ਸੁਮਿੱਤਰਾ ਕੁਲਕਰਨੀ

ਸੁਮਿੱਤਰਾ ਕੁਲਕਰਨੀ (née ਗਾਂਧੀ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ, ਉਸ ਨੇ ਐਮਏ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੇਵਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ 1972 ਤੋਂ 1978 ਤੱਕ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।

ਸੁਮਿੱਤਰਾ ਕੁਲਕਰਨੀ
ਰਾਜ ਸਭਾ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
10 ਅਪ੍ਰੈਲ 1972 – 9 ਅਪ੍ਰੈਲ 1978
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ
ਸੁਮਿੱਤਰਾ ਗਾਂਧੀ

(1929-10-05) 5 ਅਕਤੂਬਰ 1929 (ਉਮਰ 95)
ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ, Bombay Presidency, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ
ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ (1972-1977), Congress for Democracy (1977), ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (1978)
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀਗਜਾਨਨ ਰਘੁਨਾਥ ਕੁਲਕਰਨੀ
ਸੰਬੰਧਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ
ਬੱਚੇShriram, Shrikrishna, Sonali
ਸਿੱਖਿਆMA, LLB
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰWomen's College, Banaras Hindu University
ਕਿੱਤਾਸਿਆਸਤਦਾਨ

ਜੀਵਨ

ਸੋਧੋ

ਕੁਲਕਰਨੀ ਦਾ ਜਨਮ 5 ਅਕਤੂਬਰ 1929 ਨੂੰ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਸਾਬਰਮਤੀ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1][2] ਉਹ ਰਾਮਦਾਸ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਧੀ ਅਤੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਪੋਤੀ ਹੈ।[1][3] ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਰਧਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੇਵਾਗ੍ਰਾਮ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ।[3] ਉਸ ਨੇ ਵੂਮੈਨ ਕਾਲਜ, ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਕੂਟਨੀਤੀ [4][1] ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਐਮਏ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।[5] ਉਸ ਨੇ ਐਲਐਲਬੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।[1]

ਉਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੇਵਾ (ਆਈਏਐਸ) ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੁਲੈਕਟਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ (INC) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ।[6][7] ਉਸ ਨੇ 1972 ਵਿੱਚ IAS ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ INC ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਚੁਣੀ ਗਈ।[8][7][9] ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਉਹ INC ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਨੇ 2 ਮਾਰਚ 1977 ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਫਾਰ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ (CFD) ਵਿੱਚ ਬਦਲੀ ਕੀਤੀ।[10][11][12] CFD ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[13][14][1] ਉਸ ਨੇ 10 ਅਪ੍ਰੈਲ 1972 ਤੋਂ 9 ਅਪ੍ਰੈਲ 1978 ਤੱਕ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।[1][9]

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਸੋਧੋ

ਕੁਲਕਰਨੀ ਨੇ IIM ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਡੀਨ ਗਜਾਨਨ ਰਘੂਨਾਥ ਕੁਲਕਰਨੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੁੜਵਾਂ ਪੁੱਤਰ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੇਟੀ ਸੋਨਾਲੀ ਹੈ।[1][3][15]

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 RAJYA SABHA MEMBERS BIOGRAPHICAL SKETCHES 1952-2019 (PDF). RAJYA SABHA SECRETARIAT, NEW DELHI. 2019. p. 244. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  2. "Excuse me, if I take Narendra Modi's side: Mahatma Gandhi's granddaughter". DNA India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2024-01-17.
  3. 3.0 3.1 3.2 Kalappa, Bansy (2019-06-08). "Godse talk won't dent Gandhi's image: Mahatma's granddaughter Sumitra". The New Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2024-01-17. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content
  4. Kaura, Ajīta (1976). Directory of Indian Women Today, 1976 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). India International Publications. p. 255.
  5. Kool, V. K.; Agrawal, Rita (2020-11-06). Gandhi and the Psychology of Nonviolence, Volume 1: Scientific Roots and Development (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Springer Nature. pp. 64–66. ISBN 978-3-030-56865-8.
  6. Singh, Shankar Dayal (1978). Emergency, Fact and Fiction (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Delhi Printers Prakashan. pp. 51, 59.
  7. 7.0 7.1 Kalhan, Promilla (1977). Black Wednesday: Power Politics, Emergency, and Elections (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Sterling Publishers. p. 37.
  8. Gandhi, Indira; Gandhi, Sonia, eds. (2004). Two Alone, Two Together: Letters Between Indira Gandhi and Jawaharlal Nehru 1922-1964 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Penguin Books India. p. 516. ISBN 978-0-14-303245-8.
  9. 9.0 9.1 WOMEN MEMBERS OF RAJYA SABRA (PDF). RAJYA SABHA SECRETARIAT, NEW DELHI. 2003. p. 146.
  10. "Mahatma Gandhi's descendants carry forward a difficult legacy". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2024-01-17.
  11. Turadagi, Dr Basavaraj M. (2022-01-06). BABU JAGJIVAN RAM A story of struggle (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Ashok Yakkaldevi. p. 157. ISBN 978-1-716-14756-2.
  12. Translations on South and East Asia (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). U. S. Joint Publications Research Service. 1977. p. 13.
  13. Pal, Kushal (2008). "Dynamics of Party System and Formation of Coalition Government in India". The Indian Journal of Political Science. 69 (2): 333. ISSN 0019-5510. JSTOR 41856420.
  14. Lieten, Georges Kristoffel (1980). "Janata as a Continuity of the System". Social Scientist. 9 (5/6): 14–35. doi:10.2307/3520400. ISSN 0970-0293. JSTOR 3520400.
  15. Sreenivasa Raghavan, T. S. (2010-10-08). "Gandhi kin to tie the knot with Microsoft boss". Bangalore Mirror. Retrieved 2024-01-17.