ਮਲਿਕ ਕਾਫੂਰ (ਮੌਤ 1316), ਤਾਜ ਅਲ-ਦੀਨ ਇਜ਼ ਅਲ-ਦਾਵਲਾ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਲਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗੁਲਾਮ-ਜਨਰਲ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਜਰਨੈਲ ਨੁਸਰਤ ਖਾਨ ਨੇ 1299 ਦੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਫੜ ਲਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ 1300 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਮਲਿਕ ਕਾਫੂਰ
ਮਲਿਕ ਨਾਇਬ ਕਾਫੂਰ, 1316 ਈ.
ਹੋਰ ਨਾਮਤਾਜ ਅਲ-ਦੀਨ 'ਇਜ਼ਜ਼ ਅਲ-ਦਾਵਲਾ, ਮਲਿਕ ਨਾਇਬ, ਹਜ਼ਾਰ-ਦੀਨਾਰੀ, ਅਲ-ਅਲਫੀ[1]
ਮੌਤਫਰਵਰੀ 1316
ਦਿੱਲੀ
ਵਫ਼ਾਦਾਰੀਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ
ਰੈਂਕਨਵਾਬ (ਵਾਇਸਰਾਏ)
ਲੜਾਈਆਂ/ਜੰਗਾਂ
  • ਮੰਗੋਲ ਹਮਲਾ (1306)
  • ਦੇਵਗਿਰੀ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ (1308)
  • ਵਾਰੰਗਲ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ (1310)
  • ਦਵਾਰਸਮੁਦਰ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ (1311)
  • ਪੰਡਿਆ ਰਾਜ ਦੇ ਛਾਪੇ (1311)

ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਵਜੋਂ, ਕਾਫ਼ੂਰ ਨੇ 1306 ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਯਾਦਵਾਂ (1308), ਕਾਕਤੀਆਂ (1310), ਹੋਇਸਾਲਸ (1311) ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਪਾਂਡਿਆ (1311)। ਇਹਨਾਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਤੋਂ, ਉਸਨੇ ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖਜ਼ਾਨੇ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਾਥੀ ਅਤੇ ਘੋੜੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਏ।

1313 ਤੋਂ 1315 ਤੱਕ, ਕਾਫੂਰ ਨੇ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਦੇਵਗਿਰੀ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਅਲਾਉਦੀਨ 1315 ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਕਾਫੂਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਨਵਾਬ (ਵਾਇਸਰਾਏ) ਵਜੋਂ ਸੱਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਨਾਬਾਲਗ ਪੁੱਤਰ, ਸ਼ਿਹਾਬੂਦੀਨ ਓਮਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਠਪੁਤਲੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਕੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੜੱਪਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਬਾਡੀਗਾਰਡਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਾਫੂਰ ਦੀ ਰਾਜਸੱਤਾ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਚੱਲੀ। ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਰੀਜੈਂਟ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸੱਤਾ ਹਥਿਆ ਲਈ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ

ਸੋਧੋ

2018 ਦੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ ਪਦਮਾਵਤ ਵਿੱਚ, ਮਲਿਕ ਕਾਫੂਰ ਨੂੰ ਜਿਮ ਸਰਬ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. S. Digby 1990, p. 419.

ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ

ਸੋਧੋ