ਵਾਸੂਦੇਵਾ ਸ਼ਰਨ ਆਗਰਾਵਾਲਾ
ਵਾਸੂਦੇਵਾ ਸ਼ਰਨ ਆਗਰਾਵਾਲਾ (1904 – 1966), ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ, ਅੰਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਅਜਾਇਬ-ਵਿਗਿਆਨ, ਅਤੇ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ।[4] ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਾਰਤਕ ਟਿੱਪਣੀ ਪਦਮਾਵਤ ਸੰਜੀਵਨੀ ਵਿਆਖਿਆ ਲਈ 1956 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।[5] ਉਹ ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਅਤੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ।[4]
ਵਾਸੂਦੇਵਾ ਸ਼ਰਨ ਆਗਰਾਵਾਲਾ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 7 ਅਗਸਤ 1904[1] ਮੇਰਠ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ |
| ਮੌਤ | 27 ਜੁਲਾਈ 1966 (ਉਮਰ 61)[1] ਵਾਰਾਣਸੀ |
| ਕਿੱਤਾ | ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ, ਅੰਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਅਜਾਇਬ-ਵਿਗਿਆਨ, ਅਤੇ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ। [2] |
| ਭਾਸ਼ਾ | ਹਿੰਦੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ। [3] |
| ਸਿੱਖਿਆ | ਐਮ.ਏ. (ਲਖਨਊ) 1929; ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. (ਲਖਨਊ) 1941; ਡੀ.ਲਿਟ. (ਲਖਨਊ) 1946. (ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਸਲਾਹਕਾਰ ਰਾਧਾ ਕੁਮੁਦ ਮੁਖਰਜੀ)[1] |
| ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | 1933–1966 |
| ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਵਾਰਡ | ਪਦਮਾਵਤ ਸੰਜੀਵਨੀ ਵਿਆਖਿਆ 'ਤੇ ਵਾਰਤਕ ਟਿੱਪਣੀ ਲਈ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ 1956 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ |
ਜੀਵਨੀ
ਸੋਧੋਅਗਰਾਵਾਲਾ ਦਾ ਜਨਮ 7 ਅਗਸਤ 1904 ਨੂੰ ਮੇਰਠ ਜ਼ਿਲੇ, ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤਾ, ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ (ਆਰਟਸ) ਅਤੇ ਬੀਏ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਲਈਆਂ, 1929 ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਐਮ.ਏ. ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 1941 ਵਿਚ ਲਖਨਊ ਵਿਖੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਅਤੇ 1946 ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਵਿਖੇ ਡੀ.ਲਿਟ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।[4] 1953 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਪੀ.ਐੱਚ.ਡੀ. ਅਤੇ ਡੀ.ਲਿਟ. ਖੋਜ ਨੂੰ ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪਾਣਿਨੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣਿਨੀ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 'ਤੇ ਕੰਮ, ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4]
ਉਹ 1931 ਵਿੱਚ ਮਥੁਰਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਾ ਕਿਊਰੇਟਰ ਬਣ ਗਿਆ, ਆਪਣੀ ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਐਮ.ਏ. ਤੋਂ ਬਾਅਦ; 1940 ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਯੂ.ਪੀ. ਸਟੇਟ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ; 1946 ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਪਰਡੈਂਟ। 1951 ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਲਾ ਅਤੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਬੀ.ਐਚ.ਯੂ. ਚਲੇ ਗਏ।[4]
ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਕੰਮ
ਸੋਧੋ- ਕਲਾ ਆਉਰਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ, ਇਲਾਹਾਬਾਦ : ਸਾਹਿਤ ਭਵਨ ਲਿਮਿਟੇਡ, 1952।
- ਭਾਰਤ ਪਾਣਿਨੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਅਸ਼ਟਾਧਿਆਈ, ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਮੱਗਰੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ : ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, 1953
- ਪਦਮਾਵਤ ਸੰਜੀਵਨੀ ਵਖਿਆ, 1955।[6]
- ਦੇਵੀ-ਮਹਾਤਮਯਮ = ਮਹਾਨ ਦੇਵੀ ਦੀ ਮਹਿਮਾ, ਵਾਰਾਣਸੀ: ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਾਸ਼ੀਰਾਜ ਟਰੱਸਟ, 1963।
- ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵਿਭਾਗ, ਸੂਚਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਮੰਤਰਾਲਾ, 1964।
- ਸਟੱਡੀਜ਼ ਇਨ ਇੰਡੀਅਨ ਆਰਟ, ਵਾਰਾਣਸੀ: ਵਿਸ਼ਵਵਿਦਿਆਲਿਆ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, 1965।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 1.2 Vatsyayan 1994, p. 8.
- ↑ Vatsyayan 1994, pp. 9–10.
- ↑ Vatsyayan 1994, pp. 8–10.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Vatsyayan 1994.
- ↑ "AKADEMI AWARDS (1955-2019)". Sahitya Akademi. Retrieved 5 December 2020.
- ↑ Agarwal, Vasudev Sharan (September 2007). Padmavaat (mool Evam Sanjeev Vyakhya) (in ਹਿੰਦੀ). Lokbharati Prakashan. ISBN 978-81-8031-110-9. Retrieved 5 December 2020.
ਕੰਮ ਦਾ ਹਵਾਲਾ
ਸੋਧੋ- "AKADEMI AWARDS (1955-2019)". Sahitya Akademi. Retrieved 5 December 2020.
- Vatsyayan, Kapila (1994). "Ācārya Vāsudevajī". Prof. Vasudeva Saran Agrawala: a bibliographic survey of his published works (PDF). New Delhi: Indira Gandhi National Centre for the Arts. pp. 7–11.