ਸਾਰੰਡਾ ਜੰਗਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਝਾਰਖੰਡ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਸਿੰਘਭੂਮ, ਪੂਰਬੀ ਸਿੰਘਭੂਮ, ਸਰਾਇਕੇਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਘਣਾ ਜੰਗਲ ਹੈ। ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਸਿੰਘ ਦਿਓ ਪਰਿਵਾਰ (ਸਰਾਇਕੇਲਾ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ) ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਜੰਗਲ 820 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।[1] ਸਾਰੰਡਾ (ਸੇਰੇਂਗਦਾ) ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ " ਚੱਟਾਨੀ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਹੈ।"[2]

ਹੋ ਲੋਕ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਸਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਗੁਆ, ਚਿਰੀਆ, ਕਿਰੀਬੁਰੂ ਅਤੇ ਨੋਆਮੁੰਡੀ ਸਮੇਤ ਲੋਹੇ ਦੇ ਖਣਿਜ ਕਸਬਿਆਂ ਵਾਲੇ ਹਨ।

ਸਾਲ (ਸ਼ੋਰਾ ਰੋਬਸਟਾ) ਖੇਤਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੁੱਖ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਪਥਰੀਲੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਤਰਜੀਹ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਲ ਇੱਕ ਪਤਝੜ ਵਾਲਾ ਦਰੱਖਤ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੱਤੇ ਝੜਦਾ ਹੈ, ਜੰਗਲ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਦਾਬਹਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੰਬ, ਜਾਮੁਨ, ਕਟਹਲ ਅਤੇ ਅਮਰੂਦ ਵਰਗੇ ਰੁੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੁੱਖ ਮਹੂਆ, ਕੁਸੁਮ, ਤਿਲਾਈ, ਹਰੀਨ ਹਾਰ ( ਆਰਮੋਸਾ ਰੋਹਿਤੁਲੀਆ ), ਗੁਲਰ ( ਫਿਕਸ ਗਲੋਮੇਰਾਟਾ ), ਅਤੇ ਆਸਨ ਹਨ।

ਰਾਖਵੇਂ ਜੰਗਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਅੱਡਾ ਹਨ। ਸਾਰੰਡਾ ਅਤੇ ਪੋਰਾਹਾਟ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲੀ ਹਾਥੀ ਆਮ ਹਨ। ਇਹ ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਕੇਂਦੂਝਰ (ਕੇਨਝਾਰ) ਜ਼ਿਲੇ ਤੋਂ ਹਾਥੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਓਵਰਲੈਪਿੰਗ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਹੈ। ਸਾਂਬਰ ਹਿਰਨ ਅਤੇ ਚਿਤਲ ਦੇ ਝੁੰਡ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ। ਬਾਈਸਨ ਅਜੇ ਵੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਸ਼ੇਰ ਕਦੇ ਵੀ ਅਣਗਿਣਤ ਨਹੀਂ ਸਨ ਪਰ ਉਹ ਉੱਥੇ ਹਨ, ਚੀਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਮ ਹਨ।[3]

40% ਕੈਨੋਪੀ ਕਵਰ ਦੇ 1100 ਹੈਕਟੇਅਰ ਕੁਆਰੀ ਜੰਗਲ ਲੋਹੇ ਦੀ ਮਾਈਨਿੰਗ ਲੀਜ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਮਾਈਨਿੰਗ ਲੀਜ਼ ਲਈ ਕਈ ਨਵੇਂ ਚਾਹਵਾਨ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਸਦੀਵੀ ਨਦੀਆਂ, ਕਰੋ ਅਤੇ ਕੋਇਨਾ ਨਦੀ, ਇਹਨਾਂ ਜੰਗਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਭਿੰਨ ਫੁੱਲਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸਰੋਤ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ 70-80% ਜੰਗਲ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਗਏ, ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਾਈਟ ਇੱਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇਹ ਖੇਤਰ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਓਵਾਦੀ ਅਤੇ ਨਕਸਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਸੀ, ਪਰ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਘੱਟ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੈਲਾਨੀ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਨੋਹਰਪੁਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹਨ। ਅਕਤੂਬਰ ਅਤੇ ਮਾਰਚ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੀਕ ਸੀਜ਼ਨ ਹੁਣ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[4]

ਥਲਕੋਬਾਦ 550 m (1,800 ft) ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਪਿੰਡ ਹੈ ਇਹ ਜੰਗਲ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਹੈ[5] ਥਲਕੋਬਾਦ 89 km (55 mi) ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੈ ਚੱਕਰਧਰਪੁਰ ਤੋਂ, 46 km (29 mi) ਮਨੋਹਰਪੁਰ ਤੋਂ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 160 km (99 mi) ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ ਤੋਂ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. "Saranda Forest". india9.com. Retrieved 2008-03-06.
  2. "Forest in the Light and Shade". yahoo.com. Retrieved 2008-03-06.[permanent dead link]
  3. Houlton, Sir John, Bihar: The Heart of India, 1949, p. 169, Orient Longmans, Kolkata.
  4. "Asia's biggest sal reserve awaits your arrival".
  5. "Saranda Forest". india9.com. Retrieved 2008-03-06.