ਗ੍ਰੇਗ ਐੱਲ. ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

'''ਗ੍ਰੇਗ ਲਿਓਨਾਰਡ ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ]]: Gregg Leonard Semenza; ਜਨਮ 12 ਜੁਲਾਈ, 1956) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ [[ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਜੇਤੂ ਹੈ, ਜੋ ਜੋਨਜ਼ ਹੌਪਕਿਨਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਰੋਗ, [[ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਇਲਾਜ|ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਓਨਕੋਲੋਜੀ]], [[ਜੀਵ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ|ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨ ਰਸਾਇਣ]], ਦਵਾਈ ਅਤੇ ਓਨਕੋਲੋਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ। ਉਹ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਸੈੱਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਚਵਿੱਚ ਨਾੜੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.hopkinsmedicine.org/profiles/results/directory/profile/0800056/gregg-semenza|title=Gregg L. Semenza, M.D., Ph.D.|publisher=}}</ref> ਉਹ ਬੇਸਿਕ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਲਈ ਅਲਬਰਟ ਲਸਕਰ ਅਵਾਰਡ ਦਾ 2016 ਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.laskerfoundation.org/awards/show/oxygen-sensing-essential-process-survival/|title=Oxygen sensing – an essential process for survival - The Lasker Foundation|last=Foundation|first=Lasker|website=The Lasker Foundation}}</ref> ਉਹ ਆਪਣੀ ਐਚ.ਆਈ.ਐਫ. -1 ਦੀ ਖੋਜ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੈਂਸਰ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ-ਮਾੜੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਚਵਿੱਚ ਢਾਲਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਵਿਲੀਅਮ ਕੈਲਿਨ ਜੂਨੀਅਰ ਅਤੇ ਪੀਟਰ ਜੇ. ਰੈਟਕਲਿਫ ਨਾਲ "ਸੈੱਲ ਕਿਵੇਂ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਢਾਲਦੇ ਹਨ" ਇਸ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਲਈ ਫਿਜ਼ੀਓਲੋਜੀ ਜਾਂ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਚਵਿੱਚ 2019 ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ।<ref name="Nobel">{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2019/summary/|title=The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2019|website=NobelPrize.org|language=en-US|access-date=October 7, 2019}}</ref><ref name="NYT=20191007">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2019/10/07/health/nobel-prize-medicine.html|title=Nobel Prize in Medicine Awarded for Research on How Cells Manage Oxygen - The prize was awarded to William G. Kaelin Jr., Peter J. Ratcliffe and Gregg L. Semenza for discoveries about how cells sense and adapt to oxygen availability.|last=Kolata|first=Gina|date=October 7, 2019|work=[[The New York Times]]|access-date=October 8, 2019|last2=Specia|first2=Megan}}</ref>

ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਦਾ ਜਨਮ 12 ਜੁਲਾਈ, 1956 ਨੂੰ,<ref name="Nobel bio">{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2019/semenza/facts/|title=Gregg L. Semenza: Facts|website=nobelprize.org|access-date=October 9, 2019}}</ref> ਫਲੱਸ਼ਿੰਗ, ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਚਾਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਵੈਸਟਚੇਸਟਰ ਕਾਉਂਟੀ, ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਸਨ।<ref name="Ahmed">{{Cite journal|date=August 17, 2010|title=Profile of Gregg L. Semenza|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=107|issue=33|pages=14521–14523|doi=10.1073/pnas.1009481107|pmc=2930469|pmid=20679204}}</ref>

ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਨੇ 1974 ਵਿਚਵਿੱਚ ਸਲੀਪੀ ਹੋਲੋ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ।<ref name="Ahmed">{{Cite journal|date=August 17, 2010|title=Profile of Gregg L. Semenza|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=107|issue=33|pages=14521–14523|doi=10.1073/pnas.1009481107|pmc=2930469|pmid=20679204}}</ref> [[ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸਨੇ ਮੈਡੀਕਲ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ 21 ਤੇ ਜੀਨਾਂ ਦੀ ਮੈਪਿੰਗ ਕੀਤੀ। [[ਪੈਨਸਿਲਵੇਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿਚਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੀਐਚਡੀ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਆਰਥਿਕ ਜੀਨੈਟਿਕ ਵਿਕਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੀਨਾਂ ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਬੱਧ ਕੀਤਾ, ਬੀਟਾ-ਥੈਲੇਸੀਮੀਆ ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੋਨਸ ਹੌਪਕਿਨਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਾਕਟੋਕਟਰਲ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਡਿਊਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਬਾਲ ਰੋਗ ਨਿਵਾਸ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=http://hub.jhu.edu/2016/09/13/gregg-semenza-wins-lasker-award/|title=Johns Hopkins geneticist Gregg Semenza wins Lasker Award for insights into how cells sense oxygen|date=September 13, 2016|publisher=}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://gairdner.org/award_winners/gregg-l-semenza/|title=Gairdner Award|date=October 7, 2019|publisher=}}</ref> ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰੇਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੌਨਸ ਹੌਪਕਿਨਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਸੈੱਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਚਵਿੱਚ ਵੈਸਕੁਲਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਬਣਿਆ।

ਜਦੋਂ ਕਿ ਜੌਨ ਹਾਪਕਿਨਜ਼ ਵਿਖੇ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੇ ਇਕਇੱਕ ਖੋਜਕਰਤਾ, ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਨੇ ਟ੍ਰਾਂਸਜੈਨਿਕ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿਚਵਿੱਚ ਜੀਨ ਦੀ ਸਮੀਕਰਨ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਐਰੀਥਰੋਪਾਇਟਿਨ (ਈਪੀਓ) ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਹਾਈਪੌਕਸਿਆ ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਕਰਨ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘੱਟ। ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਨੇ ਜੀਨ ਦੇ ਤਰਤੀਬਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਾਈਪੌਕਸਿਆ-ਇੰਡਿਊਸੀਬਲ ਕਾਰਕਾਂ (ਐਚਆਈਐਫ) ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ। ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਦੇ ਕੰਮ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਐਚਆਈਐਫ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹਿੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ; ਐਚਆਈਐਫ -1β, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਸਥਿਰ ਅਧਾਰ, ਅਤੇ ਐਚਆਈਐਫ -1α ਜੋ ਵਿਗੜਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਨਾਮਾਤਰ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਐਚਆਈਐਫ -1α ਨੂੰ ਈ ਪੀ ਓ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਟੈਸਟ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਐਚਆਈਐਫ -1 ਵਿਚਵਿੱਚ ਕਮੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਈ ਪੀ ਓ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿਚਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਈ। ਇਹ ਐਚਆਈਐਫ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਕਈ ਟੈਸਟ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਨੇ ਅੱਗੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਐਚਆਈਐਫ -1α ਵਧੇਰੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨਾਲ ਹੋਰਨਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।<ref name=":02">{{Cite journal|last=Hurst|first=Jillian H.|date=September 13, 2016|title=William Kaelin, Peter Ratcliffe, and Gregg Semenza receive the 2016 Albert Lasker Basic Medical Research Award|journal=The Journal of Clinical Investigation|volume=126|issue=10|pages=3628–3638|doi=10.1172/JCI90055|issn=0021-9738|pmc=5096796|pmid=27620538|quote=Further support for an oxygen-sensing mechanism was provided by the discovery of erythropoietin (EPO), a glycoprotein hormone that stimulates [[erythrocyte]] production [...] During the same time period in which Semenza was developing EPO-transgenic mice, Peter Ratcliffe, a physician and kidney specialist, was establishing a laboratory in Oxford University’s Nuffield Department of Medicine to study the regulation of EPO}}</ref>

ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਲੌਰਾ ਕਾਸਚ-ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਜੌਨਸ ਹਾਪਕਿਨਜ਼ ਵਿਖੇ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਜੋ ਇਸ ਵੇਲੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਜੀਨੋਟਾਈਪਿੰਗ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ।<ref name="Ahmed">{{Cite journal|date=August 17, 2010|title=Profile of Gregg L. Semenza|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=107|issue=33|pages=14521–14523|doi=10.1073/pnas.1009481107|pmc=2930469|pmid=20679204}}</ref>

2019 ਵਿਚ, ਸੇਮੇਂਜ਼ਾ ਡਿੱਗ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਗਰਦਨ ਵਿਚਵਿੱਚ ਕਈ ਕਸੌਟੀ ਤੋੜ ਦਿੱਤੀ।<ref name="Science">{{Cite journal|last=Kupferschmidt|first=Kai|date=October 11, 2019|title=Cellular oxygen sensor system earns Nobel for trio|journal=[[Science (journal)|Science]]|volume=366|issue=6462|pages=167}}</ref>