ਭੁਟਾਨ ਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ
ਭੁਟਾਨ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਇਥੋਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। 2000 ਵਿੱਚ ਭੁਟਾਨ ਦੇ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ (ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ.) ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ 35.9% ਸੀ।[1] ਸਾਲ 1985ਵਿੱਚ ਇਹ ਯੋਗਦਾਨ 55% ਸੀ ਜੋ 2013 ਵਿੱਚ ਘਟਕੇ 33% ਰਹਿ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਭੁਟਾਨ ਦੀ ਵਸੋਂ ਦੇ ਰੁਜਗਾਰ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਦਾ ਮੁਖ ਜ਼ਰੀਆ ਹੈ।[2]
ਭੁਟਾਨ ਦੀ ਲਗਪਗ 80% ਵਸੋਂ ਖੇਤੀ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ।[3] 95% ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਮੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਹਨ।[4] ਇਸ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਦੇਸ ਦੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਵੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਯੁਕਤ ਹਨ।[5] ਭੁਟਾਨ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਿਰਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਵਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੰਤਰ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਜਿਆਦਾਤਰ ਕਿਸਾਨ ਛੋਟੇ ਜਾਂ ਸੀਮਾਂਤ ਕਿਸਾਨ ਹਨ।[2] ਭੁਟਾਨ ਦੇ ਕੁੱਲ ਖੇਤੀਯੋਗ ਰਕਬੇ ਵਿਚੋਂ ਕਰੀਬ 21% ਰਕਬਾ ਸਿੰਚਾਈ ਅਧੀਨ ਹੈ 43% ਬਰਾਨੀ ਹੈ ਜੋ ਬਰਸਾਤਾਂ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। 27% ਬਦਲਵੀਂ ਖੇਤੀ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਲਗਪਗ 3% ਬਾਗਾਂ ਅਧੀਨ ਹੈ ਅਤੇ 1% ਰਸੋਈ ਬਗੀਚੀ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [2] ਭੂਟਾਨ ਵਿੱਚ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ਮੱਕੀ ਅਤੇ ਚਾਵਲ ਹਨ। ਮੱਕੀ ਕੁੱਲ ਅਨਾਜ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦਾ 49% ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਵਲ 43% ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਣਕ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਛੋਟੀਆਂ ਮੋਟੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵੀ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।[1] ਮੱਕੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਸ਼ਕ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਚਾਵਲ ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਲੇ ਰਕਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਕਣਕ,ਜੌਂ,ਤੇਲ ਬੀਜ ,ਆਲੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵੀ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।[6]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
ਸੋਧੋਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ- Official website of the Ministry of Agriculture, Bhutan Archived 2016-03-03 at the Wayback Machine.
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000010-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Small Farmers and the Food System in Bhutan
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000011-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000012-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000013-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000014-QINU`"'</ref>" does not exist.