ਵੀਰ ਰਾਜੇਂਦਰ ਰਿਸ਼ੀ
ਵੀਰ ਰਾਜੇਂਦਰ ਰਿਸ਼ੀ (4 ਜਨਵਰੀ 1917[lower-alpha 1] –1 ਦਸੰਬਰ 2002 [1]) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਅਨੁਵਾਦਕ, ਅਤੇ ਰੋਮਾਨੀ ਅਧਿਐਨ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ।
ਵੀਰ ਰਾਜੇਂਦਰ ਰਿਸ਼ੀ | |
|---|---|
 ਵੀਰ ਰਾਜੇਂਦਰ ਰਿਸ਼ੀ ਇੱਕ ਰਸਮੀ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ | |
| ਜਨਮ | 4 ਜਨਵਰੀ 1917 ਮਕਰਮਪੁਰ, ਪਟਿਆਲਾ ਰਿਆਸਤ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ | 1 ਦਸੰਬਰ 2002 (ਉਮਰ 85) ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਭਾਰਤ |
| ਕਿੱਤਾ |
|
| ਭਾਸ਼ਾ | |
ਰਿਸ਼ੀ ਦਾ ਜਨਮ 4 ਜਨਵਰੀ 1917[lower-alpha 1] ਨੂੰ ਮਕਰਮਪੁਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਜਨਮ ਤੇ ਇਹਨਾ ਦਾ ਨਾਂ ''ਵਲੈਤੀ ਰਾਮ ਰਿਸ਼ੀ'' ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। [1] ਉਸਨੇ 1938 ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ 1948 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਵੀਰ ਰਾਜੇਂਦਰ ਰੱਖ ਲਿਆ। ਉਸਨੇ ਰੂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਕੀਤੀ, ਅਤੇ 1950 ਵਿੱਚ, ਨਾਗਪੁਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਐਮ.ਏ. ਕੀਤੀ। [1]
ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਮਾਸਕੋ (1950–1952) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਸਿੰਗਾਪੁਰ (1962–1965) ਅਤੇ ਲੰਡਨ (1969–1971) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸਦੀ ਰੂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਖਰੁਸ਼ਚੇਵ, ਮਾਰਸ਼ਲ ਬੁਲਗਾਨਿਨ, ਮਾਰਸ਼ਲ ਵੋਰੋਸ਼ੀਲੋਵ, ਮਾਰਸ਼ਲ ਜ਼ਖਾਰੋਵ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਲੈਕਸੀ ਕੋਸੀਗਿਨ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੋਵੀਅਤ ਹਸਤੀਆਂ ਲਈ ਦੁਭਾਸ਼ੀਏ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ। ਉਸਨੇ 1960 ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਡਾ. ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਲਈ ਇੱਕ ਦੁਭਾਸ਼ੀਏ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਰਿਸ਼ੀ 1973 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ।[2]
ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਫਿਰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਰੋਮਾਨੀ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਰੋਮਾ ਦੇ ਜੀਵਨ, ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ 'ਤੇ ਛਮਾਹੀ ਜਰਨਲ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੋਮਾਨੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਆਨਰੇਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਰਿਸ਼ੀ ਨੂੰ 1970 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[3] 1 ਦਸੰਬਰ 2002 ਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ 85 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[1]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Obituary" [ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ]. Rishiroma.info (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2016-01-25.
- ↑ "Romani scholar turns 84" [ਰੋਮਾਨੀ ਵਿਦਵਾਨ 84 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ] (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). ਦ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ. 4 January 2000.
- ↑ "Padma Shri Awardees". Archived from the original on 3 September 2023. Retrieved 17 November 2010.