ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ (ਭਾਰਤ)
ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਵਲ ਸੇਵਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[3] ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਰਾਜ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਬੋਰਡ, ਰਾਜ ਸਕੱਤਰੇਤ, ਰਾਜ ਕਾਡਰ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਧੀਨ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਰਾਜ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
| ਰਾਜ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ | |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
| ਰਾਜ ਸਕੱਤਰੇਤ | |
| ਰੁਤਬਾ | ਸਥਾਈ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਦੇ ਮੁਖੀ |
| ਸੰਖੇਪ | CS |
| ਮੈਂਬਰ | ਰਾਜ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਬੋਰਡ[lower-alpha 1] ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਸਕੱਤਰਾਂ ਦੀ ਕਮੇਟੀ[lower-alpha 1] ਰਾਜ ਸੰਕਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮੇਟੀ[lower-alpha 1] ਸੀਨੀਅਰ ਚੋਣ ਬੋਰਡ[lower-alpha 1] |
| ਉੱਤਰਦਈ |
|
| ਸੀਟ | ਰਾਜ ਸਕੱਤਰੇਤ |
| ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਤਾ | ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਮੇਟੀ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਬੈਚ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਆਈਏਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦਫ਼ਤਰ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤੀ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨਿਯੁਕਤੀ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ। |
| ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਮਿਆਦ | ਦਫ਼ਤਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਾਰਜਕਾਲ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਮਿਆਦ ਵਧਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। |
| ਉਤਰਾਧਿਕਾਰ | 23ਵਾਂ (ਭਾਰਤੀ ਤਰਤੀਬ ਅਨੁਸਾਰ) |
| ਤਨਖਾਹ | ₹2,25,000 (US$2,800) ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ[1][2] |
ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੇਵਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਰਾਜ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਕਾਡਰ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ 23ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਕੱਤਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸਲਈ "ਕੈਬਿਨੇਟ ਦਾ ਸਕੱਤਰ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਦਾ ਦਰਜਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ ਸੋਧੋ
ਆਗਰਾ ਅਤੇ ਅਵਧ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਬਰਮਾ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸੀ।[lower-alpha 2] 1905 ਦੇ ਵਾਰੰਟ ਜਾਂ ਤਰਜੀਹ ਅਨੁਸਾਰ,[lower-alpha 2] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਦੇ ਦਰਜੇ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[lower-alpha 2]
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ਸੋਧੋ
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ "Report of the 7th Central Pay Commission of India" (PDF). Seventh Central Pay Commission, Government of India. Archived from the original (PDF) on 20 November 2015. Retrieved August 13, 2017.
- ↑ "7th Pay Commission cleared: What is the Pay Commission? How does it affect salaries?". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). June 29, 2016. Retrieved 2021-06-03.
- ↑ "What are the Roles and Functions of Chief Secretary of a State?". Preserve Articles. Archived from the original on 18 ਅਕਤੂਬਰ 2018. Retrieved 12 September 2017.
- ਨੋਟ
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 As chairman.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 As per published records and the book named "The India List and India Office List 1905" as published by India Office and India Office Records.
ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਸੋਧੋ
- Laxmikanth, M. (2014). Governance in India (2nd Edition). Noida: McGraw Hill Education. ISBN 978-9339204785.
- Maheshwari, S.R. (2001). Indian Administration (6th Edition). New Delhi: Orient Blackswan Private Ltd. ISBN 9788125019886.