ਵਿਲਾਰਡ ਲਿਬੀ
ਵਿਲਾਰਡ ਫਰੈਂਕ ਲਿਬੀ (17 ਦਸੰਬਰ, 1908 - 8 ਸਤੰਬਰ, 1980) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਸਰੀਰਕ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ ਜੋ 1949 ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਕਾਰਬਨ ਡੇਟਿੰਗ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ, ਲੀਬੀ ਨੂੰ 1960 ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣ ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੇ ਦੇ 1927 ਦੇ ਰਸਾਇਣ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਸਨੇ 1933 ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਉਸਨੇ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵਿਟੀ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਿਗਰ ਕਾਊਟਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਮੈਨਹੱਟਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀਆਂ ਸਬਸਟਿਊਟਡ ਐਲੋਏ ਮੈਟੀਰੀਅਲਜ਼ (ਐਸਏਐਮ) ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਦੇ ਵੱਧਣ ਲਈ ਵਾਧੂ ਵਿਧੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ।
ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੀਬੀ ਨੇ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਸ਼ਿਪ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਕਾਰਬਨ -14 ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਜੈਵਿਕ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਨੂੰ ਡੇਟਿੰਗ ਕਰਨ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਟ੍ਰਿਟਿਅਮ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡੇਟਿੰਗ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਵਾਈਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। 1950 ਵਿਚ, ਉਹ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਏਈਸੀ) ਦੀ ਜਨਰਲ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ (ਜੀਏਸੀ) ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ 1954 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਇਸਦੇ ਇਕਲੌਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਐਡਵਰਡ ਟੇਲਰ ਦਾ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਬੰਬ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰੈਸ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ, ਐਟਮਜ਼ ਫਾਰ ਪੀਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੀਖਣ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ।
ਲੀਬੀ ਨੇ 1959 ਵਿੱਚ ਏਸੀਈ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਕੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ (ਯੂ.ਸੀ.ਐਲ.ਏ.) ਵਿੱਚ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣਨ ਲਈ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਸੀ, 1976 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤਕ। 1962 ਵਿਚ, ਉਹ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਆਪੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਜੀਓਫਿਜ਼ਿਕਸ ਅਤੇ ਪਲੈਨੇਟਰੀ ਫਿਜ਼ਿਕਸ (ਆਈਜੀਪੀਪੀ) ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣੇ। ਉਸਨੇ 1972 ਵਿੱਚ ਯੂ ਸੀ ਐਲ ਏ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਏਅਰ ਰਿਸੋਰਸ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ
ਸੋਧੋਵਿਲਾਰਡ ਫਰੈਂਕ ਲੀਬੀ ਦਾ ਜਨਮ 17 ਦਸੰਬਰ, 1908 ਨੂੰ ਗ੍ਰਾਂਡ ਵੈਲੀ, ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1] ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ ਸਨ, ਐਲਮਰ ਅਤੇ ਰੇਮੰਡ, ਅਤੇ ਦੋ ਭੈਣਾਂ, ਈਵਾ ਅਤੇ ਐਵਲਿਨ।[2] ਲੀਬੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੋ-ਕਮਰੇ ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਸਕੂਲ ਹਾਊਸ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। [3] ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਲੀਬੀ ਦੇ ਮਾਪੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਸੈਂਟਾ ਰੋਜ਼ਾ ਚਲੇ ਗਏ. [4] ਉਸਨੇ ਸੇਬੇਸਟੋਪੋਲ ਦੇ ਐਨਾਲਿਸ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਸਨੇ 1926 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ।[5][6]
1927 ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ, ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ 1931 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਬੀਐਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪੀਐਚ.ਡੀ. 1933 ਵਿਚ,[1] ਵੈਂਡੇਲ ਮਿਸ਼ੇਲ ਲਤੀਮਰ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ "ਆਮ ਤੱਤ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਮਰੀਅਮ ਅਤੇ ਨਿਓਡੀਮੀਅਮ: ਖੋਜ ਦਾ ਤਰੀਕਾ"[7] ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਡਾਕਟੋਰਲ ਥੀਸਿਸ ਲਿਖਦਾ ਰਿਹਾ।[8] ਜਾਰਜ ਡੀ ਹੇਵੇਸੀ ਅਤੇ ਮੈਕਸ ਪਾਹਲ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਅਲਮਾਰਾ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦੁਆਰਾ ਸਮੈਰੀਅਮ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਆਈਸੋਪੌਪਸ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[9]
ਲੀਬੀ ਨੂੰ 1933 ਵਿੱਚ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੇ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਇੰਸਟ੍ਰਕਟਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1] ਉਹ 1938 ਵਿੱਚ ਉਥੇ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣਿਆ। ਉਸਨੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵਿਟੀ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਗੀਜਰ ਕਾਊਟਰਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 1930 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ।[9] ਉਹ 1941 ਵਿੱਚ ਬਰਕਲੇ ਦੇ ਅਲਫ਼ਾ ਚੀ ਸਿਗਮਾ ਦੇ ਅਧਿਆਇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।[10] ਉਸੇ ਸਾਲ ਉਸਨੂੰ ਗੁਗਨਹਾਈਮ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ,[11] ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।[6]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Willard F. Libby – Biographical". Nobel Foundation. Retrieved December 7, 2014.
- ↑ "Willard F. Libby". Sylent Communications. Retrieved July 26, 2015.
- ↑ Magill 1989.
- ↑ Carey 2006.
- ↑ "Willard F. Libby mural at Analy High School and a close up of the plaque that can be seen at Libby's left shoulder, May 6, 1984". Archived from the original on ਮਾਰਚ 4, 2016. Retrieved July 22, 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 6.0 6.1 "Science: The Philosophers' Stone". Time. August 15, 1955. Retrieved July 22, 2015.
- ↑ Libby, Willard F. (1933). "Radioactivity of ordinary elements, especially samarium and neodymium: method of detection". University of California, Berkeley. Archived from the original on ਜਨਵਰੀ 11, 2020. Retrieved July 22, 2015.
- ↑ "University of California: In Memoriam, 1980 – Willard Frank Libby, Chemistry: Berkeley and Los Angeles". University of California. Retrieved July 22, 2015.
- ↑ 9.0 9.1 Seaborg 1981.
- ↑ "Alpha Chi Sigma". Sigma Chapter. Retrieved July 22, 2015.
- ↑ "Willard F. Libby". John Simon Guggenheim Foundation. Retrieved July 28, 2015.