ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਲੈਂਗਟਾਂਗ

ਲੰਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਉੱਤਰ-ਮੱਧ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਘਾਟੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਰੂਟਾਂ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਤਾਰਿਆਂ ਵਾਲੀ ਰਾਤ
ਲੰਗਟਾਂਗ ਪਿੰਡ 2015 ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਤੋਦੇ ਨਾਲ ਤਬਾਹ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਗੋਸਾਈਂ ਕੁੰਡਾ ਝੀਲ
ਕਿੰਜਿਨ ਗੋਮਪਾ

ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਸੋਧੋ

ਲੰਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਬਾਗਮਤੀ ਸੂਬੇ ਦੇ ਰਸੁਵਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਕਾਠਮੰਡੂ ਘਾਟੀ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ 80 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ, ਇਹ ਘਾਟੀ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਚੀਨ ਦੇ ਤਿੱਬਤ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। 2015 ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, 668 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਲੰਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।[1]

ਈਕੋਲੋਜੀ ਸੋਧੋ

ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸਬਟ੍ਰੋਪਿਕਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਲਪਾਈਨ ਤੱਕ, ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਲਵਾਯੂ ਖੇਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[2] ਪਾਰਕ ਦਾ ਲਗਭਗ 25% ਜੰਗਲ ਹੈ। ਰੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਤਝੜ ਵਾਲਾ ਓਕ ਅਤੇ ਮੈਪਲ, ਪਾਈਨ ਵਰਗੇ ਸਦਾਬਹਾਰ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਰੋਡੋਡੇਂਡਰਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਕਾਲਾ ਰਿੱਛ, ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਤਾਹਰ, ਅਸਮ ਮਕਾਕ, ਸਨੋ ਚੀਤਾ, ਯਾਕ, ਲਾਲ ਪਾਂਡਾ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ 250 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[3]

ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਸੋਧੋ

ਆਪਸ ਵਿੱਚ, ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਵਾਸੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ 'ਲਾਂਗਟਾਂਗਪਾ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿੱਬਤੀ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਤਿੱਬਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਕੀਰੋਂਗ, ਦੱਖਣੀ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਤਿੱਬਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਲੈਂਗਟਾਂਗਪਾ ਪਹਾੜ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਲਿਰੁੰਗ ਨੂੰ ਆਪਣਾ 'ਯੂ-ਲਾਹ', ਆਪਣਾ ਸਥਾਨਕ ਦੇਸ਼ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਜ ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਵਿੱਚ, ਲੰਗਟਾਂਗਪਾ ਨੂੰ ਤਮਾਂਗ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[4] ਲੰਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਬੇਯੂਲ ਦਾਗਮ ਨਾਮਗੋ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਪਦਮਸੰਭਵ ਦੁਆਰਾ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਲੁਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਘਾਟੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[5]

ਆਰਥਿਕਤਾ ਸੋਧੋ

ਲੈਂਗਟਾਂਗਪਾਸ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਉਪਜੀਵਕਾ ਐਗਰੋਪਾਸਟੋਰਲਿਜ਼ਮ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ।[6][7] 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਮੱਧ ਤੋਂ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਰੋਤ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।[8][9] ਸਵਿਸ ਪਨੀਰ ਬਣਾਉਣਾ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵਰਨਰ ਸ਼ੁਲਥੇਸ ਦੁਆਰਾ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਵਿਸ ਪਨੀਰ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਉਤਪਾਦ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਅੱਜ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ।[10]

ਪਹੁੰਚ ਸੋਧੋ

ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਮੋਟਰ ਮਾਰਗ ਸ਼ਿਆਫਰੂਬੇਸੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੈਰ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਾਰ ਵੀ ਹੈ। ਕਾਠਮੰਡੂ ਤੋਂ ਸ਼ਿਆਫਰੂਬੇਸੀ ਦੀ ਦੂਰੀ 80 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਪਰ ਸੜਕ ਦੀ ਖਰਾਬ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ, ਕਾਠਮੰਡੂ ਤੋਂ ਸ਼ਿਆਫਰੂਬੇਸੀ ਤੱਕ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 6-8 ਘੰਟੇ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[11] ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਲਈ, ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਕੋਲ TIMS ਪਰਮਿਟ ਅਤੇ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਪਰਮਿਟ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[12]

ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਸੋਧੋ

ਲੰਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਟ੍ਰੈਕ, ਸ਼ਿਆਫਰੂਬੇਸੀ ਤੋਂ ਕਯਾਨਜਿਨ ਗੁੰਬਾ ਅਤੇ ਪਿੱਛੇ, ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਸਰਕਟ ਅਤੇ ਐਵਰੈਸਟ ਬੇਸ ਕੈਂਪ ਟ੍ਰੈਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟ੍ਰੈਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[13] ਇੱਥੇ ਕਈ ਟ੍ਰੈਕ ਹਨ ਜੋ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਨੇੜਲੀਆਂ ਵਾਦੀਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ,[14] ਜਿਵੇਂ ਹੇਲੰਬੂ ਘਾਟੀ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਟ੍ਰੈਕਾਂ ਵਿੱਚ, ਕੋਈ ਸਥਾਨਕ 'ਚਾਹ-ਹਾਊਸਾਂ' ਵਿੱਚ ਠਹਿਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਘਾਟੀ ਦੇ ਲਗਭਗ ਹਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੁਢਲੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। 2000 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ, ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਨੂੰ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਹਾਈਕਰ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਨਹਾਉਣ ਜਾ ਸਕਣ। ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਈ ਪਹਾੜ-ਚੜਾਈ ਵਿਕਲਪ ਉਪਲਬਧ ਹਨ, ਲਗਭਗ 5,000 ਮੀਟਰ ਉੱਚੀਆਂ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਆਸਾਨ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਯਾਨਜਿਨ ਰੀ ਅਤੇ ਸੇਰਗੋ ਰੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਚੋਟੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੋਰਜੇ ਲਾਕਪਾ ਅਤੇ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਲਿਰੁੰਗ।[15][16]

2015 ਨੇਪਾਲ ਭੂਚਾਲ ਸੋਧੋ

ਅਪ੍ਰੈਲ 2015 ਦੇ ਨੇਪਾਲ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਭਾਰੀ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਤੋਦੇ ਕਾਰਨ ਲੰਗਟਾਂਗ ਪਿੰਡ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ (1 ਇਮਾਰਤ ਬਚ ਗਈ ਸੀ)। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 310 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 176 ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਨਿਵਾਸੀ, 80 ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਅਤੇ 10 ਫੌਜੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਸ਼ਾਂ ਕਦੇ ਬਰਾਮਦ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ।[17] ਉੱਪਰੀ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਪਿੰਡ ਵੀ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਏ।[18] ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਵਾਲੇ ਲੰਗਟਾਂਗਪਾ ਨੂੰ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਰਾਹੀਂ ਕਾਠਮੰਡੂ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਸਵਯੰਭੂ ਨੇੜੇ ਯੈਲੋ ਗੁੰਬਾ ਵਿਖੇ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਕੈਂਪ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[19] ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੈਂਗਟਾਂਗਪਾ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ, ਅਤੇ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਮਾਤਰਾ ਪੂਰੀ ਹੋ ਗਈ।[20] 2018 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੱਕ, ਕਿਆਨਜਿਨ ਗੋਮਪਾ ਵਿਖੇ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣਾ ਗੋਮਪਾ, ਜੋ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[21] ਕਯਾਨਜਿਨ ਗੋਮਪਾ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਵਿਸ-ਪਨੀਰ ਫੈਕਟਰੀ ਵੀ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਦੁਬਾਰਾ ਉਸਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਚਾਲੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।[10]

ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ ਸੋਧੋ

2010 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਲੈਂਗਟਾਂਗਪਾਸ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੁਦਰਤੀ ਝਰਨੇ ਸੁੱਕ ਗਏ ਹਨ।[10] ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਦੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਨਵ-ਜਨਕ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਹੈ।[22] ਅੰਤਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ICIMOD ਲੰਗਟਾਂਗ ਘਾਟੀ ਅਤੇ ਯਾਲਾ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਕ੍ਰਾਇਓਸਫੇਰਿਕ ਖੋਜ ਕਰਦੀ ਹੈ।[23][24][25]

ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਹਿਮਾਲ ਸੋਧੋ

ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਹਿਮਾਲ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਲੜੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:[26]

ਪੀਕ ਉਚਾਈ
ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਲਿਰੁੰਗ 7,234 m (23,734 ft)
ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਰੀ 7,205 m (23,638 ft)
ਦੋਰਜੇ ਲਕਪਾ 6,966 m (22,854 ft)
ਲੋਏਨਪੋ ਗੈਂਗ 6,979 m (22,897 ft)
ਚਾਂਗਬੂ 6,781 m (22,247 ft)
ਯਾਂਸਾ ਤਸੇਂਜੀ 6,690 m (21,950 ft)
ਕਿਊੰਗਾ ਰੀ 6,601 m (21,657 ft)
ਕੁੱਤੇਪਾਚੇ 6,562 m (21,529 ft)
ਲੰਗਸ਼ੀਸ਼ਾ ਰੀ 6,427 m (21,086 ft)
ਗੰਗਚੇਨਪੋ 6,387 m (20,955 ft)
ਮੋਰੀਮੋਟੋ 6,150 m (20,180 ft)
ਤਸੋਗਾਕਾ 5,846 m (19,180 ft)
ਯਾਲਾ ਪੀਕ 5,520 m (18,110 ft)
 
ਲੈਂਗਟਾਂਗ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਚੇਰਕੁਰੀ ਵਿਊ ਪੁਆਇੰਟ
 
Panoramic view of Gosainkunda lake

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. ↑ "Langtang Valley Assessment - Langtang Valley, May 2015" (PDF). Retrieved August 6, 2022.
  2. ↑ "Flora and Fauna in Langtang national park". Ministry of Forest and Environment, Government of Nepal. Archived from the original on 2020-02-21. Retrieved 2023-01-31. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  3. ↑ "Faunal Diversity". dnpwc.gov.np. Retrieved 2021-12-23.
  4. ↑ Lim, Francis Khek Gee (2008). Imagining the Good Life: Negotiating Culture and Development in Nepal Himalaya (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). BRILL. p. 19. ISBN 978-90-474-4337-7.
  5. ↑ "Langtang". Nekhor (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-08-06.
  6. ↑ McVeigh, Colleen (2004). "Himalayan Herding is Alive and Well: The Economics of Pastoralism in the Langtang Valley". Nomadic Peoples. 8 (2): 107–124. doi:10.3167/082279404780446023. ISSN 0822-7942. JSTOR 43123727.
  7. ↑ Aryal, Suman; Maraseni, Tek Narayan; Cockfield, Geoff (2014-07-01). "Sustainability of transhumance grazing systems under socio-economic threats in Langtang, Nepal". Journal of Mountain Science (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 11 (4): 1023–1034. doi:10.1007/s11629-013-2684-7. ISSN 1993-0321.
  8. ↑ Lim, Francis Khek Ghee (2007). "Hotels as sites of power: tourism, status, and politics in Nepal Himalaya". Journal of the Royal Anthropological Institute. 13 (3): 721–738. doi:10.1111/j.1467-9655.2007.00452.x. Archived from the original on 2022-11-23. Retrieved 2023-01-31.
  9. ↑ Kunwar, Ramesh Raj; Aryal, Dev Raj; Karki, Neeru (2019-04-19). "Dark Tourism: A Preliminary Study of Barpak and Langtang as Seismic Memorial Sites of Nepal". Journal of Tourism and Hospitality Education (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 9: 88–136. doi:10.3126/jthe.v9i0.23683. ISSN 2467-9550.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 Tamang, Gyalbu. "The story of Langtang cheese" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-08-06.
  11. ↑ "Kathmandu to Syabrubesi - Best Routes & Travel Advice". kimkim (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-08-06.
  12. ↑ "Permits Required for a Langtang Trek". www.magicalnepal.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-08-06.
  13. ↑ "Top 5 major highlights of Langtang Valley Trek - Trek to Langtang". 17 February 2020.
  14. ↑ "The Best Langtang Treks - Horizon Guides". horizonguides.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-08-06.
  15. ↑ Hatch, Robert (2015-07-13). "Kyanjin Ri– The Highpoint of the Langtang Trek". HimalayanWonders.Com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-08-06.
  16. ↑ "Langtang Heli-Trek and Climb". Mountain Madness (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2022-06-25. Retrieved 2022-08-06.
  17. ↑ eberger (2015-09-28). "An Oral History of Langtang, Destroyed by the Nepal Earthquake". Outside Online (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-08-07.
  18. ↑ "Impact of Nepal Earthquake 2015 on Langthang Valley". ICIMOD (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2015-05-15. Retrieved 2022-08-07.
  19. ↑ Pandey, Abhimanyu (May 11, 2015). "To another valley". Retrieved August 3, 2022.
  20. ↑ Thapa, Rabi (June 25, 2016). "Langtang the terrible, Langtang the beautiful". Retrieved August 3, 2022.
  21. ↑ Lord, Austin (April 25, 2020). "The courage and endurance of the Langtangpa". Retrieved August 3, 2022.
  22. ↑ Wijngaard, René R.; Steiner, Jakob F.; Kraaijenbrink, Philip D. A.; Klug, Christoph; Adhikari, Surendra; Banerjee, Argha; Pellicciotti, Francesca; van Beek, Ludovicus P. H.; Bierkens, Marc F. P. (2019). "Modeling the Response of the Langtang Glacier and the Hintereisferner to a Changing Climate Since the Little Ice Age". Frontiers in Earth Science. 7. doi:10.3389/feart.2019.00143. ISSN 2296-6463.
  23. ↑ "Reviving the Science in Langtang Valley". ICIMOD (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2015-11-17. Retrieved 2022-08-06.
  24. ↑ "Cryosphere research expedition to Langtang Valley, Rasuwa". ICIMOD (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-08-06.
  25. ↑ "Comprehensive community-led risk assessment and management in Langtang valley". ICIMOD (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-08-06.
  26. ↑ Carter, H. A. (1985). "Classification of the Himalaya" (PDF). American Alpine Journal. 27 (59): 109–141.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਲੈਂਗਟਾਂਗ&oldid=743009" ਤੋਂ ਲਿਆ