ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਰਾਫੇਲ ਨਡਾਲ

ਰਾਫੇਲ "ਰਫਾ" ਨਡਾਲ ਪਾਰੇਰਾ (ਇੰਗਲਿਸ਼: Rafael Nadal; 3 ਜੂਨ 1986 ਨੂੰ ਜਨਮਿਆ)[1] ਇਕ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਟੈਨਿਸ ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਟੈਨਿਸ ਪੇਸ਼ਾਵਰ (ਏਟੀਪੀ) ਦੁਆਰਾ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਸਿੰਗਲ ਟੈਨਿਸ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਨੰਬਰ ਇਕ ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ।[2] "ਕਿੰਗ ਆਫ ਕਲੇ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮਿੱਟੀ-ਕੋਰਟ ਖਿਡਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੋਡਲ ਦੀ ਇੱਕ ਆਲ-ਕੋਰਟ ਧਮਕੀ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਟੈਨਿਸ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਰਾਫੇਲ ਨਡਾਲ
2016 ਵਿਚ ਨਡਾਲ

ਨਡਾਲ ਨੇ 16 ਗ੍ਰੈਂਡ ਸਲੈਂਮ ਸਿੰਗਲਜ਼ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤੇ ਹਨ, ਇਕ ਰਿਕਾਰਡ 31 ਏਟੀਪੀ ਵਰਲਡ ਟੂਰ ਮਾਸਟਰਸ 1000 ਖਿਤਾਬ, ਇੱਕ ਰਿਕਾਰਡ 20 ਏਟੀਪੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟੂਰ 500 ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਅਤੇ ਸਿੰਗਲਜ਼ ਵਿੱਚ 2008 ਓਲੰਪਿਕ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਗਮਾ। ਮੇਜਰਜ਼ ਵਿਚ ਨਡਾਲ ਨੇ 10 ਫਰੈਂਚ ਓਪਨ ਖ਼ਿਤਾਬ, 3 ਯੂਐਸ ਓਪਨ ਖ਼ਿਤਾਬ, 2 ਵਿੰਬਲਡਨ ਟਾਈਟਲ ਅਤੇ ਇਕ ਆਸਟਰੇਲੀਅਨ ਓਪਨ ਖ਼ਿਤਾਬ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ਉਹ 2004, 2008, 2009 ਅਤੇ 2011 ਵਿੱਚ ਸਪੇਨ ਡੇਵਿਸ ਕੱਪ ਟੀਮ ਦੀ ਵੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਸਾਲ 2010 ਵਿੱਚ, ਉਹ 24 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕਰੀਅਰ ਗ੍ਰੈਂਡ ਸਲੈਂਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸੱਤਵਾਂ ਪੁਰਸ਼ ਖਿਡਾਰੀ ਅਤੇ ਓਪਨ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣੇ। ਉਹ ਇਕੋ ਖਿਡਾਰੀ ਕਰੀਅਰ ਗੋਲਡਨ ਸਲਾਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਂਡਰੇ ਅਗੇਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜਾ ਪੁਰਸ਼ ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ। 2011 ਵਿੱਚ, ਨਡਾਲ ਨੂੰ ਲੌਰੀਅਸ ਵਰਲਡ ਸਪੋਰਟਸਮੈਨ ਆਫ ਦ ਈਅਰ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[3]

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ

ਸੋਧੋ

ਰਾਫੇਲ ਨਡਾਲ ਦਾ ਜਨਮ ਮੈਨੈਕਰ, ਬੈਲਅਰਿਕ ਟਾਪੂ, ਸਪੇਨ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸੇਬਾਸਤੀਨ ਨਡਾਲ ਇਕ ਬਿਜ਼ਨਸਮੈਨ ਹਨ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਇਕ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇਕ ਗਲਾਸ ਅਤੇ ਵਿੰਡੋ ਕੰਪਨੀ, ਵਿਦਰ ਮੈਲਰੋਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਸੈ ਪੁੰਟਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਅਨਾ ਮਾਰੀਆ ਪਾਰੇਰਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਉਸ ਦੀ ਇਕ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਮਾਰੀਆ ਇਜ਼ਾਬੈਲ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਚਾਚਾ, ਮਿਗੂਏਲ ਐਂਜਲ ਨਡਾਲ, ਇੱਕ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਫੁਟਬਾਲਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਰਸੀਡੀ ਮੈਲਰੋਕਾ, ਐੱਫ.ਸੀ. ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ ਅਤੇ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਕੌਮੀ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ।[4] ਨਡਾਲ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬਾਂ ਦਾ ਰੀਅਲ ਮੈਡ੍ਰਿਡ ਅਤੇ ਆਰਸੀਡੀ ਮੈਲਰੋਕਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।[5] ਨਡਾਲ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਟੈਨਿਸ ਲਈ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਹੈ, ਇਕ ਹੋਰ ਚਾਚਾ, ਟੋਨੀ ਨਡਾਲ, ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਟੈਨਿਸ ਖਿਡਾਰੀ, ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਟੈਨਿਸ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।[6]

ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖਿਡਾਰੀ ਸਨ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਨਡਾਲ ਨੇ ਅੰਡਰ -12 ਖੇਤਰੀ ਟੈਨਿਸ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਟੋਨੀ ਨਡਾਲ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸਨੇ ਨਡਾਲ ਨੂੰ ਟੈਨਿਸ ਕੋਰਟ ਉੱਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਫਾਇਦੇ ਲਈ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਖੇਡਣ ਲਈ ਉਤਸਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਨਾਡਲ ਨੇ ਦੋ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਫੋਰੈਂਡਮ ਸ਼ਾਟ ਖੇਡਿਆ।[7]

ਜਦੋਂ ਨਡਾਲ 12 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਸਪੇਨੀ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਟੈਨਿਸ ਟਾਈਟਲ ਜਿੱਤੇ ਅਤੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਟੈਨਿਸ ਅਤੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਨਡਾਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੁੱਟਬਾਲ ਅਤੇ ਟੈਨਿਸ ਵਿਚ ਚੁਣ ਲਿਆ ਤਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਕੂਲ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਿਗੜ ਜਾਵੇਗਾ। ਨਡਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਂ ਟੈਨਿਸ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ। ਫੁੱਟਬਾਲ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਰੋਕਣਾ ਪਿਆ।"

ਜਦੋਂ ਉਹ 14 ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਟੈਨਿਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਨੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਮੈਲ੍ਰ੍ਕਾ ਛੱਡ ਕੇ ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ ਚਲੀ ਜਾਏਗਾ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਟੈਨਿਸ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕੇ। ਨਡਾਲ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਇਹ ਬੇਨਤੀ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚੇਗੀ, ਪਰ ਟੋਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਮੈਂ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਚੰਗੇ ਖਿਡਾਰੀ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਤੋਂ ਕਰੋ।" ਘਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਨਡਾਲ ਨੇ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ; ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਨਡਾਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਲਾਗਤ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਮਈ 2001 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਕਲੇਅ ਕੋਰਟ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਗ੍ਰੈਂਡ ਸਲੈਮ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਪੈਟ ਕੈਸ਼ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ।

15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਨਡਾਲ ਨੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਬਣਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਈ.ਟੀ.ਐੱਫ. ਜੂਨੀਅਰ ਸਰਕਟ ਦੇ ਦੋ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।[8] 2002 ਵਿੱਚ, 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਨਾਦਾਲ ਨੇ ਵਿੰਬਲਡਨ ਵਿੱਚ ਲੜਕਿਆਂ ਦੇ ਸਿੰਗਲ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਆਈ ਟੀ ਐੱਫ ਜੂਨੀਅਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਿਆ।[9] ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ ਸਪੇਨ ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਤੇ ਜੂਨੀਅਰ ਡੇਵਿਸ ਕੱਪ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ, ਅਤੇ ਫਾਈਨਲ, ਆਈ.ਟੀ.ਐੱਫ. ਜੂਨੀਅਰ ਸਰਕਟ ਤੇ ਦਿਖਾਈ।[10]

2003 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਏਟੀਪੀ ਨਿਊਕਮਰ ਆਫ ਦਿ ਯੀਅਰ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। 17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤਕ, ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰੋਜਰ ਫੈਡਰਰ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਬੋਰਿਸ ਬੇਕਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੰਬਲਡਨ ਵਿਚ ਤੀਜੇ ਗੇੜ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣ ਗਿਆ। 19 'ਤੇ, ਨਡਾਲ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਫ੍ਰੈਂਚ ਓਪਨ ਨੂੰ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ 20 ਸਾਲ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਖੇਡਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਖਿਰਕਾਰ ਰੋਲੈਂਡ ਗਾਰਰੋਸ 'ਤੇ ਪਹਿਲਾ ਚਾਰ ਵਾਰ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ, ਨਡਾਲ ਜੋ ਟਰਾਫੀਆਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਿੱਤ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਦਤ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ।[11]

ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਅੰਕੜੇ

ਸੋਧੋ

ਗ੍ਰੈਂਡ ਸਲੈਂਮ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਟਾਈਮਲਾਈਨ

ਸੋਧੋ
ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 SR W–L Win %
ਆਸਟਰੇਲੀਅਨ ਓਪਨ A 3R 4R A QF SF W QF QF F A F QF 1R F QF 1 / 13 55–12 82.1
ਫ੍ਰੈਂਚ ਓਪਨ A A W W W W 4R W W W W W QF 3R W 10 / 13 79–2 97.5
ਵਿੰਬਲਡਨ 3R A 2R F F W A W F 2R 1R 4R 2R A 4R 2 / 12 43–10 81.1
ਯੂ.ਐਸ. ਓਪਨ 2R 2R 3R QF 4R SF SF W F A W A 3R 4R W 3 / 13 53–10 84.1
ਜਿੱਤ-ਹਾਰ 3–2 3–2 13–3 17–2 20–3 24–2 15–2 25–1 23–3 14–2 14–1 16–2 11–4 5–2 23–2 4–1 16 / 51 230–34 87.12
ਫਾਈਨਲ: 23 (16 ਖ਼ਿਤਾਬ, 7 ਰਨਰ-ਅਪ)
ਨਤੀਜਾ ਸਾਲ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿਰੋਧੀ ਸਕੋਰ
ਜੇਤੂ 2005 French Open Clay   Mariano Puerta 6–7(6–8), 6–3, 6–1, 7–5
ਜੇਤੂ 2006 French Open (2) Clay   Roger Federer 1–6, 6–1, 6–4, 7–6(7–4)
ਰਨਰ-ਅੱਪ 2006 Wimbledon Grass   Roger Federer 0–6, 6–7(5–7), 7–6(7–2), 3–6
ਜੇਤੂ 2007 French Open (3) Clay   Roger Federer 6–3, 4–6, 6–3, 6–4
ਰਨਰ-ਅੱਪ 2007 Wimbledon Grass   Roger Federer 6–7(7–9)6–4, 6–7(3–7), 6–2, 2–6
ਜੇਤੂ 2008 French Open (4) Clay   Roger Federer 6–1, 6–3, 6–0
ਜੇਤੂ 2008 Wimbledon Grass   Roger Federer 6–4, 6–4, 6–7(5–7), 6–7(8–10), 9–7
ਜੇਤੂ 2009 Australian Open Hard   Roger Federer 7–5, 3–6, 7–6(7–3), 3–6, 6–2
ਜੇਤੂ 2010 French Open (5) Clay   Robin Söderling 6–4, 6–2, 6–4
ਜੇਤੂ 2010 Wimbledon (2) Grass   Tomáš Berdych 6–3, 7–5, 6–4
ਜੇਤੂ 2010 US Open Hard Novak Djokovic 6–4, 5–7, 6–4, 6–2
ਜੇਤੂ 2011 French Open (6) Clay Roger Federer 7–5, 7–6(7–3), 5–7, 6–1
ਰਨਰ-ਅੱਪ 2011 Wimbledon Grass Novak Djokovic 4–6, 1–6, 6–1, 3–6
ਰਨਰ-ਅੱਪ 2011 US Open Hard Novak Djokovic 2–6, 4–6, 7–6(7–3), 1–6
ਰਨਰ-ਅੱਪ 2012 Australian Open Hard Novak Djokovic 7–5, 4–6, 2–6, 7–6(7–5), 5–7
ਜੇਤੂ 2012 French Open (7) Clay Novak Djokovic 6–4, 6–3, 2–6, 7–5
ਜੇਤੂ 2013 French Open (8) Clay   David Ferrer 6–3, 6–2, 6–3
ਜੇਤੂ 2013 US Open (2) Hard Novak Djokovic 6–2, 3–6, 6–4, 6–1
ਰਨਰ-ਅੱਪ 2014 Australian Open Hard Stan Wawrinka 3–6, 2–6, 6–3, 3–6
ਜੇਤੂ 2014 French Open (9) Clay Novak Djokovic 3–6, 7–5, 6–2, 6–4
ਰਨਰ-ਅੱਪ 2017 Australian Open Hard   Roger Federer 4–6, 6–3, 1–6, 6–3, 3–6
ਜੇਤੂ 2017 French Open (10) Clay   Stan Wawrinka 6–2, 6–3, 6–1
ਜੇਤੂ 2017 US Open (3) Hard   Kevin Anderson 6–3, 6–3, 6–4

ਹਵਾਲੇ 

ਸੋਧੋ
  1. ↑ "The pronunciation by Rafael Nadal himself". ATP World Tour. Retrieved 22 October 2017.
  2. ↑ "Rankings: Singles". ATP World Tour (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 21 August 2017.
  3. ↑ "Awards 2011". Laureus World Sports Awards. Archived from the original on 1 ਜੁਲਾਈ 2015. Retrieved 13 August 2014.
  4. ↑ Clarey, Christopher (6 June 2005). "Rafael Nadal, Barely 19, He's Got Game, Looks and Remarkably Good Manners". The New York Times. Retrieved 5 April 2010.
  5. ↑ "Sportsround meets Rafael Nadal". BBC Sports. 11 November 2006. Retrieved 6 April 2010.
  6. ↑ Rajaraman, Aarthi (1 June 2008). "At Home with Humble yet Ambitious Nadal". Inside Tennis. Archived from the original on 9 June 2010. Retrieved 5 April 2010. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  7. ↑ Kervin, Alison (23 April 2006). "The Big Interview: Rafael Nadal". The Sunday Times. London. Archived from the original on 7 ਸਤੰਬਰ 2011. Retrieved 5 April 2010.
  8. ↑ Drucker, Joel (18 May 2010). "The Rafa Renaissance". atpworldtour.
  9. ↑ "ITF Tennis – Juniors – Player Activity". Archived from the original on 19 ਜੁਲਾਈ 2013. Retrieved 15 June 2012. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  10. ↑ BNP Paribas. "Junior Davis Cup and Junior Fed Cup" (PDF). International Tennis Federation. Archived from the original (PDF) on 4 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 11 August 2016. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  11. ↑ Thornburgh, Nathan (15 August 2007). "10 Questions for Rafael Nadal". Time. Archived from the original on 12 ਅਗਸਤ 2013. Retrieved 14 September 2010. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਰਾਫੇਲ_ਨਡਾਲ&oldid=769858" ਤੋਂ ਲਿਆ