ਸਰਲਾ ਦੇਵੀ
ਸਰਲਾ ਦੇਵੀ (9 ਅਗਸਤ 1904 - 4 ਅਕਤੂਬਰ 1986) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਕਾਰਕੁਨ, ਨਾਰੀਵਾਦੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁਨ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸੀ। ਉਹ 1921 ਵਿੱਚ ਗ਼ੈਰ-ਸਹਿਯੋਗੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਉੜੀਆ ਔਰਤ ਸੀ। ਉਹ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1936 ਨੂੰ ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੀ ਜਾਣ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਬਣੀ। ਉਹ ਉੜੀਸਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਸਪੀਕਰ ਸੀ, ਕੱਟਕ ਕੋ-ਆਪਰੇਟਿਵ ਬੈਂਕ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਉਤਕਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਸੈਨੇਟ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਉੜੀਆ ਮਹਿਲਾ ਡੈਲੀਗੇਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡਾ. ਐਸ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਕਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਉੜੀਸਾ ਵਲੋਂ ਇਕੋ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸੀ।
ਸਰਲਾ ਦੇਵੀ | |
|---|---|
ସରଳା ଦେବୀ | |
 | |
| ਜਨਮ | 9 ਅਗਸਤ 1904 |
| ਮੌਤ | 4 ਅਕਤੂਬਰ 1986 (ਉਮਰ 82) |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਲ | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ |
ਭਾਗੀਰਥੀ ਮੋਹਾਪੱਤਰਾ
(ਵਿ. 1917) |
| ਬੱਚੇ | 1 ਬੇਟਾ |
| ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ |
|
| ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ | ਬਾਲਮਾਕੁੰਦ ਕਾਨੂਨਗੋ (ਅੰਕਲ); ਨਿਰਮਲਾ ਦੇਵੀ, ਕਵਿਤਰੀ (ਭੈਣ); ਰਾਏ ਬਹਾਦੁਰ ਦੁਰਗਾ ਚਰਨ ਦਾਸ (ਜੀਜਾ); ਨੀਤਿਆਨੰਦ ਕਾਨੂਨਗੋ (ਭਰਾ); ਬਿਧੂ ਭੂਸ਼ਣ ਦਾਸ (nephew) |
ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਸਰਲਾ ਦੇਵੀ ਦਾ ਜਨਮ 9 ਅਗਸਤ 1904 ਨੂੰ ਬਾਲਿਕੁਦਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਨਾਰਿਲੋ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਬੰਗਾਲ ਪ੍ਰੈਜੀਡੈਂਸੀ (ਹੁਣ ਜਗਤਸਿੰਘਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਓਡੀਸ਼ਾ) ਦੇ ਉੜੀਸਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਅਮੀਰ, ਕੁਸ਼ਲ ਜ਼ਮੀਦਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀਵਾਨ ਬਾਸੂਦੇਵ ਕਾਨੂਨਗੋ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਪਦਮਾਵਤੀ ਦੇਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਬਾਲਮਕੁੰਦ ਕਾਨੂਨਗੋ, ਇੱਕ ਡਿਪਟੀ ਕਲੈਕਟਰ, ਵਲੋਂ ਗੋਦ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਾਲਿਆ ਗਿਆ।[1][2][3][4][5][6] ਸਰਲਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬਾਂਕੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਥੇ ਉਸ ਦਾ ਮਾਮਾ ਤਤਕਾਲੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਚਾਚੇ ਨੇ ਘਰੇਲੂ ਟਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲਈਆਂ। ਸਰਲਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ ਬੰਗਾਲੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਓਡੀਆ ਅਤੇ ਮੁਢਲੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪੜ੍ਹੀ। ਉਹ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤਕ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਬਾਂਕੀ ਵਿਚ, ਸਰਲਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ, ਸੁਕਾ ਦੇਵੀ, ਬਾਂਕੀ ਦੀ ਰਾਣੀ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਵੱਡੇ ਗਹਿਣੇ ਅਤੇ ਅਚਲ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1917 ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਰਥੀ ਮੋਹਾਪਾਤਰਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ 1918 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਓਡੀਸ਼ਾ ਵੱਲ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫੇਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਲਾ ਖੁਦ 1921 ਦੌਰਾਨ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। ਉਹ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ, ਦੁਰਗਾਬਾਈ ਦੇਸ਼ਮੁਖ, ਅਚਾਰੀਆ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ, ਕਮਲਦੇਵ ਚੱਟੋਪਾਧਿਆਏ ਅਤੇ ਸਰੋਜਨੀ ਨਾਇਡੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੀ।[7]
ਉਹ 1943 ਤੋਂ 1946 ਤਕ ਕਟਕ ਵਿਖੇ ਉਤਕਲ ਸਾਹਿਤ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਕੱਤਰ ਸੀ।[8]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Sarala Devi: A centenary tribute". The Hindu. 7 November 2004. Archived from the original on 26 ਅਗਸਤ 2015. Retrieved 18 December 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Mohanty, Sachidananda. "Sarala Devi: The Biplababi of Orissa" (PDF). Manushi. Archived from the original (PDF) on 21 ਦਸੰਬਰ 2016. Retrieved 18 December 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Mohanty, Sachidananda. "Sarala Devi: The Biplababi of Orissa" (PDF). Manushi. Archived from the original (PDF) on 20 ਦਸੰਬਰ 2016. Retrieved 18 December 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Jena, Bijaya Lakhmi (January 2014). "Sarala Devi, An Inspiration for Women" (PDF). Government of Odisha. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Prabhukalyan, Mohapatra (January 2008). "Oriya Women in National Movement" (PDF). Government of Odisha. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Dhyanimudra, Kanungo (August 2014). "Sarala Devi as a Freedom Fighter" (PDF). Government of Odisha. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Giri, Pradeep Kumar (August 2016). "The Role of Odia Women in Salt Satyagraha: Sarala Devi" (PDF). Government of Orissa. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Ratha, Prabodha Kumar (August 2013). "Sarala Devi: the Socio-Political Reformer of Odisha" (PDF). Government of Odisha. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Dasgupta, Sanjukta (30 October 2016). "More than just 'presiding deities in their kitchen'". The Statesman. Archived from the original on 21 ਦਸੰਬਰ 2016. Retrieved 18 December 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Mohanty, Sachidanandan (7 December 2004). Early Women's Writings in Orissa, 1898-1950: A Lost Tradition (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). SAGE Publications India. p. 151. ISBN 9788132101956. Retrieved 18 December 2016.