ਜੇਨ ਐਲਨ ਹੈਰੀਸਨ
ਜੇਨ ਐਲਨ ਹੈਰੀਸਨ (9 ਸਤੰਬਰ 1850 – 15 ਅਪ੍ਰੈਲ 1928) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਲਾਸੀਕਲ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ। ਹੈਰੀਸਨ, ਪੁਰਾਤਨ ਯੂਨਾਨੀ ਧਰਮ ਅਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਅਧਿਐਨਾਂ ਦੇ ਕਾਰਲ ਕੇਰੇਨੀ ਅਤੇ ਵਾਲਟਰ ਬਰਕਰਟ ਦੇ ਨਾਲ, ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਉਸਨੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਖੋਜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨੀ ਧਰਮ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜੋ ਮਿਆਰੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ 'ਕੈਰੀਅਰ ਅਕਾਦਮਿਕ' ਵਜੋਂ ਅਹੁਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਹੋਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[1][2][3] ਹੈਰੀਸਨ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮਤੇ ਲਈ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਪਰ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੋਟ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੇਗੀ।[4] ਐਲਨ ਵਰਡਸਵਰਥ ਕ੍ਰਾਫਟਸ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਰ ਫਰਾਂਸਿਸ ਡਾਰਵਿਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ, ਨਿਊਨਹੈਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ, ਅਤੇ 1898 ਤੋਂ 1928 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਜੇਨ ਹੈਰੀਸਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਦੋਸਤ ਸੀ।
ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ
ਸੋਧੋਹੈਰੀਸਨ ਦਾ ਜਨਮ 9 ਸਤੰਬਰ 1850 ਨੂੰ ਕੋਟਿੰਗਮ, ਯੌਰਕਸ਼ਾਇਰ ਵਿੱਚ ਚਾਰਲਸ ਅਤੇ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਹੈਰੀਸਨ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।[5] ਉਸਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਪਿਉਰਪੇਰਲ ਬੁਖਾਰ[5] ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਾਸਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਜਰਮਨ, ਲਾਤੀਨੀ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਹਿਬਰੂ ਸਿਖਾਇਆ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਸਮੇਤ ਲਗਭਗ ਸੋਲਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ।
ਹੈਰੀਸਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਜੀਵਨ ਨਿਊਨਹੈਮ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਅਗਾਂਹਵਧੂ, ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਵਿਖੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਾਲਜ ਹੈ। ਨਿਊਨਹੈਮ ਵਿਖੇ, ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਯੂਜੀਨੀ ਸੇਲਰਸ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ।[6] ਮੈਰੀ ਬੀਅਰਡ ਨੇ ਹੈਰੀਸਨ ਨੂੰ '... ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ - ਇੱਕ ਅਕਾਦਮਿਕ, ਫੁੱਲ-ਟਾਈਮ, ਤਨਖਾਹਦਾਰ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਖੋਜਕਰਤਾ ਅਤੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ' ਵਜੋਂ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ।[7]
1880 ਅਤੇ 1897 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈਰੀਸਨ ਨੇ ਸਰ ਚਾਰਲਸ ਨਿਊਟਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ।[8] ਹੈਰੀਸਨ ਨੇ ਫਿਰ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਸਕੂਲਾਂ (ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲੜਕਿਆਂ ਦੇ ਸਕੂਲ) ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਲੈਕਚਰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ 1,600 ਲੋਕ ਐਥੀਨੀਅਨ ਕਬਰਾਂ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ 'ਤੇ ਗਲਾਸਗੋ ਲੈਕਚਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਉਸਨੇ ਇਟਲੀ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਪ੍ਰਾਗ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਵਿਲਹੇਲਮ ਕਲੇਨ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਕਲੇਨ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵਿਲਹੈਲਮ ਡੋਰਪਫੀਲਡ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਗ੍ਰੀਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਟੂਰ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਿਤਾਬ ਦ ਓਡੀਸੀ ਇਨ ਆਰਟ ਐਂਡ ਲਿਟਰੇਚਰ ਫਿਰ 1882 ਵਿੱਚ ਛਪੀ। ਹੈਰੀਸਨ ਵਿਦਵਾਨ ਡੀਐਸ ਮੈਕਕੋਲ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹੈਰੀਸਨ ਫਿਰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਕਲਾ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਮੁੱਢਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
1888 ਵਿੱਚ ਹੈਰੀਸਨ ਨੇ ਇੱਕ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਿਸਨੂੰ ਆਸਕਰ ਵਾਈਲਡ "ਦਿ ਪਿਕਚਰਜ਼ ਆਫ਼ ਸੇਫੋ" ਉੱਤੇ ਦ ਵੂਮੈਨਜ਼ ਵਰਲਡ ਨਾਮਕ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹੈਰੀਸਨ ਨੇ ਮੈਕਸਿਮ ਕੋਲੀਗਨਨ ਦੁਆਰਾ ਮਿਥੋਲੋਜੀ ਫਿਗਰੇ ਡੇ ਲਾ ਗ੍ਰੇਸ (1883) ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸੇ ਸਾਲ ਮਾਰਗਰੇਟ ਵੇਰਾਲ ਦੁਆਰਾ ਪੌਸਾਨੀਆ, ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਐਥਨਜ਼ ਦੇ ਸਮਾਰਕਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਵਾਂ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਟਿੱਪਣੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਮਾਂ ਕਾਰਨ ਹੈਰੀਸਨ ਨੂੰ ਡਰਹਮ (1897) ਅਤੇ ਐਬਰਡੀਨ (1895) ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਆਨਰੇਰੀ ਡਿਗਰੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।
ਹੈਰੀਸਨ ਫਿਰ ਵਿਦਵਾਨ ਆਰਏ ਨੀਲ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਰੁੱਝ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1901 ਵਿਚ ਅਚਾਨਕ ਅਪੈਂਡੀਸਾਇਟਸ ਨਾਲ ਮਰ ਗਿਆ।[9][10]
ਹੈਰੀਸਨ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਰੀਚੁਅਲਿਸਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਮੂਹ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਹਸਤੀ ਬਣ ਗਈ। 1903 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰੋਲੇਗੋਮੇਨਾ ਆਨ ਦ ਸਟੱਡੀ ਆਫ਼ ਗ੍ਰੀਕ ਰਿਲੀਜਨ ਛਪੀ। ਹੈਰੀਸਨ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਮੈਕਡੋਨਲਡ ਕੌਰਨਫੋਰਡ (1874-1943) ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ 1909 ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਗਈ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਹੋਪ ਮਿਰਲੀਜ਼ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦੋਸਤੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ "ਰੂਹਾਨੀ ਧੀ" ਕਿਹਾ।
ਹੈਰੀਸਨ 1922 ਵਿੱਚ ਨਿਊਨਹੈਮ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮਿਰਲੀਜ਼ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਪੈਰਿਸ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਅਤੇ ਮਿਰਲੀਜ਼ 1925 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਲਿਓਨਾਰਡ ਅਤੇ ਵਰਜੀਨੀਆ ਵੁਲਫ ਦੀ ਪ੍ਰੈਸ, ਦਿ ਹੋਗਾਰਥ ਪ੍ਰੈਸ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ। ਉਹ 77 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਹੋਰ ਜਿਊਂਦੀ ਰਹੀ, ਅਤੇ ਬਲੂਮਸਬਰੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਨੂੰ ਹੁਣ ਸੇਂਟ ਮੈਰੀਲੇਬੋਨ ਕਬਰਸਤਾਨ, ਈਸਟ ਫਿੰਚਲੇ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[11]
.jpg)
ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਸੋਧੋਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਨੇ ਹੈਰੀਸਨ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਬਰੇਕ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ। ਹੈਰੀਸਨ ਨੇ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਦੇ ਵੀ ਇਟਲੀ ਜਾਂ ਗ੍ਰੀਸ ਦਾ ਦੌਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ: ਉਸਨੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਪਿਛਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਜਾਂ ਸੰਖੇਪ ਲਿਖੇ, ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀਵਾਦੀ ਝੁਕਾਅ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਅਲੱਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ 'ਤੇ (1922 ਵਿੱਚ), ਹੈਰੀਸਨ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਸਿਹਤ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਉਹ ਲੰਡਨ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ। ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹੈਰੀਸਨ ਬਲੂਮਸਬਰੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 11 ਮੈਕਲੇਨਬਰਗ ਸਕੁਆਇਰ ਵਿਖੇ ਰਹਿ ਰਹੀ ਸੀ।[14]
ਨੋਟਸ
ਸੋਧੋ- ↑ "Harrison, Jane (1850–1928) - Routledge Encyclopedia of Modernism". www.rem.routledge.com.
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 24 April 2018. Retrieved 24 March 2019.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ Mary Beard "Living with Jane Harrison", Archived 27 May 2009 at the Wayback Machine. A Don's Life blog, The Times website, 22 May 2009.
- ↑ Mary Beard, "My hero: Jane Ellen Harrison", The Guardian, 4 September 2010.
- ↑ 5.0 5.1 "Jane Harrison Collection". archiveshub.jisc.ac.uk. Retrieved 11 September 2019.
- ↑ Davidson, James (2000-07-29). "Guardian review: The Invention Of Jane Harrison by Mary Beard". The Guardian (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-02-19.
- ↑ Beard, Mary (2010-09-03). "My hero: Jane Ellen Harrison". The Guardian (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). ISSN 0261-3077. Retrieved 2020-01-16.
- ↑ Holly (2019-10-01). "Jane Ellen Harrison". www.lib.cam.ac.uk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2022-02-19. Retrieved 2022-02-19.
- ↑ Robinson, Annabel (2002). Life and Work of Jane Ellen Harrison. Oxford University Press. p. 141. ISBN 978-0-19-924233-7.
- ↑ "Neil, Robert Alexander". Who's Who: 880–881. 1901.
- ↑ "Jane Harrison – Dictionary of Art Historians." Jane Harrison – Dictionary of Art Historians. N.p., n.d. Web. 8 May 2013.
- ↑ Rita R. Wright (2009). Jane Ellen Harrison's "Handmaiden No More": Victorian Ritualism and the Fine Arts. pp. 22–. ISBN 978-1-109-15132-9. Retrieved 16 June 2013.
- ↑ Gerald Stanton Smith (2000). D.S. Mirsky: A Russian-English Life, 1890–1939. Oxford University Press. pp. 105–. ISBN 978-0-19-816006-9. Retrieved 16 June 2013.
- ↑ Wade, Francesca. Square Haunting (2020), Faber