ਤਾਪ ਬਲਬ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

'''ਤਾਪ ਬਲਬ''', ਜਾਂ '''ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਕੁਮਕੁਮਾ''' ਜਾਂ ''' ਤਪਦਾ ਬਲਬ''' ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਯੰਤਰ ਹੈ ਜੋ [[ਬਿਜਲੀ]] ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ [[ਪ੍ਰਕਾਸ਼|ਰੌਸ਼ਨੀ]] ਉੱਤਪੰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਬਲਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ [[ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਸਰਕਟ]] ਨੂੰ ਚਲਦਾ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ, [[ਆਵਾਜਾਈ]] ਵਿੱਚ, [[ਤਾਪ]] ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਆਮ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। <ref>{{cite web |url=http://www.pa.msu.edu/sciencet/ask_st/061792.html|title=How Does a Lightbulb Work? |date=June 17, 1992 |accessdate=20 May 2012}}</ref>

ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਬਿਜਲੀ ਨਾਲ ਜਗਣ ਵਾਲਾ ਬਲਬ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਗਿਆਨਿਕ [[ਥਾਮਸ ਐਡੀਸਨ]] ਵੱਲੋਂ 1878 ਵਿੱਚ ਬਣਾੲਿਆਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ੲਿਸਇਸ ਬਲਬ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲੲੀਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂਉਹਨਾਂ ੲਿਸਇਸ ਨਿਯਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਤਾਪ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਤਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਿਜਲੲੀਬਿਜਲਈ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਲੰਘਾੲਿਆਲੰਘਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਬਲਬ ਬਿਜਲੲੀਬਿਜਲਈ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਤਾਪ ਅਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਐਡੀਸਨ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ ਗੲੇਗਏ ਬਲਬ ਵਿੱਚ 'ਪਲੈਟੀਨਮ' ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬਰੀਕ ਤਾਰ ਦਾ ੲਿਸਤੇਮਾਲਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ੲਿਸਇਸ ਤਾਰ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਿਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਸਪਲਾੲੀਸਪਲਾਈ ਨਾਲ ਜੋਡ਼ਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ੲਿਹਇਹ ਲਾਲ-ਗਰਮ ਹੋ ਗੲੀਗਈ ਅਤੇ ਚਮਕਣ ਲੱਗੀ। ਐਡੀਸਨ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾੲੇਬਣਾਏ ਗੲੇਗਏ ਬਲਬ ਜਿਆਦਾ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ, ਕਿਉਂ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ 'ਪਲੈਟੀਨਮ' ਦੀ ਤਾਰ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗੀ ਸੀ।</br />

ੲਿਸਇਸ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਬਿਜਲੲੀਬਿਜਲਈ ਬਲਬ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ 'ਫਿਲਾਮੈਂਟ' ਦੀ ਵਰਤੋ ਕੀਤੀ ਗੲੀ।ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 'ਟੰਗਸਟਨ' ਅਤੇ 'ਟੈਂਟਾਲਮ' ਧਾਤੂਆਂ ਤੋਂ ਬਣੇ 'ਫਿਲਾਮੈਂਟ' ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ, ਕਿਉਂ ਕਿ ੲਿਨ੍ਹਾਇਨ੍ਹਾ ਧਾਤੂਆਂ ਦਾ ਪਿਘਲਾਉਣ ਦਰਜਾ ਕਾਫੀ ਉੱਚਾ ਸੀ। ੲਿਸਇਸ ਲੲੀਲਈ ੲਿਨ੍ਹਾਇਨ੍ਹਾ ਤੋਂ ਬਣੇ 'ਫਿਲਾਮੈਂਟ' ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਚਲਦੇ ਸਨ।</br />

ਆਧੁਨਿਕ ੲਿਲੈਕਟ੍ਰਿਕਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਬਲਬ ਵਿੱਚ 'ਕਾੲਿਲੈੱਡਕਾਇਲੈੱਡ ਟੰਗਸਟਨ ਫਿਲਾਮੈਂਟ' ਨੂੰ ਕੱਚ ਦੇ ੲਿੱਕਇੱਕ ਬਲਬ ਵਿੱਚ ਸੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਲਾਮੈਂਟ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਿਰਿਆਂ ਨੂੰ ੲਿੱਕਇੱਕ ਮੋਟੀ ਤਾਰ ਨਾਲ ੲਿਕੱਠਿਆਂਇਕੱਠਿਆਂ ਜੋਡ਼ਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ੲਿਹਇਹ ਮੋਟੀ ਤਾਰ ਕੱਚ ਦੇ ਪਿਲਰਜ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ। ੲਿਨ੍ਹਾਇਨ੍ਹਾ ਤਾਰਾਂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਿਰੇ ਕਾਂਟੈਕਟ ਪੈਡਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸੋਲਡਰ ਕੀਤੇ ਗੲੇਗਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਸਿਰਿਆਂ ਨੂੰ ੲਿੱਕਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲੲੀਲਈ ਧਾਤੂ ਦੀ ਕੈਪ ਵਿੱਚ 'ੲਿੰਸੁਲੇਟਿੰਗਇੰਸੁਲੇਟਿੰਗ' ਪਦਾਰਥ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਬਲਬ ਵਿੱਚੋਂ ਹਵਾ ਕੱਢ ਕੇ ੲਿਸਨੂੰਇਸਨੂੰ [[ਆਰਗਨ]] ਅਤੇ [[ਨਾਈਟਰੋਜਨ]] ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਨ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ੲਿਸਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਿਲਾਮੈਂਟ ਤੋਂ ਧਾਤੂ ਦਾ ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ੲਿਹਇਹ ਪਿਘਲਣ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ੲਿਹਇਹ ਮਿਸ਼ਰਨ ਬਲਬ ਦੀ ਕਾਰਜਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਫਿਲਾਮੈਂਟ ਤੋਂ ੲਿਲੈਕਟ੍ਰਿਕਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਕਰੰਟ ਲੰਘਾੲਿਆਲੰਘਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ੲਿਹਇਹ ਲਾਲ-ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਫੈਦ। ੲਿਹਇਹ ਚਮਕਦਾ ਹੋੲਿਆਹੋਇਆ ਸਫੈਦ 'ਫਿਲਾਮੈਂਟ' ਸਾਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਬਲਬ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ 'ਵਾਟਸ' ਵਿੱਚ ਨਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। <ref>{{cite web |url=http://berkeley.academia.edu/OzzieZehner/papers/911577/Promises_and_Limitations_of_Light_Emitting_Diodes |title=Promises and Limitations of Light Emitting Diodes |author=Ozzie Zehner |date=2012 |accessdate=20 May 2012}}</ref>

*1879 ਵਿੱਚ [[ਥੋਮਸ ਅਲਵਾ ਐਡੀਸਨ]] ਨੇ 1500 ਘੰਟਿਆਂ ਤਕ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇਣ ਦੇ ਬਲਬ ਬਣਾਉਣ ’ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ।

*1903 ਵਿੱਚ [[ਡਬਲਿਊ. ਆਰ. ਵਿਟਨੀ]] ਨੇ ਬਲਬ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਫਿਲਾਮੈਂਟ ਨੂੰ ਜਗਣ ਸਮੇਂ ਕਾਲਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ।

*1910 ਵਿੱਚ [[ਵਿਲੀਅਮ ਡੇਵਿਡ ਕੂਲੀਜ]] ਨੇ [[ਟੰਗਸਟੰਨ]] ਦੇ ਫਿਲਾਮੈਂਟ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢੀ ਜੋ ਦੂਜੇ ਫਿਲਾਮੈਂਟਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਜਗਦਾ ਸੀ।

* [http://www.lamptech.co.uk/ ੲਿਲੈਕਟ੍ਰਿਕਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਲੈਂਪਾਂ ਦਾ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ]

* [http://science.howstuffworks.com/ ਬਲਬ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ]

* [http://www.bulbster.com/lightbulbs/singleended-halogen-c-783_43230.html ਹੈਲੋਗੇਨ ਲਾੲੀਟਲਾਈਟ ਬਲਬ]

* [http://www.servicelighting.com/catalog_bulb_finder_bbt_incandescent.cfm ਬਿਜਲੲੀਬਿਜਲਈ ਬਲਬ ਅਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ]

* [http://inventors.about.com/library/inventors/bllight.htm ਬਿਜਲੲੀਬਿਜਲਈ ਬਲਬ ਦਾ ੲਿਤਿਹਾਸਇਤਿਹਾਸ]