ਤਾਲਿਬ ਚਕਵਾਲੀ
ਤਾਲਿਬ ਚਕਾਲੀ (1900-1988)[1], ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਰਦੂ ਗ਼ਜ਼ਲ ਕਵੀ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਚਕਵਾਲ, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਨਜ਼ਮ ਲੇਖਕ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਮ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਕਪੂਰ ਸੀ ਪਰ ਉਸਨੇ ਤਾਲਿਬ ਚਕਵਾਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤਖਾਲਸ (ਕਲਮ ਨਾਮ) ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।[2]
ਤਾਲਿਬ ਚੱਕਵਾਲੀ | |
|---|---|
| ਫਰਮਾ:طالب چکوالی | |
| ਜਨਮ | ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਕਪੂਰ 1900 |
| ਮੌਤ | 1988 (ਉਮਰ 87–88) ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ |
| ਬੱਚੇ | 4 |
ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਚਕਵਾਲੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਕਪੂਰ ਦਾ ਤਖੱਲਸ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਜਨਮ 13 ਮਈ 1900 ਨੂੰ ਚਕਵਾਲ, ਪੰਜਾਬ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਬਾਲ ਮੁਕੰਦ ਕਪੂਰ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਜੋ ਜਨਮ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਅਨਾਥ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ, ਈਸ਼ਵਰ ਦਾਸ, ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਹਿਰ ਬਲਖ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਚੱਕਵਾਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਸ਼ਾਵਰ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਚਕਵਾਲ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਕੂਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ 1921 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਬੀਏ (ਆਨਰਜ਼) ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ 1923 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਅ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਐਲਐਲਬੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ 1923 ਤੋਂ 1936 ਤੱਕ ਚਕਵਾਲ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕੀਤੀ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਚਲੇ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਮਾਰਤੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਥੋਕ ਸਪਲਾਇਰ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ; ੧੯੪੭ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ੧੯੮੮ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਜਦੋਂ ਉਹ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਚਕਵਾਲੀ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ। 1932 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਬਜ਼ਮ ਏ ਅਦਬ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਰਡਜ਼ਵਰਥ, ਸ਼ੈਲੀ, ਜ਼ੌਕ, ਗਾਲਿਬ ਅਤੇ ਇਕਬਾਲ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਨਵਰ ਏ ਹਕੀਕਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਚੌਧਰੀ ਜ਼ਕੱਲਾਹ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਹੈ, 1929 ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।[3][4][5]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Urdu Authors: Date list". National Council for Promotion of Urdu, Govt. of India, Ministry of Human Resource Development. 2006-05-31. Archived from the original on 2012-03-01.
- ↑ "Talib Chakwali Poetry". Ranjish.com. Retrieved 2021-09-21.[permanent dead link]
- ↑ Zia Fatehabadi (1982). Zaviyaha e nigaah. pp. 72 to 77.
"1921 mein unki shaadii rai sahib karam chand talwar ki dukhtar e nek krishnawati se huii..shuroo shroo mein Punjabi aur angrezii zabaan mein sh'er kahate rahe magar jab urdu shairi kaa daaman pakadaa to phir aajtak haath nahin chhodaa..saari umr shairaan e karaam kii sohbat haasil rahi..chakwal aur Rawalpindi mein choudhary zakallah bismil, mohammaddin adeeb, barq jilani, abdulaziz fitrat, qateel shifai, haji sarhadi aur delhi mein munnawar lucknavi aura man lucknavi se bahut qareeb rahe tilok chand mehroom aur rana jagi ki sohbaten unhen wahaan bhi aur yahaan bhi myassar aaiin..talib kii zahnii parvarish mein angrezi ke mumtaz shair wordsworth, shelly aur Byron aur urdu ke shair mir, zauq, ghalib aur iqbal ke asraat kaa badaa hissa hai…unkii awaliin tasneef anwaar e haqiqat ke naam se 1929 mein shayaa huii..taqriz zakallah bismil kii qalam se hai..unkii doosarii tasneef barg e sabz hai jo 1965 mein chap kar maqbool e khwaas o aam huii…unke kalaam ki ek numaayaan khasusiyat ye hai ki us mein qaarii ko aawurd kaa ahsaas bahut kam hotaa hai..unkaa tazkiraah lala sri ram ke murattab kare kumkhana e javed kii aakhrii panchwin jild mein mojood hai.."
- ↑ Khumkhana e Javed Vol 5 of Lala Sri Ram
- ↑ Chakwali, Talib (1987). Mor pankh. New Delhi: Sadhana.