ਸਰਦਾਰ ਛੱਜਾ ਸਿੰਘ, 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦੁਰ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਜਥੇ ਦੇ ਸਿੱਖ ਯੋਧੇ ਅਤੇ ਆਗੂ ਸਨ। ਉਹ ਭੰਗੀ ਮਿਸਲ ਦਾ ਬਾਨੀ ਸੀ[1][2] ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਝੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਪੰਜਵਾਰ ਪਿੰਡ ਦਾ ਜੱਟ ਸੀ ਜੋੋ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ੨੪ ਕਿ.ਮੀ ਦੂੂੂਰ ਹੈ। ਉਹ ਬੰੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦੁਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸਾਥੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਣ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।[3][4] ਕਨੱਈਆ ਲਾਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ ਸੀ।

ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਛੱਜਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭੂਮਾ ਸਿੰਘ ਢਿਲੋਂ, ਨਾਥ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾਇਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਬਣਾਇਆ। ਛੱਜਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਭੂਮਾ ਸਿੰਘ ਢਿਲੋਂ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ।[5] ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਥੋੜੇ ਚਿਰ ਬਾਅਦ ਛੱਜਾ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੋਹਣ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਗੁਲਾਬ ਸਿੰਘ ਧੂਸਾ ਪਿੰਡ (ਛੇ ਮੀਲ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ), ਚੌਧਰੀ ਕਰੋਰਾ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਰੋੜਾਂਵਾਲਾ ਦੇ ਸੰਧੂ ਜੱਟ, ਅਗਰ ਸਿੰਘ ਖੰਗੋੜਾ ਅਤੇ ਸਾਵਨ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ਜੁੁੜ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਛੱਜਾ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ। ਛੱਜਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭੂਮਾ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਭੰਗੀ ਮਿਸਲ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਆਗੂ ਬਣੇ।[6]

ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ
ਭੰਗੀ ਮਿਸਲ ਦੇ ਆਗੂ ਅਤੇ ਬਾਨੀ

੧੭੧੬ –
ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ

ਭੂਮਾ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. ਸਿੰਘ, ਰਿਸ਼ੀ (2015). ਰਾਜ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ: 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੁਗਲ ਭਾਰਤ: ਸੇਜ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 23 ਅਪ੍ਰੈਲ 2015. ਆਈਐਸਬੀਐਨ
  2. ਧਰਮ, ਪੂਰਨਿਮਾ (2011). ਜਦੋਂ ਚਿੜੀਆਂ ਦੇ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਹਾਕਸ: ਦਿ ਮੇਕਿੰਗ ਆਫ਼ ਦੀ ਸਿੱਖ ਵਾਰੀਅਰ ਟ੍ਰੈਡੀਸ਼ਨ, 1699-1799, ਸਫ਼ਾ .60 ਓ ਯੂ ਯੂ ਅਮਰੀਕਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, 3 ਨਵੰਬਰ 2011.
  3. Sandhu, Jaspreet Kaur (2000). Sikh Ethos: Eighteenth Century Perspective, p.99. Vision & Venture, Patiala, 2000.
  4. ਜੈਨ, ਹਰੀਸ਼ (2003). ਦਿ ਮੇਕਿੰਗ ਆਫ਼ ਪੰਜਾਬ, ਪੀ. 201. ਯੂਨੀਸਟਰ ਬੁੱਕਸ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
  5. ਸਿੱਖ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਜਾਂ ਸਿਖਸ ਮਿਲਸ ਦੀ ਰਾਇਜ਼ ਐਂਡ ਫੇਲ ਐਡੀਸ਼ਨ: 2001.
  6. ਸੰਧੂ, ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ (2000) ਸਿੱਖ ਈਥਸ: ਅਠਾਰਥ ਸੈਂਚੁਰੀ ਪਰਸਪੈਕਟਿਵ, ਸਫ਼ਾ 9 .9 ਵਿਜ਼ਨ ਐਂਡ ਵੈਂਚਰ, ਪਟਿਆਲਾ, 2000