ਰੋਹਿਨੀ ਨੀਲੇਕਣੀ (ਜਨਮ 1960) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਹੈ।[1] ਉਹ ਅਰਘਿਆਮ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ, ਇੱਕ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਜੋ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 2001 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[2][3] ਉਹ ਅਕਸ਼ਰਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ।[4] ਨੀਲੇਕਣੀ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ, EkStep ਦੇ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।[5][6]

ਰੋਹਿਨੀ ਨੀਲੇਕਣੀ
ਜਨਵਰੀ 2013 ਵਿੱਚ ਰੋਹਿਣੀ ਨੀਲੇਕਣੀ
ਜਨਮ1960
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਭਾਰਤੀ
ਹੋਰ ਨਾਮਨੋਨੀ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰਏਲਫਿੰਸਟਨ ਕਾਲਜ
ਸੈਂਟ. ਜ਼ੇਵੀਅਰਜ਼ ਕਾਲਜ, ਮੁੰਬਈ
ਪੇਸ਼ਾਲੇਖਕ, ਪਰਉਪਕਾਰੀ, ਅਤੇ ਅਰਘਯਮ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਚੇਅਰਪਰਸਨ
ਸੰਗਠਨਇਨਫੋਸਿਸ, ਅਰਘਯਮ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ, ਅਕਸ਼ਰਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ, ਪ੍ਰਥਮ ਬੁਕਸ, ਏਕਸਟੈਪ
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮStillborn (1998)
ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨUncommon Ground (NDTV)
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀਨੰਦਨ ਨੀਲੇਕਣੀ
ਵੈੱਬਸਾਈਟOfficial website

ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ

ਰੋਹਿਣੀ ਮੁੰਬਈ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੱਧ-ਵਰਗੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਐਲਫਿੰਸਟਨ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਫ੍ਰੈਂਚ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।[7]

ਕਰੀਅਰ ਅਤੇ ਕੰਮ ਸੋਧੋ

ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰੋਹਿਣੀ ਨੇ 1980 ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਬੰਦ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਬੰਬੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੰਡੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਲਈ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[4]

1998 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ, ਸਟੀਲਬੋਰਨ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਪੈਂਗੁਇਨ ਬੁਕਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਟਿਲਬੋਰਨ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਥ੍ਰਿਲਰ ਨਾਵਲ ਸੀ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[6] ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਬਾਲ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਸ੍ਰਿੰਗੇਰੀ ਸੀਰੀਜ਼, ਪ੍ਰਥਮ ਬੁੱਕਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ, ਜੋ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਉਸਨੇ 2004 ਵਿੱਚ ਸਹਿ-ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।[6]

 
ਕੇਂਦਰੀ ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰੀ, ਜੈਰਾਮ ਰਮੇਸ਼ 28 ਸਤੰਬਰ, 2012 ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਵੱਛਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ 'ਨਿਰਮਲ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ' ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ। ਅਦਾਕਾਰਾ ਵਿਦਿਆ ਬਾਲਨ ਅਤੇ ਰੋਹਿਨੀ ਨੀਲੇਕਣੀ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।

ਉਸਦੀ ਦੂਜੀ ਕਿਤਾਬ, ਅਨਕੌਮਨ ਗਰਾਊਂਡ, 2008 ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਨਾਮ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਟੀਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਐਂਕਰ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਗਲਪ ਰਚਨਾ। Uncommon Ground ਵੀ 2011 ਵਿੱਚ ਪੈਂਗੁਇਨ ਬੁਕਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[8][6] 2001 ਵਿੱਚ, ਰੋਹਿਣੀ ਨੀਲੇਕਣੀ ਨੇ ਅਰਘਿਆਮ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਜੋ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਨਿੱਜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੁਆਰਾ ਫੰਡ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[4]

ਨੀਲੇਕਣੀ ਅਸ਼ੋਕਾ ਟਰੱਸਟ ਫਾਰ ਰਿਸਰਚ ਇਨ ਈਕੋਲੋਜੀ ਐਂਡ ਦਿ ਐਨਵਾਇਰਮੈਂਟ (ਏ.ਟੀ.ਆਰ.ਈ.ਈ.) ਦੇ ਬੋਰਡ ਆਫ ਟਰੱਸਟੀਜ਼ ਵਿਚ ਹਨ। [9] ਉਹ ਮਈ 2012 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਿਤਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਘੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।[10] ਜੁਲਾਈ 2011 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੰਪਟਰੋਲਰ ਅਤੇ ਆਡੀਟਰ ਜਨਰਲ ਦੇ ਆਡਿਟ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬੋਰਡ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[11] ਉਸ ਨੂੰ 2017 ਵਿੱਚ ਅਮੈਰੀਕਨ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਆਨਰੇਰੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[12]

ਉਸਨੇ ਸਤੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ ਅਰਘਿਆਮ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਲੈ ਲਈ।[13]

ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸੋਧੋ

ਸਾਲ ਸਿਰਲੇਖ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਹਾਊਸ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਿਆਰੀ ਕਿਤਾਬ ਨੰਬਰ
1998 ਸਟੀਲਬੋਰਨ ਪੈਂਗੁਇਨ ਇੰਡੀਆ
2011 ਅਨਕੋਮਨ ਗਰਾਉਂਡ ਪੈਂਗੁਇਨ ਇੰਡੀਆ
2020 ਦ ਹੰਗਰੀ ਲਿਟਲ ਸਕਾਈ ਮਾਨਸਤਰ ਜਗਰਨਾਟ ਕਿਤਾਬਾਂ
2022 ਸਮਾਜ, ਸਰਕਾਰ, ਬਜ਼ਾਰ: ਇੱਕ ਨਾਗਰਿਕ-ਪਹਿਲੀ ਪਹੁੰਚ ਧਾਰਨਾ ਪ੍ਰੈਸ

Philanthropy ਸੋਧੋ

ਨੀਲੇਕਣੀ ਇੱਕ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਸ਼ੋਕਾ ਟਰੱਸਟ ਫਾਰ ਰਿਸਰਚ ਇਨ ਈਕੋਲੋਜੀ ਐਂਡ ਦਿ ਐਨਵਾਇਰਮੈਂਟ (ਏਟੀਆਰਈਈ) ਨੂੰ 50 ਕਰੋੜ ਦੇਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।[14] ਦਸੰਬਰ 2013 ਵਿੱਚ, ਰੋਹਿਣੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ, ਨੰਦਨ ਨੀਲੇਕਣੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਭਾਰਤ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਉਂਸਿਲ ਆਫ਼ ਅਪਲਾਈਡ ਇਕਨਾਮਿਕ ਰਿਸਰਚ ਨੂੰ 50 ਕਰੋੜ ਦਾਨ ਕੀਤੇ।[15] ਅਗਸਤ 2013 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਲਗਭਗ 164 ਕਰੋੜ ਜੁਟਾਉਣ ਲਈ ਇਨਫੋਸਿਸ ਵਿੱਚ 5.77 ਲੱਖ ਸ਼ੇਅਰ ਵੇਚੇ।[16] ਉਸਨੂੰ 2010 ਅਤੇ 2014 ਵਿੱਚ ਫੋਰਬਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੁਆਰਾ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਹੀਰੋਜ਼ ਆਫ਼ ਫਿਲਨਥਰੋਪੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਾਮਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[17][18] ਉਹ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ, ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ, ਸੁਤੰਤਰ ਮੀਡੀਆ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਲਗਭਗ 80 ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।[19] ਉਸਨੇ ਮਾਰਚ 2022 ਵਿੱਚ ਫੋਰਬਸ ਇੰਡੀਆ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਅਵਾਰਡਸ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਗਰਾਸਰੂਟਸ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ।[19] ਉਸਨੇ ਐਸੋਸੀਏਟਿਡ ਚੈਂਬਰਜ਼ ਆਫ ਕਾਮਰਸ ਐਂਡ ਇੰਡਸਟਰੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਐਸੋਚੈਮ) ਤੋਂ ਸਾਲ 2020-21 ਦਾ ਫਿਲੈਂਥਰੋਪਿਸਟ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[20]

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ

ਰੋਹਿਣੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਨੰਦਨ ਨੀਲੇਕਣੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ 1977 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੁਇਜ਼ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਇਸ ਜੋੜੇ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹਨ, ਜਾਹਨਵੀ ਅਤੇ ਨਿਹਾਰ।[21]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. Kallury, Kruttika (24 January 2011). "The fountain heads". India Today.
  2. "Woman of 2013 - Rohini Nilekani: One of India's best-known philanthropists". The Economic Times. 5 January 2014.
  3. "ET Women's Forum: Kiran Nadar, Rohini Nilekani, Dipali Goenka battled sexism, prejudice to stay on top". The Economic Times. 11 February 2019.
  4. 4.0 4.1 4.2 Belle, Nithin (11 December 2011). "Hosting dialogues between unlike groups of people". Khaleej Times.
  5. Goyal, Malini; Aravind, Indulekha (12 July 2015). "Nandan & Rohini Nilekani's 'world of good': How they are working on community-minded projects like EkStep". The Economic Times.
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 "Balancing Act: How Rohini Nilekani juggled motherhood and career pressures". CNBC TV18. 28 September 2019."Balancing Act: How Rohini Nilekani juggled motherhood and career pressures". CNBC TV18. 28 September 2019.
  7. Banerjee, Soumyadipta. "'I carry the spirit of Mumbai in myself'". DNA India.
  8. "Rohini Nilekani's book launched". Deccan Herald. 14 October 2011.
  9. "Boards". atree.org. Archived from the original on 11 ਮਈ 2020. Retrieved 25 April 2020.
  10. Nigam, Aditi (8 May 2012). "Competition panel sets up eminent persons advisory group". The Hindu Business Line.
  11. "New audit advisory board for CAG". The Hindu. 23 July 2011.
  12. Albanese Jr., Giovanni (19 April 2017). "Accomplished Scholars Elected New Members of American Academy of Arts and Sciences". India West. Archived from the original on 19 April 2017.
  13. "Arghyam announces Rohini Nilekani's retirement; Sunita Nadhamuni to succeed from Oct 1". The Economic Times. 28 June 2021.
  14. "Rohini Nilekani pledges ₹50 cr. to ATREE". The Hindu (in Indian English). Special Correspondent. 2021-04-12. ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-04-30.{{cite news}}: CS1 maint: others (link)
  15. "Nilekani couple gifts Rs 50 cr to NCAER". The Hindu Business Line. 18 December 2013.
  16. "Rohini Nilekani sells Infosys shares, raises '163 cr for charity". Livemint. 3 August 2013.
  17. "Asia's Heroes Of Philanthropy". Forbes Magazine. 8 March 2010.
  18. "4 Indians make it to the Forbes Asia philanthropy list". Rediff.com. 27 June 2014.
  19. 19.0 19.1 Shekhar, Divya J (25 March 2022). "Indian philanthropists need to become bolder, lead with trust, look for new areas to fund: Rohini Nilekani". Forbes India.
  20. "ASSOCHAM's 10th Responsible Organisation Excellence Awards 2020-21". ASSOCHAM. 16 Mar 2022.
  21. "How Nilekani's children reacted to half their inheritance being donated". The Economic Times. 23 November 2017.