ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ
ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ(ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: शिशपाल, ਦੈਂਤ ਦਾ ਰੱਖਿਅਕ / ਇਸਨੂੰ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਸਿਸੁਪਾਲ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦਮਘੋਸ਼ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਚੇਦੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਘੋਸਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੋ ਚੇਦੀ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਕਬੀਲੇ ਦਾ ਰਾਜਾ ਸੀ। ਇਹ ਵਾਸੂਦੇਵ ਅਤੇ ਕੁੰਤੀ ਦੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਚੇਦੀਆਂ ਦਾ ਚਾਦਿਆ ("(ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦਾ) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲਾ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਦਰਬਾਰੀ ਜਯਾ ਦਾ ਤੀਜਾ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਜਨਮ ਸੀ।[1]
| ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ | |
|---|---|
 ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਯੁਧਿਸ਼ਠਰ ਦੇ ਰਾਜਸੂਈਆ ਯੱਗ ਵਿਖੇ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। | |
| ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਪਰਵਾਰ |
|
| ਬੱਚੇ | ਧ੍ਰਿਸ਼ਟਕੇਤੁ, ਕਰੇਨੂਮਤੀ, ਮਹੀਪਾਲਾ, ਸੁਕੇਤੂ, ਸਰਾਭਾ |
| ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ | ਨਕੁਲ (ਜਵਾਈ) |
ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ
ਸੋਧੋਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਦਾ ਜਨਮ ਤਿੰਨ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਚਾਰ ਬਾਹਾਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਤਿਆਗਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸਨ ਪਰ ਸਵਰਗ ਤੋਂ ਆਈ ਆਵਾਜ਼ (ਆਕਾਸ਼ਬਾਣੀ) ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਬੇਲੋੜੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗ ਅਲੋਪ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਖਾਸ ਵਿਅਕਤੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਵੇਗਾ ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਉਹ ਉਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਮਰ ਜਾਵੇਗਾ। ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਲਿਆ ਅਤੇ ਵਾਧੂ ਅੱਖ ਅਤੇ ਬਾਹਾਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲਾ ਦੀ ਮੌਤ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਹੋਣੀ ਸੀ। ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਦੀ ਮਾਂ ਸ਼ਰੁਤਸੁਭਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਤੀਜੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮਨਾ ਲਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲਾ ਨੂੰ ਸੌ ਅਪਰਾਧਾਂ ਲਈ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।[2]
ਵਿਦਰਭ ਦਾ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਰੁਕਮੀ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਸੀ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਭੈਣ ਰੁਕਮਨੀ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰੇ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਰਸਮ ਹੋ ਸਕੇ, ਰੁਕਮਿਨੀ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ (ਉਸ ਦੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ) ਲੈ ਗਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ ਹੋ ਗਈ।
ਜਦੋਂ ਯੁਧਿਸ਼ਟਰ ਨੇ ਰਾਜਸੂਯ ਯੱਗ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਯੱਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੇਦੀਰਾਜ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਦੇਵਪੂਜਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਦੇਖ ਕੇ ਉਹ ਸੜ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੌੜੇ ਬੋਲਾਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਨਿੰਦਿਆ ਨੂੰ ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਅਰਜੁਨ ਅਤੇ ਭੀਮਸੇਨ ਕਈ ਰਾਜਿਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਗਏ, ਪਰ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਨੇ ਸੌ ਵਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅਪਸ਼ਬਦ ਬੋਲੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਗਰਜਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, "ਬੱਸ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ! ਹੁਣ ਜੇ ਤੇਰੇ ਮੂੰਹੋਂ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਵੀ ਅਪਸ਼ਬਦ ਨਿਕਲੇਗਾ ਤਾਂ ਤੇਰੀ ਜਾਨ ਨਹੀਂ ਬਚ ਸਕੇਗੀ। ਮੈਂ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਤੇਰੇ 100 ਅਪਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰਾਂਗਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਬਚਾਈ ਜਾ ਸਕੇ। ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਇਹ ਬੋਲ ਸੁਣ ਕੇ ਘਰ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਮਰਥਕ ਡਰ ਨਾਲ ਕੰਬਣ ਲੱਗੇ ਪਰ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਨੇੜੇ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਲਵਾਰ ਕੱਢ ਕੇ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਫਿਰ ਅਪਸ਼ਬਦ ਬੋਲੇ। ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਅਪਸ਼ਬਦ ਨਿਕਲਦਿਆਂ ਹੀ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਵਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅੱਖ ਝਪਕਦਿਆਂ ਹੀ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਦਾ ਸਿਰ ਵੱਢ ਕੇ ਡਿੱਗ ਪਿਆ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam (ed.). India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. p. 80.
- ↑
This article incorporates text from this source, which is in the public domain: Dowson, John (1879). A Classical Dictionary of Hindu Mythology and Religion, Geography, History and Literature. London: Trubner & Co., Ludgate Hill. p. 294. Retrieved 19 ਸਤੰਬਰ 2021.
