ਭਾਰਤੀ ਬਰੇਲ

ਭਾਰਤੀ ਲਿਪੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਕਰੂਪ ਕਰਣ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਬਰੇਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ 11 ਬਰੇਲ ਲਿਪੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਅਲਗ ਲਾਗ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਸਨ 1951 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਭਾਰਤੀ ਲਿਪੀਆਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਇਕਸਮਾਨ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਰਜ਼ਾਮੰਦੀ ਲੈ ਲਈ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਕੀ ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ, ਨੇਪਾਲ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੇ ਵੀ ਹਾਮੀ ਭਰ ਲਈ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਬਰੇਲ 6 ਬਿੰਦੂਆਂ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਰੀ ਲਿਪੀਆਂ ਦੇ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਅੱਖਰਾਂ ਲਈ ਸਮਾਨ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਮੁਕੱਰਰ ਕਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਭਾਰਤੀ ਬਰੇਲ ⠘⠜⠗⠀⠞⠔⠀⠈⠃⠗⠑⠇
ਕਿਸਮ	ਵਰਨਮਾਲਾ
ਜ਼ੁਬਾਨਾਂ	ਅਨੇਕ
ਔਲਾਦ ਸਿਸਟਮ	ਬੰਗਾਲੀ ਬਰੇਲ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਬਰੇਲ ਗੁਜਰਾਤੀ ਬਰੇਲ ਕੰਨੜ ਬਰੇਲ ਮਲਿਆਲਮ ਬਰੇਲ ਉੜੀਆ ਬਰੇਲ ਪੰਜਾਬੀ ਬਰੇਲ ਸਿਨਹਾਲੀ ਬਰੇਲ ਤੇਲਗੂ ਬਰੇਲ ਤਾਮਿਲ ਬਰੇਲ ਭਾਰਤੀ ਉਰਦੂ ਬਰੇਲ

ਕੁਝ ਭਾਰਤੀ ਲਿਪੀਆਂ ਦੇ ਵਰਗਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਭਾਰਤੀਬਰੇਲ ਦਾ ਚਾਰਟ

ਬਰੇਲ	ਦੇਵਨਾਗਰੀ	ਬੰਗਾਲੀ	ਗੁਰਮੁਖੀ	ਗੁਜਰਾਤੀ	ਉੜੀਆ	ਤਾਮਿਲ	ਤੇਲਗੂ	ਕੰਨੜ	ਮਲਿਆਲਮ	ਸਿਨਹਾਲੀ
	अ	অ	ਅ	અ	ଅ	அ	అ	ಅ	അ	අ
	आ	আ	ਆ	આ	ଆ	ஆ	ఆ	ಆ	ആ	ආ
	इ	ই	ਇ	ઇ	ଇ	இ	ఇ	ಇ	ഇ	ඉ
	ई	ঈ	ਈ	ઈ	ଈ	ஈ	ఈ	ಈ	ഈ	ඊ
	उ	উ	ਉ	ઉ	ଉ	உ	ఉ	ಉ	ഉ	උ
	ऊ	ঊ	ਊ	ઊ	ଊ	ஊ	ఊ	ಊ	ഊ	ඌ
	ए	এ	ਏ	એ	ଏ	ஏ	ఏ	ಏ	ഏ	එ
	ऐ	ঐ	ਐ	ઐ	ଐ	ஐ	ఐ	ಐ	ഐ	ඓ
	ओ	ও	ਓ	ઓ	ଓ	ஓ	ఓ	ಓ	ഓ	ඕ
	औ	ঔ	ਔ	ઔ	ଔ	ஔ	ఔ	ಔ	ഔ	ඖ
	क	ক	ਕ	ક	କ	க	క	ಕ	ക	ක
	ख	খ	ਖ	ખ	ଖ		ఖ	ಖ	ഖ	ඛ
	ग	গ	ਗ	ગ	ଗ		గ	ಗ	ഗ	ග
	घ	ঘ	ਘ	ઘ	ଘ		ఘ	ಘ	ഘ	ඝ
	ङ	ঙ	ਙ	ઙ	ଙ	ங	ఙ	ಙ	ങ	ඞ
	च	চ	ਚ	ચ	ଚ	ச	చ	ಚ	ച	ච
	छ	ছ	ਛ	છ	ଛ		ఛ	ಛ	ഛ	ඡ
	ज	জ	ਜ	જ	ଜ	ஜ	జ	ಜ	ജ	ජ
	झ	ঝ	ਝ	ઝ	ଝ		ఝ	ಝ	ഝ	ඣ
	ञ	ঞ	ਞ	ઞ	ଞ	ஞ	ఞ	ಞ	ഞ	ඤ
	ट	ট	ਟ	ટ	ଟ	ட	ట	ಟ	ട	ට
	ठ	ঠ	ਠ	ઠ	ଠ		ఠ	ಠ	ഠ	ඨ
	ड	ড	ਡ	ડ	ଡ		డ	ಡ	ഡ	ඩ
	ढ	ঢ	ਢ	ઢ	ଢ		ఢ	ಢ	ഢ	ඪ
	ण	ণ	ਣ	ણ	ଣ	ண	ణ	ಣ	ണ
	त	ত	ਤ	ત	ତ	த	త	ತ	ത	ත
	थ	থ	ਥ	થ	ଥ		థ	ಥ	ഥ	ථ
	द	দ	ਦ	દ	ଦ		ద	ದ	ദ	ද
	ध	ধ	ਧ	ધ	ଧ		ధ	ಧ	ധ	ධ
	न	ন	ਨ	ન	ନ	ந	న	ನ	ന	න
	प	প	ਪ	પ	ପ	ப	ప	ಪ	പ	ප
	फ	ফ	ਫ	ફ	ଫ		ఫ	ಫ	ഫ
	ब	ব	ਬ	બ	ବ		బ	ಬ	ബ	බ
	भ	ভ	ਭ	ભ	ଭ		భ	ಭ	ഭ	භ
	म	ম	ਮ	મ	ମ	ம	మ	ಮ	മ	ම
	य	য	ਯ	ય	ଯ	ய	య	ಯ	യ	ය
	र	র	ਰ	ર	ର	ர	ర	ರ	ര	ර
	ल	ল	ਲ	લ	ଲ	ல	ల	ಲ	ല	ල
	व	ৱ	ਵ	વ	ଵ	வ	వ	ವ	വ	ව
	ळ		ਲ਼	ળ	ଳ	ள	ళ	ಳ	ള	ළ
	श	শ	ਸ਼	શ	ଶ	ஶ	శ	ಶ	ശ	ශ
	ष	ষ		ષ	ଷ	ஷ	ష	ಷ	ഷ	ෂ
	स	স	ਸ	સ	ସ	ஸ	స	ಸ	സ	ස
	ह	হ	ਹ	હ	ହ	ஹ	హ	ಹ	ഹ	හ
	क्ष	ক্ষ		ક્ષ	କ୍ଷ	க்ஷ	క్ష	ಕ್ಷ	ക്ഷ	ඥ
	ज्ञ	জ্ঞ		જ્ઞ	ଜ୍ଞ		జ్ఞ	ಜ್ಞ		ඵ
	ऋ	ঋ		ઋ	ଋ		ఋ	ಋ	ഋ	ඍ
	ड़	ড়	ੜ		ଡ଼	ற	ఱ	ಱ	റ	ඈ
	ढ़	ঢ়	ੜ੍ਹ		ଢ଼
						ழ			ഴ	ඇ
	ं	ং	ਂ	ં	ଂ	ன	ం	ಂ	ം	ං
	ः	ঃ		ઃ	ଃ	ஃ	ః	ಃ	ഃ	ඃ
	ँ	ঁ	ੱ	ઁ	ଁ
	्	্		્	୍	்	్	್	്	්
	ऑ		ਖ਼	ઑ		ஒ	ఒ	ಒ	ഒ	ඔ
	ऍ	য়				எ	ఎ	ಎ	എ	ඒ
	ऽ					ஂ	ఎ	ಎ	എ
	।
			ਜ਼							ණ
										ෆ