ਤੌਕੀਰ ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਤੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮੀ ਮੌਲਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਬਰੇਲਵੀ ਸੰਪਰਦਾ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਇਤੇਹਾਦ-ਏ-ਮਿਲਤ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ। ਉਹ ਅਹਿਮਦ ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ ਦਾ ਪੜਪੋਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਬਰੇਲਵੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਮੋਢੀ ਸੀ। ਉਹ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਸਨਲ ਲਾਅ ਬੋਰਡ (ਜਾਦੇਦ) ਦਾ ਮੁਖੀ ਵੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਦੇਵਬੰਦੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਤਕਰੇ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਸਨਲ ਲਾਅ ਬੋਰਡ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਤੋੜ ਲਏ ਸਨ।

ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਹੈਂਡਲੂਮ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਉਪ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਮੁਜ਼ੱਫਰ ਨਗਰ ਦੰਗਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 2016 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੇਵਬੰਦ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇਵਬੰਦੀ ਉਪ ਸੰਪਰਦਾ ਦਾ ਘਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪੰਥ ਦੇ ਮੌਲਵੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮੌਲਵੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪੈਨਲ ਦੁਆਰਾ ਪਾਪ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਪਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੀ ਗਈ ਸੀ।

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ

ਰਜ਼ਾ ਖ਼ਾਨ, ਬਰੇਲਵੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਮੋਢੀ ਅਹਿਮਦ ਰਜ਼ਾ ਖ਼ਾਨ ਦਾ ਪੜਪੋਤਾ ਹੈ।[1] ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ, ਸੁਭਾਨ ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ, ਅਹਿਮਦ ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ ਦੀ ਦਰਗਾਹ , ਦਰਗਾਹ-ਏ-ਆਲਾ ਹਜ਼ਰਤ ਦੀ ਗਵਰਨਿੰਗ ਬਾਡੀ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਹੈ।[2]

ਕਰੀਅਰ ਸੋਧੋ

ਸਿਆਸੀ ਕਰੀਅਰ ਸੋਧੋ

7 ਅਕਤੂਬਰ 2001 ਨੂੰ ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਇਤੇਹਾਦ-ਏ-ਮਿਲਤ ਕੌਂਸਲ ਬਣਾਈ। ਪਹਿਲੀ ਮਿਊਂਸੀਪਲ ਚੋਣ ਵਿਚ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 10 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੇਅਰ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੇ 36,000 ਵੋਟਾਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ।[3]

2009 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਕਾਂਗਰਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸ – ਪ੍ਰਵੀਨ ਸਿੰਘ ਅਰੋਨ – ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅਤੇ ਛੇ ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਸੰਤੋਸ਼ ਗੰਗਵਾਰ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ। 2012 ਦੀਆਂ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਮਰਥਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ 2014 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।[4]

2012 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ ਨੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਜ਼ੀਲ ਇਸਲਾਮ ਅੰਸਾਰੀ ਨੂੰ ਭੋਜੀਪੁਰਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ 125,000 ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ।[5] ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਜਿੱਤਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ।[6]

ਮਈ 2013 ਵਿੱਚ ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ ਨੂੰ ਹੈਂਡਲੂਮ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਉਪ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਜੋਂ ਇਸ ਸ਼ਰਤ 'ਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ 2014 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਮੁਰਾਦਾਬਾਦ ਅਤੇ ਬਰੇਲੀ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਆਪਣੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਫਿਰਕੂ ਦੰਗਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।[7] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਤੰਬਰ 2014 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ ਦੰਗਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਨ 'ਚ ਨਾਕਾਮ ਰਹਿਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ ਫਿਰਕੂ ਦੰਗਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਮੰਗ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।[8]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. "'A mother's tears' bring rival Sunni sects together". Indian Express. 30 May 2016. Retrieved 23 August 2017.
  2. "Panel of muftis to probe charges against Tauqeer Raza after Deoband meet". Times of India. Retrieved 20 August 2017.
  3. "तौकीर रजा और सपा की दोस्ती में तीन मर्तबा पड़ चुकी है दरार" (in Hindi). Jagran. Retrieved 23 August 2017.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  4. "Barelvi cleric Maulana Tauqeer Raza to contest 50 seats in UP polls". Times of India. Retrieved 23 August 2017.[permanent dead link]
  5. Khan, Atiq (27 February 2012). "A litmus test for the Barelvi Muslims". The Hindu. Retrieved 23 August 2017.
  6. "2 Akhilesh loyalists, sitting MLAs lose tickets". Times of India. Retrieved 23 August 2017.
  7. "Barelvi cleric elevated,wants SP to review candidates". Indian Express. 28 May 2013. Retrieved 25 August 2017.
  8. "Prominent Muslim leader Maulana Tauqeer resigns over Muzaffarnagar riots". Tehelka. Archived from the original on 26 ਅਗਸਤ 2017. Retrieved 26 August 2017.