ਸ਼ਿਵ
ਸ਼ਿਵ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਵੇਦ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਰੁਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਅੰਤਰਿਆਮੀ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਅਰਧਾਙਗਿਨੀ (ਸ਼ਕਤੀ) ਦਾ ਨਾਮ ਪਾਰਵਤੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਕਾਰਤੀਕੈ ਅਤੇ ਗਣੇਸ਼ ਹਨ। ਸ਼ਿਵ ਅਧਿਕਤਰ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਓਹਨਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਅਤੇ ਮੂਰਤ ਦੋਨ੍ਹਾਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਸੰਹਾਰ ਦਾ ਦੇਵਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਸੌੰਮਿਅ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਰੌਦਰਰੂਪ ਦੋਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਹੋਰ ਦੇਵਾਂ ਵਲੋਂ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਭਿੰਨ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ੍ਰਸ਼ਟਿ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ, ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸੰਹਾਰ ਦੇ ਅਧਿਪਤੀ ਸ਼ਿਵ ਹਨ। ਤਰਿਦੇਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਸੰਹਾਰ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਮੰਨੇ ਗਏ ਹਨ। ਸ਼ਿਵ ਅਨਾਦੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰਸ਼ਟੀ ਪਰਿਕ੍ਰੀਆ ਦੇ ਆਦਿਸਰੋਤ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਕਾਲ ਮਹਾਂਕਾਲ ਹੀ ਜੋਤੀਸ਼ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਅਧਾਰ ਹਨ। ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਅਰਥ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੋ ਅਤੇ ਪਰਲੋ ਦੋਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹੈ।
| ਸ਼ਿਵ | |
|---|---|
 1820 ਦੀ ਰਾਜਪੂਤ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸ਼ਿਵ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਨਾਲ | |
| ਦੇਵਨਾਗਰੀ | शिव |
| ਮਾਨਤਾ | Parameshwara, ਤ੍ਰਿਮੂਰਤੀ , ਪਰਮ ਬ੍ਰਮਹਾ, ਰੱਬ |
| ਨਿਵਾਸ | ਮਾਉੰਟ ਕੈਲਾਸ਼[1] |
| ਮੰਤਰ | ਓਮ ਨਮਹ ਸ਼ਿਵਾਏ , ਮਹਾਮ੍ਰਿਤੂੰਜੇ ਮੰਤਰ |
| ਹਥਿਆਰ | ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ |
| ਵਾਹਨ | ਨੰਦੀ (ਬਲ੍ਹਦ) |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| Consort | ਪਾਰਵਤੀ (ਸ਼ਕਤੀ) |
| ਬੱਚੇ | ਕਾਰਤਿਕੇਯ, ਗਣੇਸ਼ |
ਫੋਟੋ ਗੈਲਰੀਸੋਧੋ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ। ਪਾਰਵਤੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਸ਼ਿਵ ਬੈਕਲਾਈਟਿੰਗ ਫਾਰਮ
ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ (ਸ਼ਿਵ ਸ਼ਕਤੀ)
ਸ਼ਿਵ ਦੁਆਰਾ ਨ੍ਰਿਤ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ
ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਸਜਾਇਆ ਬਲਦ ਜਿਸ ਨੂੰ ਨੰਦੀ ਮਹਾਰਾਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ "ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। (ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ ਸ਼ਿਵਾ ਦਾ ਰੂਪ ਅਭਿਨੈ ਕਰਦਾ ਇਕ ਬਹਿਰੂਪੀਆਂ)
ਬੈਠੇ ਸੁਆਮੀ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ
ਹਵਾਲੇਸੋਧੋ
- ↑ For the name Kailāsagirivāsī (Sanskrit कैलासिगिरवासी), "With his abode on Mount Kailāsa", as a name appearing in the Shiva Sahasranama, see: Sharma 1996, p. 281.