ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਰੋਮਿਲਾ ਥਾਪਰ

ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ (ਜਨਮ 1931)

ਡਾ.ਰੋਮਿਲਾ ਥਾਪਰ (ਜਨਮ 30 ਨਵੰਬਰ 1931) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਘੋਖ ਖੇਤਰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਹੈ।

ਰੋਮਿਲਾ ਥਾਪਰ
ਜਨਮਜਨਮ: 30 ਨਵੰਬਰ 1931 (82 ਸਾਲ)
ਲਖਨਊ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਭਾਰਤੀ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਲੰਦਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਓਰੀਐਂਟਲ ਅਤੇ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਘੋਖ ਸਕੂਲ
ਪੇਸ਼ਾਇਤਿਹਾਸਕਾਰ
ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ

ਸੋਧੋ

ਰੋਮਿਲਾ ਫੌਜੀ ਡਾਕਟਰ ਦਇਆ ਰਾਮ ਥਾਪਰ ਦੀ ਧੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਆਰਮਡ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ-ਜਨਰਲ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਮਰਹੂਮ ਪੱਤਰਕਾਰ ਰੋਮੇਸ਼ ਥਾਪਰ ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕਰਨ ਥਾਪਰ ਉਸ ਦਾ ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ ਹੈ।[1] ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਫੌਜੀ ਪੋਸਟਿੰਗ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਵਾਡੀਆ ਕਾਲਜ, ਪੁਣੇ ਵਿਖੇ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲਾ ਲਿਆ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਥਾਪਰ ਨੇ 1958 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ "ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਓਰੀਐਂਟਲ ਐਂਡ ਅਫਰੀਕਨ ਸਟੱਡੀਜ਼" ਤੋਂ ਏ.ਐਲ.ਬਾਸ਼ਮ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਬੈਚਲਰ ਆਨਰਜ਼ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[2]

ਕੰਮ

ਸੋਧੋ

ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਦਰਜੇਦਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਥਾਪਰ ਨੇ 1958 ਵਿੱਚ ਲੰਦਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਘੋਖ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਏ. ਐਲ. ਬਾਸ਼ਮ ਹੇਠ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਾਰਜ ਸਮਾਜਕ ਬਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉੱਭਰਦੀ ਸਾਂਝੀ ਕਿਰਿਆ ਵਜੋਂ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਨੂੰ ਉਲੀਕਦਾ ਹੈ।[3] ਸੋਮਨਾਥ ਉੱਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਉਹਦਾ ਕੰਮ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗੁਜਰਾਤੀ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸ ਲੇਖਣ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ। [4]

ਸਨਮਾਨ

ਸੋਧੋ

ਉਸਨੇ ਥਾਪਰ ਕਾਰਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪੈੱਨਸਿਲਵੇਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅਤੇ ਪੈਰਿਸ ਦੇ ਕੋਲੈਜ ਡਅ ਫ਼ਰਾਂਸ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਫੇਰੀ-ਪਾਊ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ 1983 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਜਨਰਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ 1999 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਰਤਾਨਵੀ ਅਕਾਦਮੀ ਦੀ ਫ਼ੈਲੋ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਰੋਮਿਲਾ ਥਾਪਰ ਲੇਡੀ ਮਾਰਗਰੈੱਟ ਹਾਲ, ਆਕਸਫ਼ੋਰਡ, ਅਤੇ ਲੰਡਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਘੋਖ ਸਕੂਲ (SOAS) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਨਰੇਰੀ ਫ਼ੈਲੋ ਹੈ। ਉਹ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੱਭਿਅਤਾਵਾਂ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਆਕਸਫ਼ੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਐਡਿਨਬਰਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (2004) ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (2002) ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (2009) ਤੋਂ ਆਨਰੇਰੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ 2009 ਵਿੱਚ ਕਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਾਂ ਦੀ ਅਮਰੀਕਨ ਅਕਾਦਮੀ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਆਨਰੇਰੀ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।

2004 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਉਸਨੂੰ ਦੱਖਣ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕਲੁਗ (Kluge) ਚੇਅਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਧਾਰਕ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।

ਜਨਵਰੀ 2005 ਵਿੱਚ, ਉਹਨੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਨ ਸਨਮਾਨ ਲੈਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਏ. ਪੀ. ਜੇ. ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, “ਕਿਉਂਕਿ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਮੈਂਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਸਾਧਨ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਮੈਂ ਇਨਾਮ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਾਂਗੀ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਇਨਕਾਰ ਦੇ ਮੇਰੇ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸ ਦਿਤਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਇਨਾਮ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾ ਨਾਮ ਵੇਖ ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋਈ ਸੀ।” ਥਾਪਰ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਪਹਿਲਾਂ 1992 ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਨ ਲੈਣ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ: ਮੈਂ ਕੇਵਲ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਪੇਸ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਇਨਾਮ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੀ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਰਾਜ ਇਨਾਮ ਨਹੀਂ।

ਰੋਮਿਲਾ ਥਾਪਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਅਧਿਅਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਕ‍ਲੂਗ ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ ਲਈ 2008 ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਅਵਾਰਡ ਦੇ ਤਹਿਤ 10 ਲੱਖ ਡਾਲਰ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 83 ਸਾਲਾ ਥਾਪਰ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਆਨਰੇਰੀ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਹੈ।

ਸੋਧਵਾਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰੀ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ

ਸੋਧੋ

ਥਾਪਰ ਉਸ ਗੱਲ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ "ਫਿਰਕੂ ਵਿਆਖਿਆ" ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੇਵਲ ਏਕਾਤਮਿਕ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਨਿਰੰਤਰ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਥਾਪਰ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤ ਇਤਿਹਾਸ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ "ਬਹੁਤ ਹੀ ਚੋਣਵਾਂ" ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚ "ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਪੱਖਪਾਤੀ" ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤੇ, ਤਰਜੀਹੀ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।[5]

2002 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਲਈ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਪਾਠ-ਪੁਸਤਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕੁਝ ਹਵਾਲੇ ਕੁਝ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ।[6][7] ਰੋਮਿਲਾ ਥਾਪਰ, ਜੋ ਕਿ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਲਈ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਲੇਖਿਕਾ ਸੀ, ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਆਗਿਆ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ; ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਗਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਣ ਦੇ ਹਵਾਲੇ, ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਗਠਨ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੀ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ "ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ" ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨਾਲ "ਮੁੱਖਧਾਰਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਸੰਸਕਰਣ ਨਾਲ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼" ਸਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।.[8][9] ਬਿਪਨ ਚੰਦਰ, ਸੁਮਿਤ ਸਰਕਾਰ, ਇਰਫਾਨ ਹਬੀਬ, ਆਰ.ਐੱਸ. ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਤੇ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ ਸ਼ਰਮਾ, ਵੀਰ ਸੰਘਵੀ, ਦਿਲੀਪ ਪੈਡਗਾਓਂਕਰ ਅਤੇ ਅਮਰਤਿਆ ਸੇਨ ਨੇ ਵੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਕਮਿਊਨਲਾਈਜੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਸਿਰਲੇਖ ਦੇ ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ।[10]

2006 ਦੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਵਿਵਾਦ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦਿਆਂ ਥਾਪਰ ਨੇ ਕੁਝ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਸਮੂਹਾਂ ਨੇ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਘੇਰੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜਿਥੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਉਚਿਤ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ, ਪਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੁਝ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਮਗਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।[11]


ਰਚਨਾਵਾਂ

ਸੋਧੋ
ਕਿਤਾਬਾਂ
  • Aśoka and the Decline of the Mauryas, 1961 (revision 1998); Oxford University Press, ISBN 0-19-564445-X
  • A History of India: Volume 1, 1966; Penguin, ISBN 0-14-013835-8
  • Ancient India, Medieval India, 1966, 1968 sq.; NCERT Textbooks[12]
  • The Past and Prejudice (Sardar Patel Memorial Lectures), National Book Trust, 1975, ISBN 81-237-0639-1
  • Ancient Indian Social History: Some Interpretations, 1978, Orient Blackswan, ISBN 978-81-250-0808-8
  • Exile and the Kingdom: Some Thoughts on the Rāmāyana, Rao Bahadur R. Narasimhachar Endowment lecture, 1978;[13]
  • Dissent in the Early Indian Tradition, Volume 7 of M.N. Roy memorial lecture, 1979; Indian Renaissance Institute[14]
  • From Lineage to State: Social Formations of the Mid-First Millennium B.C. in the Ganges Valley, 1985; Oxford University Press (OUP), ISBN 978-0-19-561394-0
  • The Mauryas Revisited, Sakharam Ganesh Deuskar lectures on Indian history, 1987; K.P. Bagchi & Co., ISBN 978-81-7074-021-6
  • Interpreting Early India, 1992 (2nd edition 1999); Oxford University Press 1999, ISBN 0-19-563342-3
  • Cultural Transaction and Early India: Tradition and Patronage, Two Lectures, 1994; OUP, ISBN 978-0-19-563364-1
  • Śakuntala: Texts, Readings, Histories, 2002; Anthem, ISBN 1-84331-026-0
  • History and Beyond, 2000; OUP, ISBN 978-0-19-566832-2
  • Cultural Pasts: Essays in Early Indian History, 2003; OUP, ISBN 0-19-566487-6
  • Early India: From Origins to AD 1300, 2002; Penguin, ISBN 0-520-23899-0
  • Somanatha: The Many Voices of History, 2005; Verso, ISBN 1-84467-020-1
  • India: Historical Beginnings and the Concept of the Aryan, Essays by Thapar, et al., 2006; National Book Trust, ISBN 978-81-237-4779-8
  • The Aryan: Recasting Constructs, Three Essays, 2008; Delhi, ISBN 978-81-88789-68-9
  • The Past before Us: Historical Traditions of Early North India, 2013; Permanent Black, Harvard University Press, ISBN 978-0-674-72523-2
  • The Past As Present: Forging Contemporary Identities Through History, 2014; Aleph, ISBN 93-83064-01-3
ਸੰਪਾਦਕ
ਚੋਣਵੇਂ ਪੇਪਰ, ਆਰਟੀਕਲ ਅਤੇ ਚੈਪਟਰ
  • "India before and after the Mauryan Empire", in The Cambridge Encyclopedia of Archaeology, 1980; ISBN 978-0-517-53497-7
  • "Imagined Religious Communities? Ancient History and the Modern Search for a Hindu Identity", Paper in Modern Asian Studies, 1989; doi:10.1017/S0026749X00001049
  • "Somanatha and Mahmud", Frontline, Volume 16 – Issue 8, 10–23 April 1999
  • Perceiving the Forest: Early India, Paper in the journal, Studies in History, 2001; doi:10.1177/025764300101700101
  • Role of the Army in the Exercise of Power, Essay in Army and Power in the Ancient World, 2002; Franz Steiner Verlag, ISBN 978-3-515-08197-9
  • The Puranas: Heresy and the Vamsanucarita", Essay in Ancient to Modern: Religion, Power and Community in India, 2009; OUP, ISBN 978-0-19-569662-2
  • Rāyā Asoko from Kanaganahalli: Some Thoughts, Essay in Airavati, Chennai, 2008;
  • Was there Historical Writing in Early India?, Essay in Knowing India, 2011; Yoda Press, ISBN 978-93-80403-03-8


ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. ↑ Singh, Nandita (2 January 2019). "Why is Karan Thapar complaining? His dynasty holds a key to Lutyens' Delhi". The Print. Retrieved 2 April 2019.
  2. ↑ "Romila Thapar". Penguin India. Retrieved 12 December 2014.
  3. ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2012-06-04. Retrieved 2012-10-22. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  4. ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2006-06-26. Retrieved 2012-10-22. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  5. ↑ "The Rediff Interview/ Romila Thapar". Rediff. 4 February 1999.
  6. ↑ Chaudhry, D.R. (28 April 2002). "Critiques galore!". The Tribune. Retrieved 7 April 2009.
  7. ↑ "Hating Romila Thapar". 2003. Archived from the original on 3 ਸਤੰਬਰ 2014. Retrieved 3 September 2014. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  8. ↑ Mukherji, Mridula; Mukherji, Aditya, eds. (2002). Communalisation of Education: The history textbook controversy (PDF). New Delhi: Delhi Historians' Group.
  9. ↑ Thapar, Romila (9 December 2001). "Propaganda as history won't sell". Hindustan Times.
  10. ↑ "Communalisation of Education: Fighting history's textbook war". Indian Express. 28 January 2002. Retrieved 7 April 2009.
  11. ↑ Thapar, Romila (28 ਫ਼ਰਵਰੀ 2006). "Creationism By Any Other Name ..." Outlook. Archived from the original on 28 ਮਾਰਚ 2008. Retrieved 4 ਅਪਰੈਲ 2007.
  12. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named jnu
  13. ↑ Exile and the Kingdom: Some Thoughts on the Rāmāyana. OCLC 7135323.
  14. ↑ Thapar, Romila. "Dissent in the Early Indian Tradition". Google Books. Retrieved 11 December 2014.
  15. ↑ Thapar, Romila; Mukhia, Harbans; Chandra, Bipan (1969). "Communalism and the Writing of Indian History". Google Books. Retrieved 11 December 2014.

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ

ਸੋਧੋ
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਰੋਮਿਲਾ_ਥਾਪਰ&oldid=702937" ਤੋਂ ਲਿਆ