. 5 August 2010. Archived from the original on 22 October 2010. Retrieved 27 November 2010.
- ↑ Nordland, Ron (4 August 2010). "Portrait of Pain Ignites Debate Over Afghan War". The New York Times. Retrieved 27 November 2010.
- ↑ Webb, Sara (11 February 2011). "Top press award for photo of disfigured Afghan woman". Reuters. Archived from the original on 14 ਫ਼ਰਵਰੀ 2011. Retrieved 11 February 2011.
{{cite news}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Rubin, Elizabeth (December 2010). "Veiled Rebellion". National Geographic Magazine. Archived from the original on 6 December 2010. Retrieved 27 November 2010.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 "Saving Aesha". CNN.
- ↑ Video chronicling her surgery by the American Society of Plastic Surgeons (Nov 2014)
- ↑ "Meet Aesha, a Symbol of Strength and Triumph" ABC News video (July 2014)
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ- ਸੇਵਿੰਗ ਆਸ਼ਾ
- ਅਫ਼ਗਾਨ ਔਰਤ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਵਾਪਸੀArchived 2010-08-19 at the Wayback Machine., ਟਾਈਮ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੀ ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ
- ਬੇਰਹਿਮੀ ਵਾਲੀ ਅਫਗਾਨ ਔਰਤ ਨੇ ਤਾਕਤ ਲੱਭੀ Diane Sauyer ਏਬੀਸੀ ਨਿਊਜ਼ ਸਪੈਸ਼ਲ ਬੀਬੀ ਆਇਸ਼ਾ ਤੇ
- ਇੱਕ ਅਣਜਾਣ ਅਪਰਾਧ, ਗੇਲ ਟੇਜ਼ੈਮੈਕ ਲੀਮਨ ਦੁਆਰਾ ਅਸਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
- ਗ੍ਰਾਸਮੈਨ ਬਰਨ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਬੀਬੀ ਆਇਸ਼ਾ ਪੇਜ