ਵਿਜਿਆਨਗਰਾਮ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਕੁਮਾਰ
ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਸਰ ਪੂਸਾਪਤੀ ਵਿਜੈ ਆਨੰਦ ਗਜਾਪਤੀ ਰਾਜੂ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Pusapati Vijay Ananda Gajapathi Raju; 28 ਦਸੰਬਰ 1905 - 2 ਦਸੰਬਰ 1965), ਵਿਜੀਅਨਗਰਾਮ ਜਾਂ ਵਿਜ਼ੀ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਕੁਮਾਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟਰ, ਕ੍ਰਿਕਟ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੇਤਾ ਸਨ।[1]
ਬਚਪਨ
ਸੋਧੋਵਿਜ਼ੀਅਨਗਰਾਮ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ, ਪੂਜਾਪਤੀ ਵਿਜੇ ਰਾਮ ਗਜਾਪਤੀ ਰਾਜੂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਮਹਾਰਾਜਕੁਮਾਰ (ਰਾਜਕੁਮਾਰ) ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਆਇਆ ਹੈ. 1922 ਵਿਚ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਰਾਜਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵਿਜ਼ੀ ਬਨਾਰਸ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਸਨੇ ਕਾਸ਼ੀਪੁਰ ਦੇ ਜ਼ਮੀਂਦਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਦੀ ਵੱਡੀ ਧੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।[2]
ਉਹ ਅਜਮੇਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਿੰਸਜ਼ ਕਾਲਜ ( ਮੇਯੋ ਕਾਲਜ ) ਅਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਹੈਲੀਬਰੀ ਅਤੇ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਸਰਵਿਸ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਉਸਨੇ ਟੈਨਿਸ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਨਿਹਾਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਵੀ ਸੀ।
ਕਰੀਅਰ
ਸੋਧੋਵਿਜ਼ੀ ਨੇ 1926 ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਵਿਚ ਇਕ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਐਮ ਸੀ ਸੀ ਨੇ 1930–31 ਵਿਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੌਰਾ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਇਕ ਟੀਮ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸਿਲੋਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਟੀਮ ਲਈ ਜੈਕ ਹੌਬਜ਼ ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ ਸ਼ੁਕਲਿਫ ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਫਲ ਰਿਹਾ, ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਾਰਨਾਮਾ ਕਿਉਂਕਿ ਹੌਬਜ਼ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਅਜਿਹੇ ਟੂਰਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਵਿਜ਼ੀ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਲਰੀ ਕਾਂਸਟੇਨਟਾਈਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਲੈ ਆਇਆ। ਉਹ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਅਲੀ ਨੂੰ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਲਈ ਬਨਾਰਸ ਲੈ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ।[3] “ਅਗਰ ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਸਰ ਹੋਰਾਟਿਓ ਮਾਨ, ਜਾਂ ਵੀਹਵੀਂ ਵਿਚ ਸਰ ਜੂਲੀਅਨ ਕਾਨ ਵਾਂਗ,” ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਦਾ ਹੋਇਆ, “ਜੇ ਵਿੱਜ਼ੀ ਅਜਿਹੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਪ੍ਰਾਯੋਜਕ ਹੋਣ‘ ਤੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ, ”ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣਾ ਸੀ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਚ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ। ਪਰ ਉਹ ਮਹਾਨ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਬਣਨ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਨਾਲ ਖਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।"
1930–31 ਦੌਰੇ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਵਿਜ਼ੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਚ ਜਗ੍ਹਾ ਦਿੱਤੀ ਜੋ ਪਟਿਆਲੇ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲਗਭਗ, ਪਟਿਆਲਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਾਈਸਰੌਏ, ਲਾਰਡ ਵਿਲਿੰਗਡਨ ਦੇ ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਵਿਜ਼ੀ, ਵਾਈਸਰਾਇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਫਿਰੋਜ਼ ਸ਼ਾਹ ਕੋਟਲਾ ਗਰਾਉਂਡ ਵਿੱਚ ਵਿਸਰੋਏ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਇੱਕ ਮੰਡਪ ਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ 1934 ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਸੋਨੇ ਦੀ 'ਵਿਲਿੰਗਡਨ ਟਰਾਫੀ' ਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਪਟਿਆਲੇ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ।
ਉਸਦੀ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਿੱਤਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕਾਬਲੀਅਤ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਤੀਹਵਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਪੰਜਾਹ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ, ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਚਾਲੀ ਹਜ਼ਾਰ, 1932 ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੌਰੇ ਲਈ ਅਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੌਰੇ ਲਈ 'ਡਿਪਟੀ ਉਪ ਕਪਤਾਨ' ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਫਾਰਮ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਿਆ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Royalty on the cricket field". International Cricket Council. Retrieved 18 May 2018.
- ↑ Vizzy's genealogy Archived 2018-10-26 at the Wayback Machine. from Indian Princely States
- ↑ Mihir Bose, A History of Indian Cricket, Andre Deutsch Ltd (1990), p.67, ISBN 0-233-98563-8