ਅਤੁਕੁਰੀ ਮੋਲਾ
ਅਤੁਕੁਰੀ ਮੋਲਾ (1440–1530) ਇੱਕ ਤੇਲਗੂ ਕਵੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਤੇਲਗੂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਰਾਮਾਇਣ ਲਿਖੀ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਜਾਤ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਕੁਮਾੜਾ (ਘੁਮਿਆਰ) ਮੋਲਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮੋਲਮੰਬਾ ਜਾਂ ਮੋਲਾ ਕੇਸਾਨਾ ਸੇਟੀ ਦੀ ਧੀ ਸੀ ਜੋ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਘੁਮਿਆਰ ਸੀ। ਕਿ ਉਹ ਭਈਆ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ। ਪਹਿਲੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਕਤੀਆ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਟਿੱਕਣਾ ਸੋਮਯਾਜੀ ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਮੰਨਿਆ ਸੀ। ਪਰ, ਕੰਦੂਕੁਰੀ ਵੀਰੇਸਾਲਿੰਗਮ ਪੰਤੁਲੂ ਆਪਣੇ 'ਆਂਧਰਾ ਕਵੁਲਾ ਚਰਿਤ੍ਰ' ਵਿਚ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇਵਾ ਰਾਇਆ ਦੀ ਸਮਕਾਲੀ ਸੀ, ਪਹਿਲੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦਿਆਂ ਕਿ ਉਹ ਕੁਮਾਰਾ ਗੁਰੂਨਾਥ ਦੀ ਭੈਣ ਸੀ ਜੋ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਵਿਚ ਟਿੱਕਣਾ ਸੋਮਯਾਜੀ ਦਾ ਲਿਖਾਰੀ ਸੀ। ਕਾਕਤੀਆ ਅਤੇ ਵਿਜੇਨਗਰ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸ਼੍ਰੀਨਾਥਾ ਵਰਗੇ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਸਲਾਮ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਨ।[1]
ਜੀਵਨੀ ਸੋਧੋ
ਤੱਲਪਾਕਾ ਅੰਨਮੱਯਾ ("ਅੱਨਾਮਾਚਾਰੀਆ") ਦੀ ਪਤਨੀ ਤੱਲਪਾਕਾ ਤਿਮਮਾਕਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੋਲਾ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਦੂਸਰੀ ਮਹਿਲਾ ਤੇਲਗੂ ਕਵੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਰਾਮਾਇਣ ਦਾ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ।
ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਅਤੁਕੁਰੀ ਕੇਸਨਾ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਡਪਾ ਤੋਂ 50 ਮੀਲ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ, ਬਡਵੇਲ ਕਸਬੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਗੋਪਵਰਮ ਮੰਡਲ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਗੋਪਵਰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਘੁਮਿਆਰ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਲਿੰਗਾਇਤ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਸੈਲਮ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀਕਾਂਤ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰ ਦਾ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦਾ ਨਾਮ ਮੋਲਾ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਜੈਸਮੀਨ", ਦੇਵਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਪਸੰਦੀਦਾ ਫੁੱਲ, ਅਤੇ ਬਸਵੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਉਪਨਾਮ ਬਾਸਵੀ ਰੱਖਿਆ। ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਸ਼੍ਰੀਸੈਲਮ ਦੇ ਮੱਲਿਕਾਰਜੁਨ ਅਤੇ ਮਲਿਕੰਬਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਮਹਾਨ ਭਗਤ ਸਨ। ਉਹ ਸ਼ਿਵ ਮੱਠ ਦੇ ਚੇਲੇ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਮੋਲਾ ਆਪਣੇ ਦਿਆਲੂ ਸੁਭਾਅ, ਉਦਾਰਤਾ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਲਈ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਸਗੋਂ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਮੋਲਾ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਮੰਨਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਪੋਥੰਨਾ ਤੋਂ ਆਈ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਭਾਗਵਤ ਪੁਰਾਣ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਵਾਂਗ, ਉਹ ਸੈਵ ਹਿੰਦੂ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਰਾਮ (ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਅਵਤਾਰ) ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਰਾਮਾਇਣ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਵੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਆਮ ਅਭਿਆਸ ਸੀ।
ਵਰਦਰਾਜਨ ਦੀ ਕਿਤਾਬ, "ਵੈਸ਼ਨਵ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ" ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਫੈਲਦੀ ਗਈ, ਉਸਨੂੰ ਸੈਸ਼ਨ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਦੇਵਰਾਏ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰਾਮਾਇਣ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਬੁਢਾਪਾ ਸ਼੍ਰੀਸੈਲਮ ਵਿਖੇ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀਕਾਂਤ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ।
ਕੰਮ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲੀ ਸੋਧੋ
ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਮੋਲਾ ਰਾਮਾਇਣਮ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਾਮਾਇਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਉਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਧਾਰਨ ਤੇਲਗੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੀ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਪੋਟਾਨਾ ਵਰਗੇ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਜੋ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਉਹ ਨਿਮਰ ਸੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਦੀ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਰਾਮਾਇਣ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਵਿਤਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ - "ਰਾਮਾਇਣ ਕਈ ਵਾਰ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਕੀ ਕੋਈ ਭੋਜਨ ਲੈਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਰਾਮ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਲਿਖ, ਪੜ੍ਹ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।" ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕੋਈ ਰਚਨਾ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਾਠਕ ਤੁਰੰਤ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਬੋਲ਼ੇ ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੂੰਗੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਵਾਦ ਵਾਂਗ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਕਵਿਤਾ ਪਾਠਕ ਲਈ ਸਮਝਦਾਰ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ਾਂ ਅਤੇ/ਜਾਂ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲਏ ਬਿਨਾਂ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਮੋਲਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਵਿਤਾ ਜੀਭ 'ਤੇ ਸ਼ਹਿਦ ਵਰਗੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ - ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸ਼ਹਿਦ ਜੀਭ ਨੂੰ ਮਾਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ.
ਉਸਨੇ ਅਸਲ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਲਪਨਿਕ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਅਸਲ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਹਟਾ ਦਿੱਤੇ। ਟਿੱਕਣਾ ਵਰਗੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ-ਤੋਂ-ਤੇਲਗੂ ਅਨੁਵਾਦ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੇ ਅਸਲ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਕਹਾਣੀ ਕ੍ਰਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਸ਼੍ਰੀਨਾਥਾ ਅਤੇ ਵਿਜੇਨਗਰ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਸਮਕਾਲੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਪ੍ਰਭੰਦਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਕਿ ਗਲਪ ਜੋੜਨ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਰਾਮਾਇਣਮ ਨੂੰ ਦੇਸੀ ਸੁਆਦ, ਬੋਲਣ ਦੀ ਸੌਖ ਅਤੇ ਆਮ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੰਮ ਵਜੋਂ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸ਼ਾਹੀ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਉੱਚ-ਕੋਟੀ ਦੇ ਕਵੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮੁੱਲਾ ਦੀ ਕਾਵਿਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਪਰਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 'ਸੁਆਮੀ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵੀ ਤਾਕਤਵਰ ਮਗਰਮੱਛ ਦੀ ਪਕੜ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ' ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੀਟਰ ਵਿਚ ਦੋ ਬੰਦਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਾ ਭਾਗਵਤ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅਧਿਆਇ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਛੰਦ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸੋਚਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੋਲਾ ਨੇ ਸਵਰਗ ਵੱਲ ਦੇਖਿਆ, ਫਿਰ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰ ਲਈਆਂ, ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸੁਰੀਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੋ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਗਾਇਨ ਕੀਤੀਆਂ। ਸਾਰੇ ਕਵੀ ਗੂੰਗੇ ਹੋ ਗਏ। ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾ ਸਕੀ।
ਫਿਰ ਸ਼ਾਹੀ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ “ਕਵੀ ਰਤਨ” ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਬਲਕਿ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਵੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਸੰਤ ਅਤੇ ਕਵੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨ।
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਸੋਧੋ
- ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਮਹਾਨ ਤੇਲਗੂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਟੈਂਕਬੰਡ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਮੂਰਤੀ ਬਣਾਈ।
- ਉਸ ਦੀ ਜੀਵਨ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਬਿਰਤਾਂਤ ਇੰਟੂਰੀ ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਵਰ ਰਾਓ ਦੁਆਰਾ 1969 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ, ਕੁਮਾਰਾ ਮੋਲਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
- ਇਸ ਨਾਵਲ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਕ ਹੋਰ ਲੇਖਕ ਸੁੰਕਰਾ ਸਤਿਆਨਾਰਾਇਣ ਨੇ ਇਕ ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ, ਜੋ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਗਾਇਆ ਗਿਆ।
- ਉਸ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਮੌਕੇ 'ਤੇ 2006 ਵਿੱਚ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਬੁੱਤ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।
- ਉਸਦੇ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਕਥਾਨਾਯਿਕਾ ਮੋਲਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਣੀਸਰੀ ਨੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ Creators of Telugu Epic literature- Kummara Molla. 26 September 2014