ਡਾਈਕੋਫੋਲ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Dicofol) ਇੱਕ ਓਰਗੈਨੋਕਲੋਰੀਨ ਕੀੜੇਮਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰਸਾਇਣਕ ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਇਹ ਇੱਕ ਮਿਟੀਸਾਈਡ ਹੈ, ਜੋ ਕਿਮੱਕੜੀ ਮਾਈਟਸ ਵਿਰੁੱਧ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ; ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਰਲਡ ਹੈਲਥ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਧਰ II ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ "ਮੱਧਮ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖਤਰਨਾਕ" ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਹੈ। ਇਹ ਜਲ-ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਡੇ-ਪਤਲੇ ਪਤਲੇਪਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।[1]

ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਅਤੇ ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ ਸੋਧੋ

ਡੀਕੋਫੋਲ ਢਾਂਚਾਗਤ ਤੌਰ ਤੇ ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਹਾਈਡਰੋਜਨ (ਐਚ) ਨੂੰ ਸੀ -1 ਤੇ ਹਾਈਡਰੋਕਸਾਈਲ (ਓਐਚ) ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਬਦਲਣਾ। ਇਸ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ ਹੈ।

ਰਸਾਇਣ ਸੋਧੋ

ਡੀਕੋਫੋਲ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਡੀਡੀਟੀ ਤੋਂ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਡੀਡੀਟੀ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ, ਸੀ.ਐਲ.-ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. ਲਈ ਕਲੋਰੀਨਾਈਡ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਤੋਂ ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਾਈਜ਼ਿੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. ਅਤੇ ਸੀ.ਐਲ.-ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਉਤਪਾਦ ਵਿਚ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਸੋਧੋ

ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ-ਵਰਤਣ ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਡੀਡੀਟੀ ਐਨਲੌਗਜ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ., ਡੀ.ਡੀ.ਈ., ਡੀ.ਡੀ.ਡੀ., ਅਤੇ ਇਕ ਪਦਾਰਥ ਜੋ ਐਸਟਰਾ-ਕਲੋਰੀਨ ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. ਜਾਂ ਸੀ.ਐਲ.-ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਓਹਨਾ ਦੇ "ਓ,ਪੀ" ਅਤੇ "ਪੀ,ਪੀ" ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮ ਸੋਧੋ

ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਫਸਲਾਂ ਅਤੇ ਗਹਿਣਿਆਂ 'ਤੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਇਮਾਰਤਾਂ' ਤੇ ਮਾਇਟਸ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਪੱਤਿਆਂ ਉੱਪਰ ਸਪਰੇਅ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਘੋਲ, ਵੇਟਟੇਬਲ ਪਾਊਡਰ, ਗੰਧਕ, ਵਰਤਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਤਰਲ ਅਤੇ ਐਰੋਸੋਲ ਸਪਰੇਅ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੂਜੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਰਗਨੋਫੋਫੇਟਸ, ਮੈਥਾਈਲ ਪੈਰਾਥੀਅਨ, ਅਤੇ ਡੀਮੈਥੋਏਟ।

ਪਰਭਾਵ ਸੋਧੋ

ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਕੋਲ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਆਪਕ ਘਟਨਾ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ। 1982 ਅਤੇ 1992 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਇਕੱਲੇ ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 38 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ: ਪ੍ਰਣਾਲੀਵਾਦੀ 19 (50%); ਚਮੜੀ 10 (26%); ਅੱਖ 8 (21%); ਅਤੇ ਅੱਖ / ਚਮੜੀ 1 (3%). ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ 1000 ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 0.11 ਤੋਂ 0.21 ਤੱਕ ਹੈ।

ਯੂ.ਐਸ. ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੈਸਟੀਸਾਈਡਜ਼ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਨੈਟਵਰਕ ਦੇ ਡਾਟਾਬੇਸ ਨੇ 1984 ਤੋਂ 1991 ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 91 ਮਨੁੱਖੀ, 9 ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ 31 ਹੋਰ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 131 ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਟਲਾਈਨ ਨੂੰ ਕੀਤੇ 571 ਫੋਨ ਕਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।

1990 ਵਿੱਚ, ਸਵੀਡਨ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਕਾਰਣਾਂ ਕਰਕੇ ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਰਫ ਖੋਜ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਹੀ ਹੈ। ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਪੂਰੇ ਡੀ ਡੀ ਟੀ ਜਾਂ ਡੀਡੀਟੀ ਸਬੰਧਤ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਦੇ ਐੱਲ.ਜੀ./ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ (0.1%) ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਲੇ ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।

ਵਾਤਾਵਰਣ ਉੱਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੋਧੋ

ਪੰਛੀਆਂ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਪੰਛੀਆਂ ਲਈ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 8 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ LC50 ਬੋਬਵਾਇਟ ਬਟੇਲ ਵਿਚ 3010 ਪੀਪੀਐਮ, ਜਪਾਨੀ ਬਟੇਲ ਵਿਚ 1418 ਪੀਪੀਐਮ, ਅਤੇ ਰਿੰਗ-ਗਰਦਨ ਵਾਲੇ ਤਿਲ ਵਿਚ 2126 ਪੀਪੀਐਮ ਹੈ। ਐਗਸ਼ੇਲ ਪਤਲਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਔਲਾਦ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਮਲਾਰਡ ਡੱਕ, ਅਮੈਰੀਕਨ ਕਿਸਟ੍ਰਲ, ਰਿੰਗ ਕਬੂਤਰ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰੀਚ ਆੱਲੂ ਵਿੱਚ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵ ਜੰਤੂਆਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਮੱਛੀ, ਜਲ-ਰਹਿਤ ਇਨਵਰਟੇਬਰੇਟਸ ਅਤੇ ਐਲਗੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਐਲਸੀ50 - ਸਤਰੰਗੀ ਟਰਾਉਟ ਵਿਚ 0.12 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ/ਐਲ, ਸ਼ੀਪਸੈੱਡ ਮਿਨੋ ਵਿੱਚ 0.37 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ/ਐਲ ਅਤੇ 0.06 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ/ਐਲ ਮਿਸੀਡ ਝੀਂਗਾ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੈੱਲ ਸਿਮਟ ਵਿਚ 0.015 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ/ਐਲ, ਅਤੇ ਐਲਗੀ ਵਿਚ 0.075 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ/ਐਲ ਹੈ।

ਦੂਜੇ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਡਾਈਕੋਫੋਲ ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. "WHO | the WHO Recommended Classification of Pesticides by Hazard".