ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ

ਇਹ ਲੇਖ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਫੌਜ (1895-1947) ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਡੋਮੀਨੀਅਨ ਦੀ ਫੌਜ (1947-1950) ਬਾਰੇ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਫੌਜ ਲਈ, ਦੇਖੋ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਫੌਜ ਲਈ, ਦੇਖੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਫੌਜ।

ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਜਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਆਰਮੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, 1947 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਭੰਗ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੀ ਮੁੱਖ ਫੌਜ ਸੀ। ਇਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਆਸਤਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਗਜ਼ਟੀਅਰ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, "ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੂਲ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਅੰਦਰੋਂ ਬਗਾਵਤ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਬੀੜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ: ਇਸਦੀ ਫੌਜ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸੰਗਠਿਤ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸੰਗਠਿਤ ਹੈ। ਰਾਜੇ-ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ।" ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ।

ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਆਰਮੀ ਦਾ ਝੰਡਾ
ਸਰਗਰਮ	1895–1947
ਵਫਾਦਾਰੀ	ਫਰਮਾ:Country data ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਫਰਮਾ:Country data ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ
ਕਿਸਮ	ਫੌਜ
ਆਕਾਰ	ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ: ≈1,750,000 ਦੂਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ: ≈2,500,000
ਰੰਗ	ਲਾਲ, ਸੋਨਾ, ਹਲਕਾ ਨੀਲਾ
Equipment	ਲੀ-ਐਨਫੀਲਡ
ਝੜਪਾਂ	Second Anglo-Afghan War Third Anglo-Afghan War Third Anglo-Burmese War Second Opium War Anglo-Egyptian War British expedition to Abyssinia First Mohmand Campaign Boxer Rebellion Tirah campaign British expedition to Tibet Mahdist War First World War Waziristan campaign (1919–1920) Waziristan campaign (1936–1939) Second World War North-West Frontier (1858–1947)
ਅਧਿਕਾਰਤ ਚਿੰਨ੍ਹ
ਯੁੱਧ ਦਾ ਝੰਡਾ
ਬੈਜ

ਇੰਡੀਅਨ ਆਰਮੀ ਸ਼ਬਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹਿਕ ਵਰਣਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਦੀ ਬੰਗਾਲ ਆਰਮੀ, ਮਦਰਾਸ ਆਰਮੀ ਅਤੇ ਬੰਬਈ ਆਰਮੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਰੋਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ। ਪਹਿਲੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1895 ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਤਿੰਨ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 1903 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰ ਲਿਆ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਫੌਜ (1903-1947) ਨਾਲ ਉਲਝਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ ਜੋ ਕਿ ਖੁਦ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜ (ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਭੇਜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇਕਾਈਆਂ), ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।

ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ

• Barkawi, Tarak (April 2006). "Culture and Combat in the Colonies: The Indian Army In the Second World War". Journal of Contemporary History. 41 (2). Sage: 325–355. doi:10.1177/0022009406062071. S2CID 145364543.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Ilbert, Courtenay (1 January 1913). "British India". Journal of the Society of Comparative Legislation. 13 (2): 327–333. JSTOR 752287.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ

• Barua, Pradeep (1997). "Strategies and Doctrines of Imperial Defence: Britain and India, 1919–45". Journal of Imperial and Commonwealth History. 25 (2): 240–266. doi:10.1080/03086539708583000.
• Cohen, Stephen P. (May 1969). "The Untouchable Soldier: Caste, Politics, and the Indian Army". The Journal of Asian Studies. 28 (3): 453–468. doi:10.1017/s0021911800092779. JSTOR 2943173. (subscription required)
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c.
• Roy, Pinaki. “Black Peepers who charged: Remembering the British-Indian Military Personnel of the Two World Wars”. Modernity of India: Ambiguities and Deformities. Eds. Sarkar, A.K., K. Chakraborty, and M. Dutta. Kolkata: Setu Prakashani, 2014 (ISBN 978-93-80677-68-2). pp. 181–96.

ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਰੋਤ

• Cross, J. P., and Buddhiman Gurung, eds. Gurkhas at War in Their Own Words: The Gurkha Experience 1939 to the Present (London: Greenhill, 2002),
• Masters, John (1956). Bugles and a Tiger: Viking. (autobiographical account of his service as a junior British officer in a Gurkha regiment in the years leading up to World War II)
• Omissi, David E. ed. Indian Voices of the Great War: Soldiers' Letters, 1914–18 (1999)
• Francis J Short. Stories from the British Indian Army (2015)

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

• British Military History - Including British Indian Army during WW2
• The Indian Army 1900–1939 Archived 5 July 2019 at the Wayback Machine.
• The Indian Army Archived 2023-03-24 at the Wayback Machine. talk by Rob Lyman on WWII Indian Army at We Have Ways Festival