ਕਲਾਵਤੀ ਦੇਵੀ
ਕਲਾਵਤੀ ਦੇਵੀ (ਜਨਮ 1965) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਮਿਸਤਰੀ ਹੈ ਜੋ ਕਾਨਪੁਰ ਵਿੱਚ ਟਾਇਲਟ ਬਿਲਡਰ ਬਣ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ 50 ਸੀਟਾਂ ਵਾਲਾ ਟਾਇਲਟ ਲਗਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਹੋਰ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 4,000 ਪਖਾਨੇ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ, ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ (ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁਰਸਕਾਰ) ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕਲਾਵਤੀ ਦੇਵੀ | |
|---|---|
.jpg) ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ | |
| ਜਨਮ | c. 1965 (ਉਮਰ 58–59) |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਪੇਸ਼ਾ | Mason |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | 4,000 ਟਾਈਲੇਟ ਇਮਾਰਤਾਂ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਜੈਰਾਜ ਸਿੰਘ |
| ਬੱਚੇ | ਦੋ ਧੀਆਂ |
ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਦੇਵੀ ਦਾ ਜਨਮ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪਿਛੋਕਡ਼ ਸੀਤਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੈ।[1] ਉਹ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਜੈਰਾਜ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਜੇ. ਕੇ. ਮੰਦਰ ਕਾਨਪੁਰ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਰਾਜਾ ਪੁਰਵਾ ਆਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨੌਕਰੀ ਸ਼੍ਰਮਿਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਮੁਨਾਫਾ ਸਮੂਹ ਲਈ ਫਲੋਰ ਕਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸੀ।
ਉਹ ਰਾਜਾ ਪੂਰਵਾ ਕਾਨਪੁਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੌਚ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ "ਜੀਵਤ ਨਰਕ" ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਫਾਈ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ।[2] ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਉਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਖਾਨੇ ਬਣਾਉਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼੍ਰਮਿਕ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਗਿਆ। ਉਹ ਇੱਕ 10-20 ਸੀਟ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਸਨ। ਸਥਾਨਕ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 200,000 ਰੁਪਏ ਲੱਭਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਜੇ ਉਹ 100,000 ਰੁਪਏ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਰਕਮ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਚਾਰ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹ। ਆਖਰਕਾਰ ਇੱਕ 50 ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਸੀ।[3]
ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਰਾਜ ਮਿਸਤਰੀ ਬਣਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰਮਿਕ ਭਾਰਤੀ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਫੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ।[4]
ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਅਤੇ ਜਵਾਈ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕਲੌਤਾ ਤਨਖਾਹ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਧੀ ਅਤੇ ਦੋ ਪੋਤੇ-ਪੋਤੀਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।[5] ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਉਹ ਰਾਖੀ ਮੰਡੀ ਦੇ ਝੁੰਡ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਜਿੱਥੇ 700 ਪਰਿਵਾਰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਟਾਇਲਟ ਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਦੇਵੀ ਨੇ ਮਦਦ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਾਟਰ ਏਡ ਨੂੰ ਕੁਝ ਪਖਾਨਿਆਂ ਲਈ ਫੰਡ ਦੇਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ। ਸਥਾਨਕ ਭਾਈਚਾਰਾ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਂ ਵਿੱਤ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਮਦਦ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਦਾ ਕੋਈ ਗੁਪਤ ਏਜੰਡਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।[6] ਇਹ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੌਚ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੀਆਂ ਕਿੱਸਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸੀ।[7] ਉਹ ਪਖਾਨੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬਾਹਰ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਦੋ ਬੱਸਾਂ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਮੀਂਹ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਿਨ ਤੁਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ।[8]
2020 ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਟਵਿੱਟਰ ਅਕਾਊਂਟ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ "ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੱਤ" ਉਪਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਦਿਨ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ ਸੀ।[9] ਟਵੀਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਤ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਦਾਲਾ ਭੂਦੇਵੀ, ਬੀਨਾ ਦੇਵੀ, ਆਰਿਫਾ ਜਾਨ, ਚਾਮੀ ਮੁਰਮੂ, ਨੀਲਜ਼ਾ ਵਾਂਗਮੋ, ਰਸ਼ਮੀ ਉਰਧਵਰਦੇਸ਼, ਮਾਨ ਕੌਰ, ਕੌਸ਼ਿਕੀ ਚਕਰਬਰਤੀ, ਅਵਨੀ ਚਤੁਰਵੇਦੀ, ਭਵੰਨਾ ਕਾਂਤ, ਮੋਹਨਾ ਸਿੰਘ ਜਿਤਰਵਾਲ, ਭਗੀਰਤੀ ਅੰਮਾ, ਕਾਰਥਿਆਨੀ ਅੰਮਾ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[10] ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲੀ ਜਦੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਰਾਂ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਕਲਾਵਤੀ ਦੇਵੀ ਨੇ ਪਖਾਨੇ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਮਹਿਲਾ ਰਾਜ ਮਿਸਤਰੀ ਵਜੋਂ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਔਰਤ ਸੁਨੀਤਾ ਦੇਵੀ ਨੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਲਈ, ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਦੇ ਲਈ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ।[11]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Meet Kalavati, The Mason With A Mission To Build Toilets In Her Village". The Better India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 17 March 2015. Retrieved 5 April 2020.
- ↑ "Meet the 7 women achievers who took over PM Modi's social media accounts on Women's Day: PM Modi's 'magnificent seven'". The Economic Times. Retrieved 5 April 2020.
- ↑ "Meet Kalavati, The Mason With A Mission To Build Toilets In Her Village". The Better India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 17 March 2015. Retrieved 5 April 2020."Meet Kalavati, The Mason With A Mission To Build Toilets In Her Village". The Better India. 17 March 2015. Retrieved 5 April 2020.
- ↑ "Meet Kalavati, The Mason With A Mission To Build Toilets In Her Village". The Better India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 17 March 2015. Retrieved 5 April 2020."Meet Kalavati, The Mason With A Mission To Build Toilets In Her Village". The Better India. 17 March 2015. Retrieved 5 April 2020.
- ↑ "Meet the 7 women achievers who took over PM Modi's social media accounts on Women's Day: PM Modi's 'magnificent seven'". The Economic Times. Retrieved 5 April 2020."Meet the 7 women achievers who took over PM Modi's social media accounts on Women's Day: PM Modi's 'magnificent seven'". The Economic Times. Retrieved 5 April 2020.
- ↑ Indian, The Logical (26 October 2018). "True Hero: Meet The Lady Mason Who Built 4000+ Toilets In Unsanitary Slums & Villages Of UP". thelogicalindian.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020. Retrieved 9 April 2020.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) - ↑ "Meet Kalavati, The Mason With A Mission To Build Toilets In Her Village". The Better India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 17 March 2015. Retrieved 5 April 2020."Meet Kalavati, The Mason With A Mission To Build Toilets In Her Village". The Better India. 17 March 2015. Retrieved 5 April 2020.
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedref2015 - ↑ "Meet the 7 women achievers who took over PM Modi's social media accounts on Women's Day: PM Modi's 'magnificent seven'". The Economic Times. Retrieved 5 April 2020."Meet the 7 women achievers who took over PM Modi's social media accounts on Women's Day: PM Modi's 'magnificent seven'". The Economic Times. Retrieved 5 April 2020.
- ↑ ANI (8 March 2020). "President to present 'Nari Shakti Puraskar' to inspirational women". Business Standard India. Retrieved 5 April 2020.
- ↑ "Award for woman who took up a trowel to turn mason". www.telegraphindia.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 26 April 2020.