ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ

ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ (20 ਦਸੰਬਰ, 1724 – 11 ਅਗਸਤ, 1778) ਰਾਓ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਪੇਸ਼ਵਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੀ ਪਤਨੀ ਵਜੋਂ, ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਪੇਸ਼ਵਿਨ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ। ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਪੇਸ਼ਵਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਮਾਧਵਰਾਓ ਪੇਸ਼ਵਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਪਾਸੇ ਕਰ ਕੇ, ਕਾਬੂ ਕਰ ਲਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਰਥਾਤ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ, ਉਹ ਨਾਸਿਕ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਈ। 1773 ਵਿਚ ਮਾਧਵਰਾਓ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਪੁਣੇ ਵਾਪਸ ਚਲੀ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਪੁਜਾਰੀ ਵਰਗ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਪੇਸ਼ਵਾਵਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਸੀ।

ਬਚਪਨ

ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਪੁਣੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵਾਈ ਦੇ ਭੀਕਾਜੀ ਨਾਇਕ ਰਾਸਤੇ ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਨੂੰ ਰਾਧਾਬਾਈ, ਪੇਸ਼ਵਾ ਬਾਜੀ ਰਾਓ I ਦੀ ਮਾਂ, ਰਾਸਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਰਤ ਅਤੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਪਾਲਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਬਾਜੀ ਰਾਓ I ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਰਾਧਾਬਾਈ ਦੇ ਪੋਤੇ ਬਾਲਾਜੀ ਬਾਜੀਰਾਓ (ਨਾਨਾ ਸਾਹਿਬ) ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਚੁਣਿਆ। ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਪੁਜਾਰੀਵਾਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਸੀ ਅਤੇ ਪੁਜਾਰੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।

ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ

ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਕਮੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਦਾਲਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਜਾਂ ਫੌਜੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਐਕਸਪੋਜ਼ ਸੀ ਜਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਸਹੀ ਸਿਖਲਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਧਾਰਮਿਕ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਹੰਕਾਰੀ ਵਿਹਾਰ ਅਤੇ ਤੰਗ-ਦਿਮਾਗ ਵਾਲੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਕੁਝ ਬੇਰਹਿਮ ਫੈਸਲੇ ਜੋ ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਨੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਲਏ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਦੂਜੇ ਪੁੱਤਰ ਮਾਧਵਰਾਓ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਉਸਦੇ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਦਾ ਸ਼ਾਹੂ ਅਤੇ ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਪੇਸ਼ਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।

ਈਰਖਾ ਅਤੇ ਹਉਮੈ

ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦੇ ਪੇਸ਼ਵਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ ਆਨੰਦੀਬਾਈ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸਦਾ ਵਿਆਹ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੇ ਭਰਾ ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ ਭਾਉ ਦੀ ਪਤਨੀ ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਅਤੇ ਪਾਰਵਤੀਬਾਈ ਵਿਚਕਾਰ ਵੀ ਝਗੜਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਿਆ ਜਦੋਂ ਸ਼ਾਹੂ ਅਤੇ ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਪੇਸ਼ਵਾ ਨੇ ਪਾਰਵਤੀਬਾਈ ਦੀ ਭਤੀਜੀ ਰਾਧਿਕਾਬਾਈ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸਰਾਓ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਸੀ। ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਰਾਓ ਨੂੰ ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ ਭਾਉ (ਭਾਊਸਾਹਿਬ) ਦੇ ਨਾਲ ਅਬਦਾਲੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਲਈ ਭੇਜਣ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਅਬਦਾਲੀ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਉਸਾਹਿਬ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਲੈ ਲਵੇ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਰਾਓ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵਾਸਰਾਓ ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲਾ ਪੇਸ਼ਵਾ ਬਣੇ। ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਸੀ ਕਿ ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਭਾਉ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਅਗਲਾ ਪੇਸ਼ਵਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਮੌਤ

ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਨੇ ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਤੀਜੀ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਰਾਧਿਕਾਬਾਈ ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਸ਼ਗਨ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸਰਾਓ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਨੇ ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਪੇਸ਼ਵਾ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਤੰਗ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਮੌਤ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਪੁਣੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਾਰਵਤੀ ਵਿਖੇ ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸੀ।

ਮਾਧਵਰਾਓ ਦੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਅਤੇ ਰਾਜ

ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੇਸ਼ਵਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਨਿਯੁਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਿਵਾਦ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਾਹੂ ਬਿਨਾਂ ਵਾਰਸ ਦੇ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ, ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਾਰਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸਰਾਓ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੁੱਤਰ ਮਾਧਵਰਾਓ ਨੂੰ ਜਾਂ ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਤੱਥ ਦੁਆਰਾ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਦੀ ਪਤਨੀ ਆਨੰਦੀਬਾਈ ਨਾਲ ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਦੇ ਸਬੰਧ ਸੁਹਿਰਦ ਨਹੀਂ ਸਨ।

ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਮਾਧਵਰਾਓ ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹੇਗਾ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਲਈ ਇੱਕ ਝਟਕਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਪੇਸ਼ਵਾ ਬਣਨ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ 'ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਨਾਲ ਮਾਮਲੇ ਉਠਾਉਣੇ ਪੈਣਗੇ, ਜੋ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਆਨੰਦੀਬਾਈ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗੋਪਿਕਾਬਾਈ ਦੀ ਅਦਾਲਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਲਈ ਸਹੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੀ ਘਾਟ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਨ ਵਾਲੇ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਾੜੀ ਸਲਾਹ ਲਈ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਸਰਦਾਰ ਰਾਸਤੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਜੋ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਮਾਧਵਰਾਓ ਪੇਸ਼ਵਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।

ਮਾਧਵਰਾਓ ਪੇਸ਼ਵਾ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਉੱਤੇ ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਦੇ ਕੁਝ ਗਲਤ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਦਰਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਸਰਦਾਰ ਰਾਸਤੇ ਨੇ ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪੁਣੇ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਨਿਜ਼ਾਮ ਅਤੇ ਨਾਗਪੁਰ ਦੇ ਭੌਂਸਲੇ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ।

ਨਾਸਿਕ ਵਿਖੇ ਕੈਦ

ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਕਰਕੇ, ਮਾਧਵਰਾਓ ਪੇਸ਼ਵਾ ਨੇ ਪੇਸ਼ਵਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ। ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣਾ ਉਸਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਰਦਾਰ ਰਾਸਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਨ। ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਲਈ ਰਹਿਮ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ, ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸਖ਼ਤ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਨਾ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਜ਼ਿੱਦ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਹ ਨਾਸਿਕ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਈ। ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ 1773 ਵਿੱਚ ਤਪਦਿਕ ਤੋਂ ਮਾਧਵਰਾਓ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਤੱਕ, ਕੱਟੜ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਨਾਸਿਕ ਵਿੱਚ ਰਹੀ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਧਵਰਾਓ ਬਿਨਾਂ ਵਾਰਸ ਦੇ ਮਰ ਗਿਆ, ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਨੇ ਅਨੰਦੀਬਾਈ ਦੇ ਜ਼ੋਰ 'ਤੇ ਪੇਸ਼ਵਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਦੁਬਾਰਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ।

ਪੁਣੇ ’ਤੇ ਵਾਪਸੀ

ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਦੇ ਤੀਜੇ ਪੁੱਤਰ ਨਰਾਇਣ ਰਾਓ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ਵਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਰਾਇਣ ਰਾਓ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਪੁਣੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਲੱਗੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਉਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸੀ ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਜੀਵਨ ਢੰਗ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਸੀ, ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਵੱਡੀਆਂ ਵਿੱਤੀ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਪੁਜਾਰੀ ਵਰਗ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਸੀ।

ਨਰਾਇਣ ਰਾਓ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਕਰਜ਼ੇ ਕਾਰਨ ਅਧਰੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਘੁਨਾਥਰਾਓ ਅਤੇ ਆਨੰਦੀਬਾਈ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਲਈ ਇਕ ਹੋਰ ਝਟਕਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਉਹ ਕੰਟਰੋਲ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਉਸਨੇ ਡੇਢ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਨਾਸਿਕ ਵਾਪਸ ਜਾਣਾ ਪਿਆ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ

• 1994 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਟੀਵੀ ਲੜੀ ਦ ਗ੍ਰੇਟ ਮਰਾਠਾ ਵਿੱਚ, ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਸ਼ਮਾ ਦੇਸ਼ਪਾਂਡੇ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
• 2014 ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਮਰਾਠੀ -ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਫਿਲਮ, ਰਮਾ ਮਾਧਵ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਮ੍ਰਿਣਾਲ ਕੁਲਕਰਨੀ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
• 2019 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਪਾਣੀਪਤ ਵਿੱਚ ਗੋਪੀਕਾਬਾਈ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਪਦਮਿਨੀ ਕੋਲਹਾਪੁਰੇ ਨੇ ਨਿਭਾਇਆ ਸੀ।
• 2019 ਮਰਾਠੀ ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਜ਼, ਸਵਾਮਿਨੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਨਾਰਕਰ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।