ਵਿਅੰਜਨ
|
IPA |
ਗੁਰਮੁਖੀ |
ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ |
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤੁੱਲ
|
b
|
ਬ |
ب |
abash
|
p˥
|
ਭ |
بھ |
ਸੁਰਾਤਮਕ p
|
d̪
|
ਦ |
د |
ado
|
t̪˥ [1]
|
ਧ |
دھ |
ਸੁਰਾਤਮਕ t̪
|
ɖ [1]
|
ਡ |
ڈ |
guard
|
ʈ˥ [1]
|
ਢ |
ڈھ |
ਸੁਰਾਤਮਕ ʈ
|
dʒ
|
ਜ |
ج |
hedge
|
tʃ˥
|
ਝ |
جھ |
ਸੁਰਾਤਮਕ tʃ
|
f
|
ਫ਼ |
ف |
food
|
ɡ
|
ਗ |
گ |
agate
|
k˥
|
ਘ |
گھ |
ਸੁਰਾਤਮਕ k
|
ɦ
|
ਹ |
ہ |
ahead
|
j
|
ਯ |
ي |
yak
|
k
|
ਕ |
ک |
scan
|
kʰ
|
ਖ |
کھ |
can
|
l
|
ਲ |
ل |
leaf
|
m
|
ਮ |
م |
much
|
n
|
ਨ |
ن |
not
|
ɳ
|
ਣ |
- |
burner
|
ŋ
|
ं |
- |
bank
|
p
|
ਪ |
پ |
span
|
pʰ
|
ਫ |
پھ |
pan (often pronounced [f] in Punjabi)
|
q
|
ਕ਼ |
ق |
a k in the throat (often [k] in Punjabi)
|
r
|
ਰ |
ر |
trilled r
|
ɽ
|
ੜ |
ڑ |
US: larder
|
ɽʱ
|
ੜ੍ਹ |
ڑھ |
as [ɽ] plus h
|
s
|
ਸ |
س |
sue
|
ʃ
|
ਸ਼ |
ش |
shoe
|
t̪ [1]
|
ਤ |
ت |
stable
|
t̪ʰ [1]
|
ਥ |
تھ |
table
|
ʈ [1]
|
ਟ |
ٹ |
art
|
ʈʰ [1]
|
ਠ |
ٹھ |
art-historian
|
tʃ
|
ਚ |
چ |
catch
|
tʃʰ
|
ਛ |
چھ |
choose
|
ʋ[2]
|
ਵ |
و |
varies between w and v
|
x
|
ਖ਼ |
خ |
Bach
|
ɣ
|
ਗ਼ |
غ |
like a French r Close to uvular flap.
|
z
|
ਜ਼ |
ز |
zen
|
|
ਸਵਰ
|
IPA |
ਗੁਰਮੁਖੀ |
ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ |
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤੁੱਲ
|
aː
|
ਆ, ਪਾ |
آ, ـا |
bra
|
eː
|
ਏ, ਪੇ |
ے |
between yell and Yale
|
ɛː
|
ਐ, ਪੈ |
yell
|
ə
|
ਅ, ਪ |
ـَ |
nut
|
iː [3]
|
ਈ, ਪੀ |
ی |
feet
|
ɪ [3]
|
ਇ, ਪਿ |
ـِ |
dill
|
oː
|
ਓ, ਪੋ |
و |
old
|
ɔː
|
ਔ, ਪੌ |
law
|
uː [3]
|
ਊ, ਪੂ |
loot
|
ʊ [3]
|
ਉ, ਪੁ |
ـُ |
look
|
̃
|
ੰ |
ں |
nasal vowel ([ãː], [õː], etc.)
|
|