ਏਕਾਦਸ਼ੀ
ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਇੱਕ ਵੈਦਿਕ ਕੈਲੰਡਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਵੈਕਸਿੰਗ ( ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ) ਅਤੇ ਅਵਗਣ ( ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਪੱਖ) ਚੰਦਰ ਚੱਕਰ ਦਾ ਗਿਆਰ੍ਹਵਾਂ ਚੰਦਰ ਦਿਨ ( ਤਿਥੀ ) ਹੈ।[1] ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਪਰਦਾ, ਵੈਸ਼ਨਵ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਵਰਤ ਰੱਖ ਕੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇਵਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।[2][3]
ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ, ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੰਸ਼ਕ ਜਾਂ ਪੂਰਨ ਵਰਤ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੀਨਜ਼ ਅਤੇ ਅਨਾਜ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਸਿਰਫ ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਬਣੇ ਪਦਾਰਥ ਖਾਧੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰਹੇਜ਼ ਦਾ ਇਹ ਦੌਰ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਕਾਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਚੌਲ ਨਹੀਂ ਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[4]
ਇੱਕ ਕੈਲੰਡਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 24 ਇਕਾਦਸ਼ੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ, ਇੱਕ ਲੀਪ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਧੂ ਏਕਾਦਸ਼ੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਰ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਖਾਸ ਲਾਭ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[5]
ਭਾਗਵਤ ਪੁਰਾਣ (ਸਕੰਧਾ IX, ਅਧਿਆਏ 4) ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਅੰਬਰੀਸ਼ਾ ਦੁਆਰਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਨਿਰੀਖਣ ਨੂੰ ਨੋਟ ਕਰਦਾ ਹੈ।[6]
ਗਣਨਾ
ਸੋਧੋ
ਵੈਸ਼ਨਵੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮਾਰਟਾਂ ਲਈ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਕਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਕਾ, ਇੱਕ ਜੋਤਿਸ਼ ਪਾਠ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ("ਮੁਹੂਰਤਾ") ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਲਈ ਸ਼ੁਭ ਸਮਿਆਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਉਸ ਦਿਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਦਸਵੀਂ ਤਿਥੀ ਜਾਂ ਚੰਦਰ ਦਿਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੁਆਰਾ ਛੂਹਿਆ ਜਾਂ ਬਰਬਾਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੱਟਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ 96 ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਦਸਵਾਂ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ 96 ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਦਸਵਾਂ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ 96 ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਅਧੂਰਾ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਸ ਦਿਨ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਦਸ਼ਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
ਸੋਧੋਨੋਟਸ
ਸੋਧੋ- ↑ "What is Ekadashi? Its types, benefits of Ekadashi fast and foods to be eaten - Times of India". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-04-20.
- ↑ Jones, Constance; Ryan, James D. (2006). Encyclopedia of Hinduism (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Infobase Publishing. p. 147. ISBN 978-0-8160-7564-5.
- ↑ Melton, J. Gordon (2011-09-13). Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). ABC-CLIO. p. 490. ISBN 978-1-59884-205-0.
- ↑ Singh, Shalu (2017-10-31). "Scientific Explanation: Why you shouldn't have rice on Ekadashi, 31st October 2017". www.indiatvnews.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2019-12-27.
- ↑ Goswami, Danvir; Das, Kushakrita (2010). Sri Garga Samhita. Rupanuga Vedic College Publishing.
- ↑ Prabhupada, Bhaktivedanta Swami (1995). Srimad Bhagavatam - Canto Nine. The Bhaktivedanta Book Trust. pp. 85–170. ISBN 978-81-8957491-8.
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ਗੰਗਾਧਰਨ, ਐਨ., ਅਗਨੀ ਪੁਰਾਣ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਮੋਤੀਲਾ ਬਨਾਰਸੀਦਾਸ, 1985, ਅਧਿਆਇ 178।
- ਅਈਅਰ, ਐਨ.ਪੀ. ਸੁਬਰਾਮਣੀਆ, ਕਲਾਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਕਾ: ਚੋਣ (ਮਹੂਰਥ) ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਮਿਆਰੀ ਕਿਤਾਬ: ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਪਾਠ ਦੇ ਨਾਲ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਏਸ਼ੀਅਨ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਸਰਵਿਸਿਜ਼, 1982।